Неаліт

Неалі́т, ці новы каменны век (грэч. νέος — новы, грэч. λίθος — камень) — перыяд развіцця чалавецтва, якім завяршаецца каменны век. На Блізкім Усходзе неаліт пачаўся каля 9500 год да н. э.

Неаліт
Папярэдні ў спісе	мезаліт
Наступны ў спісе	бронзавы век
Дата пачатку	LV стагоддзе да н.э., 9 тысячагоддзе да н.э. і LII стагоддзе да н.э.
Дата заканчэння	3000 да н.э. і 2200 да н.э.
Першаадкрывальнік	John Lubbock, 1st Baron Avebury[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Стоўнхендж — збудаванне часоў неаліту і бронзавага веку. Графства Уілтшыр, Англія, Вялікабрытанія.

Характарызуецца развіццем вытворчай гаспадаркі, з’яўленнем шліфаваных прылад працы і керамікі.

На тэрыторыі Беларусі

Статуэтка: галоўка качачкі. Неаліт. Рог. Паселішча Асавец-ІІ, Верхнекрывінскі сельсавет, Бешанковіцкі р-н, Віцебская вобл. Археалагічныя раскопкі М. М. Чарняўскага. Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь.

На тэрыторыі Беларусі неаліт пачаўся ў канцы V тысячагоддзя да н. э. і працягваўся да III тысячагоддзя да н. э.

Адбыліся значныя змяненні ў жыцці людзей — т.зв. неалітычная рэвалюцыя: распаўсюдзілася ганчарства, людзі пачалі выкарыстоўваць кола, павозку, займацца ткацтвам (з выкарыстаннем вертыкальнага ткацкага станка). Да ранейшых спосабаў апрацоўкі камня дадалося шліхтаванне і паліраванне. Для свідравання каменных прыладаў выкарыстоўвалі прыстасаванне — свідравальны станок. Вытворчасць крэмневых прыладаў павялічылася настолькі, што крэмня на паверхні зямлі ўжо не ставала, таму пачалася распрацоўка крэмнездабыўных шахтаў.

Пасудзіна гліняная. Кан. ІІІ — пач. ІІ тыс. да н. э. Паселішча Асавец-ІІ. Раскопкі М. М. Чарняўскага. НГМ РБ.

Насельніцтва поўнасцю перайшло да аселага ладу жыцця. Асноўнымі тыпамі жылішчаў былі паўзямлянкі і наземныя пабудовы. Прысвойваючая гаспадарка дасягнула свайго росквіту. Пачаўся пераход да вытворчай гаспадаркі — земляробства (з выкарыстаннем каменнай матыкі) і жывёлагадоўлі.

Землі Беларусі у перыяд неаліту насялялі плямёны верхнедняпроўскай, днепра-данецкай, нарвенскай і нёманскай археалагічных культур. Знойдзена каля 600 паселішчаў.

Галерэя

• 
  Статуэтка: змейка. Неаліт. Рог. Паселішча Асавец-ІІ. Раскопкі М. М. Чарняўскага. НГМ РБ.
• 
  Каменныя сякеры. Неаліт. Штраўбінг, раён Штраубінг-Боген, Баварыя, Германія.
• 
  Амфара. Бутмірская культура. ІІІ тыс. да н. э. Нацыянальны музей Босніі і Герцагавіны, г. Сараева.

Літаратура

• Неалі́т, новы каменны век // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 533. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Неолит, новый каменный век // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Неаліт
• Маслюкоў, Т. Ніжняя Алба: знаходкам — сем тысяч год // Гомель гражданский. 2014.09.15. Архівавана 7 сакавіка 2016.