Стэнлі Бен Прузінер

Стэнлі Бен Прузінер
Стэнлі Бен Прузінер
	англ.: Stanley B. Prusiner
Дата нараджэння	28 мая 1942 (80 гадоў)
Месца нараджэння	Дэ-Мойн, Аява;
Грамадзянства	ЗША;
Род дзейнасці	урач, вірусолаг, біяхімік, выкладчык універсітэта, неўролаг
Навуковая сфера	неўралогія[d] і біяхімія
Месца працы	Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска[d]; Каліфарнійскі ўніверсітэт у Берклі;
Навуковая ступень	прафесар
Альма-матар	Perelman School of Medicine at the University of Pennsylvania[d]; Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска[d]; Walnut Hills High School[d];
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства; Нацыянальная акадэмія навук ЗША; Сербская акадэмія навук і мастацтваў[d]; Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук; Амерыканскае філасофскае таварыства[d];
Узнагароды	прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні (1994) прэмія Вольфа па медыцыне (1995) медаль Бенджаміна Франкліна[d] (1998) міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1993) прэмія Пауля Эрліха і Людвіга Дармштэтэра[d] (1995) прэмія Луізы Грос-Хорвіц (1997) Dickson Prize in Medicine[d] (1993) Keio Medical Science Prize[d] (1996) Potamkin Prize[d] (1991) стыпендыя Аляксандра фон Гумбальта[d] прэмія Макса Планка[d] (1992) Bristol-Myers Squibb Award for Distinguished Achievement in Neuroscience Research[d] (1994) прэмія Шарля-Леапольда Маера[d] (1996) Richard Lounsbery Award[d] (1993) медаль сэра Ханса Крэбса[d] (1999) Robert J. and Claire Pasarow Foundation Award for Distinguished Contributions to Neuropsychiatric Research[d] (1995) Metlife Foundation Award for Medical Research in Alzheimer's Disease[d] (1991) прэмія Гумбальта[d] замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (15 мая 1997)
	Стэнлі Бен Прузінер на Вікісховішчы

Стэнлі Бен Прузінер (англ.: Stanley B. Prusiner, нар. 28 мая 1942, г.Дэ-Мойн, штат Аёва, ЗША) — амерыканскі неўролаг, біяхімік і вірусолаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1997 годзе за даследаванні прыёнаў.

БіяграфіяПравіць

Стэнлі Прузінер нарадзіўся ў Дэ-Мойне, штат Аёва, сын Марыям (у дзявоцтве Spigel) і Лоўрэнс Прузінераў, архітэктар. Ён правёў сваё дзяцінства ў Дэ-Мойне і Цынцынаці, штат Агая, дзе ён наведваў Walnut Hills High School. Прузінер атрымаў ступень бакалаўра навук па хіміі ва ўніверсітэце Пенсільваніі, а потым атрымаў ступень доктара медыцыны ў Школе медыцыны ўніверсітэта Пенсільваніі.^[7] Пасля Прузінер праходзіў стажыроўку ва ўніверсітэце Каліфорніі ў Сан-Францыска. Пазней Прузінер перайшоў у Нацыянальныя інстытуты аховы здароўя ЗША, дзе ён вывучаў глутаміназы ў E.coli ў лабараторыі графа Штатмена.

Пасля трох гадоў у Нацыянальных інстытутах аховы здароўя ЗША, Прузінер вярнуўся ва ўніверсітэт Каліфорніі ў Сан-Францыска для завяршэння рэзіндэнтуры ў неўралогіі. Пасля завяршэння рэзіндэнтуры ў 1974 годзе, Прузінер паступіў ва ўніверсітэт Каліфорніі ў Сан-Францыска на неўралагічнае аддзяленне. З таго часу Прузінер займаў розныя пасады як ва ўніверсітэце Каліфорніі ў Сан-Францыска, так і ў Каліфарнійскім універсітэце ў Берклі.

Прафесар Каліфарнійскага ўніверсітэта.

Прузінер быў абраны ў Нацыянальную акадэмію навук ў 1992 годзе, і ў яе кіруючы савет у 2007 годзе. Ён таксама з'яўляецца членам Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (1993), Каралеўскага таварыства (1996), Амерыканскага філасофскага таварыства (1998), Сербскай акадэміі навук і мастацтваў (2003) і Інстытута медыцыны.

У 2009 годзе вучоны наведваў Беларусь, быў у музеі гісторыі і культуры яўрэяў Беларусі.

Продкі вучонага жылі ў XVIII стагоддзі ў гарадах Мінск, Шклоў, Магілёў, Пружаны і Мір. У канцы XIX стагоддзя прадзед Стэнлі, юрыст Вульф Прузінер, які пражываў у Маскве, быў вымушаны з'ехаць у Амерыку з-за высялення яўрэяў з Масквы.^[8]

Навуковая дзейнасцьПравіць

Адкрыў прыёны — інфекцыйныя агенты бялковай прыроды, якія выклікаюць пашкоджанні галаўнога мозга (энцэфалапатыі) чалавека і жывёл, у т.л. скрэйпі (сверб) авечак і губчатую энцэфалапатыю ("шаленства") буйнай рагатай жывёлы.

Вызначыў амінакіслотную паслядоўнасць прыёнавага бялку і індэтыфікаваў яго ген.

