Вікіпедыя

Новая Каледонія

Новая Каледо́нія (фр.: Nouvelle Calédonie) — французская залежная тэрыторыя ў заходняй частцы Ціхага акіяна ў Меланезіі. Знаходзіцца ў 1400 км на ўсход ад Аўстраліі і ў 1500 км на паўночны захад ад Новай Зеландыі. Сталіца — горад Нумеа.

Францыя Новая Каледонія
Nouvelle-Calédonie
Flags of New Caledonia.svg Эмблема
Сцяг Эмблема
LocationNewCaledonia.png
Дэвіз: «Terre de parole, terre de partage»
Гімн: «Soyons unis, devenons frères»
Заснавана 24 верасня 1853
Афіцыйная мова Французская
Сталіца Нумеа
Найбуйнейшыя гарады Нумеа
Форма кіравання Рэспубліка
Прэзідэнт
Высокі камісар
Прэзідэнт Урада 		Эмануэль Макрон
Жан-Жак Бро
Філіп Жэрмен
Плошча
• Усяго
18.576 км²
Насельніцтва
• Ацэнка (2014)
• Шчыльнасць
268.767 чал.
14,5 чал./км²
ВУП (намінал)
  • Разам (2011)
  • На душу насельніцтва
$9,89 млрд
$38.921
Валюта Французскі ціхаакіянскі франк (XPF, F)
Інтэрнэт-дамен .nc
Код ISO (Alpha-2) NC
Код ISO (Alpha-3) NCL
Тэлефонны код +687
Часавыя паясы +11

ГісторыяПравіць

Астравы былі заселеныя прыкладна 1500 гадоў да н.э. Прыкладна ў ХІ стагоддзі сюды прыбылі палінезійцы і перамяшаліся з мясцовым насельніцтвам. Новая Каледонія была адкрытая для еўрапейцаў ў 1774 годзе Джэймсам Кукам. Назва вострава мае паходжанне ад старажытнай назвы Шатландыі — Каледонія.

З 1853 года востраў перайшоў пад французскае кіраванне. З 1864 да 1894 года тут знаходзілася турэмнае паселішча, дзе адбывалі пакаранне камунары. Пад час Другой суветнай вайны тут знаходзілася база саюзных войскаў.

З 1946 года астравы атрымалі статус заморскай тэрыторыі Францыі. У 1980-х гадах пачаўся рух за атрыманне незалежнасці астравоў. У 1998 годзе Новая Каледонія атрымала поўную ўнутраную аўтаномію. Цяпер яна мае сваіх прадстаўнікоў у французскім парламенце.

ПалітыкаПравіць

Геаграфія і прыродаПравіць

 
Новая Каледонія

Новая Каледонія — астраўная краіна. Большую частку яе займае востраў Новая Каледонія (16,8 тыс. км²) або, як яго яшчэ называюць Гран-Тэр (Grande Terre, літаральна «Вялікая зямля»). У яе склад таксама ўваходзяць астравы Луаятэ, архіпелаг Чэстэрфілд, архіпелаг Белеп і невялікі астравок Іль-дэ-Па.

Гран-Тэр сфарміраваўся прыкладна 85 — 65 млн гадоў таму, калі адарваўся спачатку ад Аўстраліі, а потым ад Новай Зеландыі. Яго паверхня гарыстая. Найвышэйшы пункт — гара Панье — ўзвышаецца на 1628 м над узроўнем мора. Толькі на крайняй поўначы і поўдні маюцца значныя раўнінныя прасторы. Узбярэжжа месцамі атачае каралавы рыф. Далёка на поўнач сягае Бар'ерны рыф Новай Каледоніі. Востраў багаты на карысныя выкапні. Тут знаходзіцца адно з самых вялікіх у свеце радовішчаў нікелю. Акрамя таго, ёсць радовішчы жалеза, хрому, кобальту, марганцу і г. д. Пераважаюць чырвона-бурыя глебы. Рэк шмат, але яны кароткія, многія яшчэ і парожыстыя.

Клімат Новай Каледоніі адзін з найбольш спрыяльных ў Меланезіі. Сярэдняя гадавая тэмпература — +23 °C — +24,5 °C. Спякотны сезон працягваецца са снежня да сакавіка, прахалодны — з ліпеня да жніўня. Гадавая колькасць ападкаў вагаецца ад 1000 мм на ўзбярэжжы да 4000 мм у гарах. Найменш дажджлівыя месяцы з верасня да лістапада.

Лясы займаюць прыкладна 15 % тэрыторыі. Сярод дрэваў сустракаюцца карысныя хвойныя пароды, у тым ліку каўры і новакаледонская хвоя, а таксама сваяк эўкаліпту — ніаулі. Большая частка Гран-Тэр пакрыта травой. На поўдні сустракаецца эндэмічны від мака (maquis minier).

Фаўна прадстаўлена пераважна птушкамі, у тым ліку эндэмічнай варонай, якая лічыцца адной з найразумнейшых істот у свеце пасля прыматаў і карыстаецца ў паўсядзённым жыцці самаробнымі прыладамі працы, а таксама хутканогай нялётнай птушкай кагу (Rhynochetos jubatus) і вялікім голубам (Ducula goliath). Ёсць вельмі рэдкія віды яшчарак і аманіты.

Адміністрацыйны падзелПравіць

Новая Каледонія дзеліцца на 3 правінцыі, якія ў сваю чаргу дзеляцца на 33 раёны.

ЛітаратураПравіць

СпасылкіПравіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Новая_Каледонія&oldid=4441714"