Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Будслаў)
Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі) — былы бернардзінскі, цяпер прыхадскі каталіцкі храм у п. Будслаў Мядзельскага раёна Мінскай вобласці. Помнік архітэктуры позняга барока. У касцёле знаходзіцца Будслаўскі абраз Маці Божай — адзін з найбольш шануемых каталіцкіх абразоў, Папа Рымскі Ян Павел II у 1996 годзе абвясціў гэту ікону патронкай Беларусі. 28 лістапада 2018 года урачыстасць у гонар ушанавання абраза Маці Божай Будслаўскай («Будслаўскі фэст») была ўнесеная ў Рэпрэзентатыўны спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЭСКА[1][2].
| Каталіцкі храм | |
| Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі | |
|---|---|
 | |
| 54°47′13″ пн. ш. 27°27′05″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Пасёлак | Будслаў, Мядзельскі раён, Мінская вобл. |
| Канфесія | Каталіцызм |
| Епархія | Мінска-Магілёўская архідыяцэзія |
| Ордэнская прыналежнасць | бернардзінцы |
| Тып будынка | прыхадскі храм |
| Архітэктурны стыль | позняе барока |
| Архітэктар | К. Пенс |
| Дата заснавання | 1783 |
| Будаўніцтва | 28 жніўня 1633 — 1783 |
| Рэліквіі і святыні | Будслаўскі абраз Маці Божай |
| Сайт | site.catholic.by/budslau/ |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя
правіць.jpg)
Упершыню згадваецца ў дакументах у 1504 годзе, калі вялікі князь ВКЛ Аляксандр падарыў віленскім бернардзінцам (галіна францысканцаў) 6 000 моргаў лесу ў Менскім павеце. Манахі, якія атрымалі зямлю, жылі па 2—4 чалавекі ў пабудовах-будах, маючы пры гэтым капліцу.
У 1591 годзе быў пабудаваны драўляны храм Наведвання Марыяй Елізаветы, у якім знаходзілася цудадзейны абраз Маці Божай, прывезены ў 1598 годзе Янам Пацам з Рыма (дарунак Папы Рымскага Клімента VIII) і ў 1613 годзе перададзены ў касцёл. Пазней, у 1643 годзе, пабудаваны новы касцёл, а ў 1750 годзе — жылы корпус. 29 чэрвеня 1767 года было пачата будаўніцтва новага касцёла, пры гэтым былі выкарыстаны муры бакавой капліцы касцёла XVII ст.
У 1783 годзе касцёл быў асвечаны ў гонар Унебаўзяцця Маці Божай. На працягу другой паловы XVIII стагоддзя да яго былі прыбудаваны розныя касцёльныя памяшканні. З 1756 года пры манастыры існавала музычная школа, у 1793—1842 — двухкласная школа і шпіталь. У 1731—1797 гадах у духоўнай школе манастыра вывучалі маральную тэалогію і рыторыку, пры гэтым манахаў налічвалася 4—17 чалавек.
Пасля зачынення храма ў 1852 годзе некаторыя яго манахі бралі ўдзел у паўстанні 1863—64 гадоў.
Цяпер у касцёле служаць епархіяльныя святары. Побач з храмам захаваўся будынак плябаніі XIX стагоддзя.
11 мая 2021 года ў будынку касцёла ўзнік пажар, які знішчыў дах, моцна пашкодзіў скляпенні і іншыя будаўнічыя канструкцыі. У самім касцёле пацярпелі арганы, алтар, жывапіс[3]. Быў распачаты збор сродкаў на аднаўленне пашкоджанай пажарам святыні[4]. Да пачатку кастрычніка касцёл цалкам накрыты часовым дахам[5]. 31 снежня ўнутры касцёла прайшла імша на заканчэнне года[6]. У 2022 годзе ў касцёле завяршылі будаўнічыя работы, 29 верасня падпісаны акт аб увядзенні ў эксплуатацыю.
Архітэктура
правіць
Трохнефная безапсідная двухвежавая базіліка з трансептам. Галоўны фасад з дзвюма шмат’яруснымі вежамі па баках аздоблены багатай дэкаратыўнай пластыкай: пілястрамі, паўкалонамі, складанымі раскрапоўкамі. Інтэр’ер перакрыты цыліндрычнымі скляпеннямі з распалубкамі. Сферычны купал размешчаны на перакрыжаванні галоўнага нефа i трансепта, раскрываецца толькі ва ўнутраную прастору. У капліцы Св. Барбары размешчаны драўляны разны алтар Звеставання Найсвяцейшай Дзевы Марыі (каля 1643 г.) — адзін з выдатных помнікаў ранняга барока на Беларусі. Бакавыя часткі алтара вырашаны ў выглядзе карынфскіх каланад, якія служаць кулісамі для 20 скульптур. Захаваліся да нашага часу без пазнейшых перамалёвак выдатныя фрэскавыя роспісы касцёла.
Будслаўскі фэст
правіць
Будслаўскі фэст ладзіцца штогод у гонар ушанавання абраза Маці Божай Будслаўскай, які захоўваецца ў касцёле. У 2018 годзе фэст уключаны ў Рэпрэзентатыўны спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны чалавецтва ЮНЕСКА.
Зноскі
- ↑ Celebration in honor of the Budslaŭ icon of Our Lady (Budslaŭ fest) (англ.). ЮНЕСКА (22 кастрычніка 2018). Праверана 28 лістапада 2018.
- ↑ ЮНЕСКА ўключыла Будслаўскі фэст у спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны. Наша Ніва (28 лістапада 2018). Праверана 28 лістапада 2018.
- ↑ Арганам і алтару касьцёла ў Будаславе пасьля пажару патрэбны дэмантаж, кансэрвацыя і аднаўленьне. ФОТА
- ↑ Біскуп Велікаселец просіць усіх людзей добрай волі дапамагчы ў аднаўленні Будслаўскай святыні (рэквізіты для ахвяраванняў)
- ↑ catholic.by
- ↑ t.me/budslau
Літаратура
правіць- Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь: [Даведнік] / склад. В. Я. Абламскі, І. М. Чарняўскі, Ю. А. Барысюк. — Мн.: БЕЛТА, 2009. — 684 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6828-35-8.
- Габрусь Т. В. Мураваныя харалы: Сакральная архітэктура беларускага барока / Т. В. Габрусь. Мн.: Ураджай, 2001.— 287 с.: іл. ISBN 985-04-0499-X, с. 238—240.
- Завальнюк У. М. Будслаўскі касцёл ― святыня Беларусі / гістарычнае апрацаванне ксёндз Уладзіслаў Завальнюк, Касцёл Св. Сымона і Св. Алены. — Мінск: Тэхналогія, 1993. — 54 с.
- Ярашэвіч А. А. Будслаўская базіліка Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі. — Мінск, 2005. − 80 с.
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Будслаў)- Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі. Архітэктура | Будслаў // на сайце Radzima.org
- Будслав, костел бернардинцев // на сайце Глобус Беларусі (руск.)
- У Будславе ўстаноўлены крыж з бярвення Віленскага манастыра Архівавана 19 кастрычніка 2014.
- Будслаў: дзіўнае месца з дзіўнай гісторыяйАрхівавана 7 лістапада 2013.
- Факты