У цяперашні час Прузінер узначальвае навукова-даследчую лабараторыю ва Універсітэце Каліфорніі ў Сан-Францыска, дзе займаецца даследаваннем прыёнавых хвароб, хваробы Альцгеймера і таупаціі.^[9]

УзнагародыПравіць

1991 — Potamkin Prize
1993 — The Richard Lounsbery Award
1993 — Міжнародная прэмія Гайрднера
1994 — Прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні
1995 — The Paul Ehrlich and Ludwig Darmstaedter Prize
1996 — Прэмія Вольфа па медыцыне
1996 — The Keio International Award for Medical Science
1997 — Прэмія Луізы Грос-Хорвіц
1997 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне
1998 — Медаль Бенджаміна Франкліна^[10]
2010 — Нацыянальны навуковы медаль ЗША^[11]

Зноскі

↑ Stanley B. Prusiner // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ Stanley B. Prusiner // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q464633"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2586178"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Stanley Prusiner // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>
↑ (unspecified title) Праверана 3 ліпеня 2019.
↑ ^5,0 ^5,1 (unspecified title) Праверана 4 сакавіка 2021.
↑ NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>
↑ Stanley B. Prusiner - Autobiography (нявызн.) . NobelPrize.org. Праверана 2 студзеня 2007.
↑ Знаменитые гости Музея истории и культуры евреев Беларуси
↑ UCSF Prusiner Lab site Архівавана 28 жніўня 2008.
↑ Franklin Laureate Database - Benjamin Franklin Medal 1998 Laureates (нявызн.) . Franklin Institute. Праверана 14 лютага 2013.(недаступная спасылка)
↑ http://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=117875

ЛітаратураПравіць

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 125. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (Т. 13).

СпасылкіПравіць

	Стэнлі Бен Прузінер на Вікісховішчы

Стааронка Стэнлі Б. Прузінера на Нобелеўскім сайце (англ.)
Афіцыйны сайт Прэміі Луізы Грос-Хорвіц (англ.)
Prusiner Laboratory Архівавана 13 лютага 2013. на сайце Каліфарнійскага ўніверсітэта ў Сан-Францыска (англ.)
Institute for Neurodegenerative Diseases — run by Dr. Prusiner (англ.)

[_d754cebe192ac24d-1] Stanley B. Prusiner // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_22e9acd40982d870-2] Stanley B. Prusiner // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q464633"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2586178"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_c0855533a007bdd8-3] Stanley Prusiner // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>

[_b5af25421a79fd9e-4] (unspecified title) Праверана 3 ліпеня 2019.

[_d4df18ef7f5266c8-5] 5,0 ^5,1 (unspecified title) Праверана 4 сакавіка 2021.

[_6f91517a68bd0f9b-6] NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>

[Nobel-7] Stanley B. Prusiner - Autobiography (нявызн.) . NobelPrize.org. Праверана 2 студзеня 2007.

[8] Знаменитые гости Музея истории и культуры евреев Беларуси

[9] UCSF Prusiner Lab site Архівавана 28 жніўня 2008.

[10] Franklin Laureate Database - Benjamin Franklin Medal 1998 Laureates (нявызн.) . Franklin Institute. Праверана 14 лютага 2013.(недаступная спасылка)

[11] ttp://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=117875

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Стэнлі Бен Прузінер
англ.: Stanley B. Prusiner

Дата нараджэння	28 мая 1942(1942-05-28)^[1]^[2]^[3] (80 гадоў)
Месца нараджэння	Дэ-Мойн, Аява
Грамадзянства	ЗША
Род дзейнасці	урач, вірусолаг, біяхімік, выкладчык універсітэта, неўролаг
Навуковая сфера	неўралогія^[d] і біяхімія
Месца працы	Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска^[d] Каліфарнійскі ўніверсітэт у Берклі^[4]
Навуковая ступень	прафесар
Альма-матар	Perelman School of Medicine at the University of Pennsylvania^[d] Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска^[d] Walnut Hills High School^[d]^[5]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Нацыянальная акадэмія навук ЗША Сербская акадэмія навук і мастацтваў^[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Амерыканскае філасофскае таварыства^[d]^[6]
Узнагароды	прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні (1994) прэмія Вольфа па медыцыне (1995) медаль Бенджаміна Франкліна^[d] (1998) міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1993) прэмія Пауля Эрліха і Людвіга Дармштэтэра^[d] (1995) прэмія Луізы Грос-Хорвіц (1997) Dickson Prize in Medicine^[d] (1993) Keio Medical Science Prize^[d] (1996) Potamkin Prize^[d] (1991) стыпендыя Аляксандра фон Гумбальта^[d] прэмія Макса Планка^[d] (1992) Bristol-Myers Squibb Award for Distinguished Achievement in Neuroscience Research^[d] (1994) прэмія Шарля-Леапольда Маера^[d] (1996) Richard Lounsbery Award^[d] (1993) медаль сэра Ханса Крэбса^[d] (1999) Robert J. and Claire Pasarow Foundation Award for Distinguished Contributions to Neuropsychiatric Research^[d] (1995) Metlife Foundation Award for Medical Research in Alzheimer's Disease^[d] (1991) прэмія Гумбальта^[d] замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства^[d] (15 мая 1997)
Стэнлі Бен Прузінер на Вікісховішчы