Крыжадзюб-яловік

	Крыжадзюб-яловік
	; Самец і самка
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Жывёлы
Падцарства:	Эўметазоі
Без рангу:	Двухбакова-сіметрычныя
Без рангу:	Другаснаротыя
Тып:	Хордавыя
Падтып:	Пазваночныя
Інфратып:	Сківічнаротыя
Надклас:	Чацвераногія
Клас:	Птушкі
Падклас:	Нованёбныя
Атрад:	Вераб’інападобныя
Падатрад:	Пеўчыя вераб’іныя
Інфраатрад:	Passerida
Надсямейства:	Passeroidea
Сямейства:	Уюрковыя
Падсямейства:	Carduelinae
Род:	Крыжадзюбы
Від:	Крыжадзюб-яловік
Міжнародная навуковая назва
	Loxia curvirostra Linnaeus, 1758
ITIS	179259
NCBI	64802
EOL	1051010
FW	161535

Крыжадзюб-яловік, брукун ялавік (Loxia curvirostra) — птушка роду Крыжадзюбы (Loxia) сямейства Уюрковыя (Fringillidae).

Апісанне правіць

Даўжыня цела 16—18 см, размах крылаў 27—30,5 см. Выразны палавы дымарфізм. Абедзве часткі дзюбы скрыжаваныя, прычым даўжыня дзюбы значна большая за вышыню каля асновы. Самец матава-чырвоны, самка матава-алiўкава-зялёная. Маладыя падобныя да самкі, але ніз цела ў рыскi. Падобны да сасновага крыжадзюба, але з больш далікатнай будовай і больш тонкай дзюбай.

Пашырэнне правіць

Арэал разарваны: Еўропа, Азія (акрамя поўначы і поўдня) — ад Урала да паўднёвай часткі Ахоцкага мора, Сахаліна і Курыльскіх астравоў; лакальна трапляецца ў Паўднёва-Усходняй Азіі (ізалявана ў гарах Цянь-Шаня і ад Усходніх Гімалаяў да паўднёвага захаду Кітая, В’етнама), да арэалу належаць Філіпіны, паўночны-захад Афрыкі, Паўночная Амерыка (акрамя поўначы). На тэрыторыі Беларусі рэдкі на гнездаванні і больш звычайны на зімоўцы від.

Насяляе хваёвыя лясы з прымессю або перавагай елак. На поўдні часта жыве ў сасновых лясах, на поўначы насяляе густыя вялікія яловыя лясы. Можа сустракацца ў антрапагенным ландшафце і нават у малых гарадах.

Аселы від. Крайнія паўночныя папуляцыі часткова пералётныя. У час інвазіі можа пералятаць да 4000 км ад гнездавога арэала.

Асаблівасці біялогіі правіць

Гняздо ладзіць на высокім хваёвым дрэве (часта елцы), якое стаіць асобна або недалёка ад ляснога масіву, звычайна ўверсе кроны каля ствала ці недалёка ад яго ў развілцы бакавых галін (звычайна пад прыкрыццем іншых). Аснова з няшчыльна ўкладзеных галінак хваёвых дрэў і кавалкаў кары. Знешняя частка з травы, моху і лішайніка, унутраная — з моху і траў. Высцілка з сухіх траў, воўны, лішайнікаў і пер’я.

Яйкі (3—4, часам 2—5) крыху падоўжаныя, з тупым вузейшым канцом, белаватыя, крэмавыя, зеленаватыя або шэра-блакітныя; дробныя плямкі і рысачкі цёмна-пурпуровыя ці вішнёвыя (звычайна больш густыя на шырокім канцы). Глыбокія плямкі фіялетава-шэрыя або цялесна-ружовыя.

Літаратура правіць

Птушкі Еўропы: Палявы вызначальнік / пад рэд. М. Нікіфарава. — Варшава: Навуковае выдавецтва ПНВ, 2000.