Мікалай Якаўлевіч Зайцаў
Мікалай Якаўлевіч Зайцаў (25 сакавіка 1923; сяло Крупкі Аршанскага павета Віцебскай губерні — 18 лютага 2012, горад Мінск) — Герой Савецкага Саюза (1945), палкоўнік (1975), ваенны лётчык 1-га класа (1954), кандыдат філасофскіх навук (1982), дацэнт (1983).
| Мікалай Якаўлевіч Зайцаў | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дата нараджэння | 25 сакавіка 1923 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Месца нараджэння | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Дата смерці | 18 лютага 2012 (88 гадоў) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Месца смерці | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Месца пахавання | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Альма-матар | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Месца працы | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Грамадзянства | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Прыналежнасць |
 СССР |
||||||||||||||||||||||||||||||
| Род войскаў |
 СССР ВПС |
||||||||||||||||||||||||||||||
| Гады службы | 1941—1960 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Званне |
 |
||||||||||||||||||||||||||||||
| Бітвы/войны | Вялікая Айчынная вайна | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Узнагароды і званні |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
| У адстаўцы | выкладчык Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта | ||||||||||||||||||||||||||||||
Біяграфія
правіць
Нарадзіўся 25 сакавіка 1923 года[1] у сяле Крупкі Аршанскага павета Віцебскай губерні[2]. У 1940 годзе скончыў 9 класаў школы. У сакавіку-жніўні 1941 года прайшоў навучанне ў 121-й вучэбнай авіяэскадрыллі ГВФ (гарады Гомель і Акцюбінск).
У арміі са жніўня 1941 года. У верасні 1943 года скончыў Чкалаўскую ваенную авіяцыйную школу лётчыкаў (горад Арэнбург). У верасні-кастрычніку 1943 года — лётчык 2-й вучэбна-трэніровачнай авіяцыйнай эскадрыллі (горад Дзмітраў Маскоўскай вобласці). З кастрычніка 1943 года служыў лётчыкам і старэйшым лётчыкам у штурмавым авіяпалку, які знаходзіўся ў тыле на даукамплектаванні (у пасёлку Міхнёва Маскоўскай вобласці).
Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны: у лютым 1944 — маі 1945 — старшы лётчык і камандзір звяна 996-га штурмавога авіяцыйнага палка 224-й штурмавой авіяцыйнай дывізіі 8-га штурмавога авіяцыйнага корпуса 8-й Паветранай Арміі (1-ы і 4-ы Украінскія франты). Удзельнічаў у Праскуроўска-Чарнавіцкай, Львоўска-Сандамірскай, Заходне-Карпацкай, Мараўска-Астраўскай і Пражскай аперацыях. За час вайны зрабіў 185 баявых вылетаў на штурмавіку Іл-2 (з іх 140 — на штурмоўку жывой сілы і тэхнікі праціўніка), у 12 паветраных баях збіў 2 самалёты праціўніка.
За мужнасць і гераізм, праяўленыя ў баях, Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 29 чэрвеня 1945 года старэйшаму лейтэнанту Мікалаю Зайцаву Якаўлевічу прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка».
Пасля вайны працягваў службу ў ВПС намеснікам камандзіраў авіяэскадрылляў ў штурмавым і знішчальным авіяпалках (у Львоўскай і Прыкарпацкай ваенных акругах). У 1950 годзе скончыў Вышэйшыя афіцэрскія лётна-тактычныя курсы ВПС. Служыў камандзірам авіяэскадрыллі знішчальнага авіяпалка (у Беларускай і Паўночнай ваенных акругах).
З красавіка 1953 года служыў у марской авіяцыі камандзірам авіяэскадрыллі знішчальнага авіяпалка, намеснікам начальніка штаба знішчальнай авіядывізіі па камандным пункце і начальнікам штаба знішчальнага авіяпалка (ВПС Паўночнага флота). Асвоіў рэактыўныя знішчальнікі МіГ-15 і МіГ-17. У 1958 годзе скончыў акадэмічныя курсы пры Ваенна-марской акадэміі. Працягваў служыць начальнікам штаба знішчальнага авіяпалка (ВПС Паўночнага флота). З чэрвеня 1960 г. падпалкоўнік М. Я. Зайцаў — у запасе.
У 1966 годзе скончыў Беларускі дзяржаўны універсітэт. Працаваў настаўнікам у школе ў Мінску, з 1967 года — выкладчыкам на кафедры філасофіі Беларускага дзяржаўнага універсітэта.
Жыў у Мінску. Памёр 18 лютага 2012 года. Пахаваны на Усходніх могілках у Мінску.
Узнагароды і званні
правіць- Медаль «Залатая Зорка» (29.06.1945);
- ордэн Леніна (29.06.1945);
- 3 ордэна Чырвонага Сцяга (30.10.1944; 22.12.1944; 17.05.1945);
- 2 ордэна Айчыннай вайны 1-й ступені (16.02.1945; 11.03.1985);
- 3 ордэна Чырвонай Зоркі (17.04.1944; 1954; 30.12.1956);
- ордэн «За службу Радзіме» 3-й ступені (15.04.1999);
- медаль «За баявыя заслугі» (19.11.1951);
- іншыя медалі;
- замежныя ўзнагароды.
- Ганаровы грамадзянін Крупскага раёна (2007).
Зноскі
- ↑ Гэтая дата ўказана ў аўтабіяграфіі з асабістай справы М. Я. Зайцава. У двухтомніку «Героі Савецкага Саюза» ўказана дата нараджэння 10 сакавіка 1923 года, на надмагільным помніку — 28 сакавіка 1923 года
- ↑ Цяпер горад у Мінскай вобласці
Літаратура
правіць- Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
- Навечно в сердце народном. 3-е изд., доп. и испр. Минск, 1984.
Спасылкі
правіцьМікалай Якаўлевіч Зайцаў на сайце «Героі краіны»