Нургіса Атабаевіч Тлендыеў
Нургіса Атабаевіч Тленды́еў (каз.: Нұрғиса Атабайұлы Тілендиев; 1 красавіка 1925 — 15 кастрычніка 1998) — казахскі дырыжор, кампазітар. Народны артыст Казахскай ССР (1975). Народны артыст СССР (1984). Дзяржаўная прэмія Казахстана (1978).
| Нургіса Атабаевіч Тлендыеў | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 1 красавіка 1925 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 15 кастрычніка 1998 (73 гады) |
| Месца смерці | |
| Краіна | |
| Альма-матар | |
| Музычная дзейнасць | |
| Прафесіі | дырыжор, кампазітар |
| Жанры | опера |
| Узнагароды |
       |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся і вырас у ауле Шылікемер (цяпер — сяло Нургіса Тлендыеў Ілійскага раёна, Алмацінская вобласць, Казахстан). Паходзіць з племені Шапрашты.
У дзяцінстве бацька навучыў яго добра гуляць на домбры.
У 1933 годзе А. Жубанаў прывёў яго ў музычна-драматычны тэхнікум (цяпер Алмацінскі музычны каледж імя П. І. Чайкоўскага), дзе быў арганізаваны аркестр народных інструментаў (цяпер Казахскі дзяржаўны акадэмічны аркестр народных інструментаў імя Курмангазы). У дванаццаць гадоў Н. Тлендыева прызначылі канцэртмайстрам, а ў чатырнаццаць — дырыжорам.
У гады вайны добраахвотнікам пайшоў на фронт.[1]
У 1949 годзе скончыў Алма-Ацінскую кансерваторыю, у 1953 годзе — Маскоўскую кансерваторыю.
У 1940—1943 гадах — у Казахскім аркестры народных інструментаў імя Курмангазы (1960—1964 — яго галоўны дырыжор).
У 1953—1960 — дырыжор Казахскага тэатра оперы і балета імя Абая.
У 1968—1981 гадах — галоўны музычны рэдактар кінастудыі «Казахфільм».
З 1981 года — мастацкі кіраўнік і галоўны дырыжор фальклорна-этнаграфічнага аркестра «Атрар сазы» Казахскай філармоніі. Аркестр стаў лаўрэатам Сусветнага фестывалю моладзі і студэнтаў, лаўрэатам прэміі Ленінскага камсамола (1985), лаўрэатам прэміі Міжнароднага фонду ім. Жамбыла (1996).
Выкладаў у Казахскай дзяржаўнай кансерваторыі імя Курмангазы (прафесар).[2]
Член Саюза кінематаграфістаў Казахскай ССР.[3]
Памёр 15 кастрычніка 1998 года ў Алма-Аце. Пахаваны ў маўзалея Жамбыла ў сяле Жамбыл Жамбылскага раёна Алмацінскай вобласці.
Творчасць правіць
Аўтар больш за 500 музычных твораў у розных жанрах: песні, кюі, рамансы, уверцюры, паэмы, кантаты, опера, балет і інш.
Сярод яго твораў: опера «Алтын таулар» (бел.: Залатыя горы) (разам з К. Кужам’яравым, 1961); балеты «Артэке» (балет-паэма) (1957), «Достык жолымен» (бел.: Шляхам сяброўства) (разам з Л. Сцяпанавым, 1958); кантата «Мой Казахстан» (1959); уверцюры «Халық қуанышы» (1963), «Қайрат» (1964), «Жеңіс солдаты» (1975); аркестравая паэма «Ата толгау» (1962); кюі «Аққу», «Аңсау», «Арман» і іншыя; музыка да звыш 40 спектакляў Казахскага тэатра драмы імя М. Аўэзава і Алма-Ацінскага ТЮГа, мастацкім, дакументальным і мультыплікацыйным фільмам.
Зноскі
- ↑ Память народа. Архівавана з першакрыніцы 15 студзеня 2018. Праверана 14 студзеня 2018.
- ↑ Тлендиев Нургиса Атабаевич — Мегаэнциклопедия Кирилла и Мефодия — статья. Архівавана з першакрыніцы 2 сакавіка 2021. Праверана 19 верасня 2014.
- ↑ Тлендеев, Нургис Атабаевич — RuData.ru. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 23 красавіка 2012.
Літаратура правіць
- Тлендыеў Нургіса Атабаевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).