Голацк

Голацк
Краіна	Беларусь
Вобласць	Мінская
Раён	Пухавіцкі
Сельсавет	Голацкі
Каардынаты	53°42′05″ пн. ш. 27°51′03″ у. д.HGЯO
Ранейшыя назвы	Голацак
Насельніцтва	▲836 чал. (2019);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 1713
Паштовыя індэксы	222841
Аўтамабільны код	5
СААТА	6244825016
	Голацк на Вікісховішчы

Го́лацк^[1] (трансліт.: Holack, руск.: Голоцк) — аграгарадок у Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Голацкага сельсавета. Месціцца за 32 км на паўночны захад ад Мар’інай Горкі, 25 км ад Мінска, 12 км ад чыгуначнай станцыі Рудзенск.

Назва

У аснове назвы слова «голы», абазначае адкрытае месца сярод лесу, лясную высеку, адкрытую прастору і да т.п^[2].

Аляксей Шахматаў лічыў, што ў назве Голацк і падобных назвах (Галацічаск, Галоты Лепельскага павета) адлюстравана назва галатаў, саюзу кельцкіх плямён. Ягонае меркаванне падтрымліваў Яўхім Карскі^[3].

Гісторыя

Ранняя гісторыя

У XVIII стагоддзі маёнтак, уласнасць Агінскіх, пазней Манюшкаў. Уваходзіў у склад Менскага павета Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі. У XIX стагоддзі ў Ігуменскім павеце Мінскай губерні. У 1858 годзе маёнтак у Дукорскай воласці Ігуменскага павета, уласнасць Ганны Кастравіцкай з Оштарпаў (жонкі Караля Кастравіцкага, дачкі Леана Оштарпа)^[4].

У канцы XIX стагоддзя ўласнасць Ганны Здзяхоўскай^[5]^[6] з Оштарпаў (жонкі Фартуната Здзяхоўскага, удавы Караля Кастравіцкага), па яе смерці маёнткі перайшлі да Ваньковічаў^[7]^[8].

У 1886 годзе працаваў вінакурны завод. З 1904 года працавала земскае народнае вучылішча, для якога ў 1914 годзе пабудаваны ўласны будынак.

Найноўшы час

З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).

З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. У 1922 годзе працавала школа 1-й ступені, створаная на базе земскага народнага вучылішча, у 1922 годзе вучылася 60 хлопчыкаў і дзяўчынак, было 2 настаўнікі.

З 20 жніўня 1924 года цэнтр Голацкага сельсавета, у Смілавіцкім раёне Менскай акругі (да 26 ліпеня 1930), з 8 ліпеня 1931 года ў Пухавіцкім раёне, з 12 лютага 1935 года ў Рудзенскім раёне, з 20 лютага 1938 года ў Менскай вобласці.

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года вёска пад акупацыяй Германіі.

З 20 студзеня 1960 года ў Пухавіцкім раёне. У 1970 годзе цэнтр калгаса імя ЦК КПБ.

Насельніцтва

1858 год — 9 жыхароў
1897 год — 49 двароў, 270 жыхароў
1908 год — 63 двары, 437 жыхароў
1917 год — 64 двары, 466 жыхароў
1960 год — 434 жыхары
1970 год — 160 двароў, 546 жыхароў
1996 год — 494 жыхароў, 183 двары
2002 год — 174 двары, 451 жыхар
2012 год — 206 гаспадарак, 660 жыхароў
2019 год — 836 жыхароў

Інфраструктура

Эканоміка

Ёсць крама, механічная майстэрня, ашчадная каса, аддзяленне сувязі.

Адукацыя

Працуюць Голацкі дзіцячы сад — сярэдняя школа, дзіцячы яслі-сад, музычная школа.

Культура

Дом культуры, бібліятэка.

Медыцына

Ветэрынарны ўчастак.

Крыніцы

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Го́лацак
↑ Яшкін І. Я. 1971, с. 44.
↑ Е. Θ. Карскій. Бѣлоруссы. — Варшава: Тип. Варшавскаго учеб. округа, 1912. — С. 284. — 376 с.
↑ Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego. — Т. XIV (XXV). — С. 83. — ISSN 1230–803X. Архівавана з першакрыніцы 12 снежня 2023.
↑ Памяць 2003, с. 84.
↑ Дапаможнік (нявызн.). helper.archonline.by. Праверана 15 лістапада 2023.
↑ Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego. — Т. XIV (XXV). — С. 83. — ISSN 1230–803X. Архівавана з першакрыніцы 12 снежня 2023.
↑ SgKP 1881, с. 674.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5. — С. 323. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0090-0.
Голацк // Гарады і вёскі Беларусі. Т. 8 : Мінская вобласць, кн. 4 / Т.У. Бялова (галоўны рэдактар) і інш. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 131—132. — 528 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0735-9.
Памяць: Пухав. р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і р-наў Беларусі / Укл. А. А. Прановіч; Рэдкал.: А. М. Карлюкевіч і інш.. — Мінск: Беларусь, 2003. — 749 с. — ISBN 985-01-0251-9.
Яшкін І. Я. Гала // Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. / Рэд. М. В. Бірыла. — Мн.: Навука і тэхніка, 1971. — С. 44. — 256 с. — 2 800 экз.
Gołock // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom II: Derenek — Gżack (польск.). — Warszawa, 1881. — S. 674.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Голацк

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Го́лацак

[FOOTNOTEЯшкін_І._Я.197144-2] Яшкін І. Я. 1971, с. 44.

[3] Е. Θ. Карскій. Бѣлоруссы. — Варшава: Тип. Варшавскаго учеб. округа, 1912. — С. 284. — 376 с.

[:0-4] Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego. — Т. XIV (XXV). — С. 83. — ISSN 1230–803X. Архівавана з першакрыніцы 12 снежня 2023.

[FOOTNOTEПамяць200384-5] Памяць 2003, с. 84.

[6] Дапаможнік (нявызн.). helper.archonline.by. Праверана 15 лістапада 2023.

[:02-7] Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego. — Т. XIV (XXV). — С. 83. — ISSN 1230–803X. Архівавана з першакрыніцы 12 снежня 2023.

[FOOTNOTESgKP1881674-8] SgKP 1881, с. 674.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]