Сяргей Вячаслававіч Чалы

Сярге́й Вячасла́вавіч Ча́лы (нар. 27 кастрычніка 1970, Мінск, БССР, СССР) — беларускі эканаміст-аналітык, трэйдар і журналіст-аналітык у галіне эканомікі; аўтар і вядучы папулярнай праграмы «Эканоміка на пальцах» на партале TUT.BY.

Сяргей Вячаслававіч Чалы
Дата нараджэння	27 кастрычніка 1970(1970-10-27) (53 гады)
Месца нараджэння	Мінск, БССР, СССР
Грамадзянства	БССР  Беларусь
Род дзейнасці	журналіст, эканаміст, грамадскі дзеяч, аналітык, прадпрымальнік
Навуковая сфера	эканамічная аналітыка
Месца працы	Адміністрацыя прэзідэнта Рэспублікі Беларусь Еўрапейскае радыё для Беларусі TUT.BY
Альма-матар	фізічны факультэт БДУ (1992) фізічны факультэт БДУ
Член у	Каардынацыйная Рада па арганізацыі працэсу пераадолення крызісу Каардынацыйная рада другога складу[d]
Сайт	news.tut.by/tag/1185-eko…
Цытаты ў Вікіцытатніку
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Выхаванне і сям’я

Па паходжанні — украінец, але лічыць сябе патрыётам Беларусі і прыналежным да беларускай грамадзянскай нацыі: «Я прыхільнік такой ідэалогіі, якая не дзеліць грамадзян дзяржавы на сваіх і чужых, сапраўдных беларусаў і несапраўдных, правільных і няправільных».

Не жанаты.^{[удакладніць]}

Адукацыя

У 1977—1987 гадах вучыўся і скончыў сярэднюю палітэхнічную школу (гімназію) № 6 у Мінску.

У 1987—1992 гг. вучыўся і скончыў фізічны факультэт БДУ па спецыяльнасці «Фізік-тэарэтык». Вучыўся ў аспірантуры, але не скончыў.

У 1997—1998 гадах прайшоў перападрыхтоўку ў Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь.

Прайшоў адукацыйны курс макраэканамічнага праграмавання, які арганізоўваўся Міжнародным валютным фондам (МВФ).

Займаецца таксама самаадукацыяй у галіне эканамічнай тэорыі, антрапалогіі і сістэмнага аналізу.

Працоўная і грамадская дзейнасць

У пачатку 1990-х гг. адзін год быў прыхільнікам арганізацыі Славянскі сабор «Белая Русь», бо адмоўна тады адносіўся да беларускага этнічнага нацыяналізму, які ў пачатку 1990-х гг. фармаваў сваю дактрыну на этнічных каранях (умоўна кажучы, на прынцыпах «крыві і глебы»). З фармаваннем пазней у Беларусі ідэалогіі беларускай грамадзянскай нацыі, стаў з той пары прыхільнікам падобнай дактрыны.

У 1993 годзе быў запрошаны ў якасці аналітыка ў перадвыбарчы штаб кандыдата ў прэзідэнты Беларусі Аляксандра Лукашэнкі. Сваё ўключэнне ў прадвыбарчы штаб Чалы пазней патлумачыў цікавасцю і жаданнем знайсці практычнае прымяненне сваім ведам, набыць досвед у палітычных тэхналогіях, што было ў тыя часы новым у Беларусі. Сяргею Чаламу тады ж прапаноўвалі стаць аналітыкам у прадвыбарчым штабе кандыдата ў прэзідэнты Станіслава Шушкевіча за грошы, але ён згадзіўся быць аналітыкам у штабе Лукашэнкі і бясплатна, бо палічыў, што Лукашэнка мае самыя высокія шанцы выйграць прэзідэнцкія выбары і што менавіта ў эканамічнай камандзе Лукашэнкі зможа рэалізаваць сябе ў справе правядзення важных і патрэбных эканамічных рэформ у Беларусі.

У 1994—1998 гадах працаваў у Аператыўна-аналітычным цэнтры пры Адміністрацыі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, дзе займаўся працай з міжнароднымі фінансавымі арганізацыямі. Аднак пасля правядзення ў Беларусі рэферэндума ў 1996 г. ужо вырашыў для сябе кідаць працу ў Адміністрацыі прэзідэнта і фактычна з таго часу палітыкай больш не займаўся. Паводле ўласных слоў, менавіта за час сваёй працы ў аналітычным цэнтры адміністрацыі прэзідэнта Сяргею давялося кантактаваць са спецыялістамі МВФ і прайсці навучальны курс фонда па макраэканамічным праграмаванні, што стала вельмі карысным, каб разумець узаемасувязі ў эканоміцы больш, чым з тэорыі айчынных падручнікаў ці досведу айчынных выкладчыкаў. Сяргей Чалы патлумачыў гэта вялікай кампетэнтнасцю і досведам супрацоўнікаў фонда, якія на практыцы ўдзельнічаюць у распрацоўцы і ажыццяўленні стабілізацыйных і антыкрызісных праграм па ўсім свеце.

Тытульная старонка першага тому зборніка філасофскіх эсэ «Федэраліст» (1788)

У 1998 г. пайшоў у прыватны бізнес, працаваў у 1998—2002 гг. кіраўніком актываў у інвестыцыйнай кампаніі «Aigenis» (г. Мінск, Беларусь).

У 2001 г. Сяргей Чалы пазнаёміўся з Аляксандрам Мілінкевічам, які ў той час быў кіраўніком прадвыбарчага штаба кандыдата ў прэзідэнты Рэспублікі Беларусь Сямёна Домаша; пазней Чалы стаў неафіцыйным кансультантам па эканамічных пытаннях у Мілінкевіча, калі апошні высунуў сябе кандыдатам у дэпутаты Беларусі.

З 2003 г. пачаў працаваць як незалежны эканамічны эксперт і фінансавы аналітык і стаў адным з самых вядомых, папулярных і запатрабавальных аналітыкаў Беларусі ў галіне макраэканамічнай палітыкі.

У 2009—2010 гг. працаваў журналістам-аналітыкам у галіне эканомікі на радыё «Euroradio» (г. Мінск, Беларусь).

З’яўляецца эканамічным экспертам грамадскай ініцыятывы «Народная праграма» (з 2010 г.). Выказваўся, што не меў і не мае прэзідэнцкіх амбіцый, але з задавальненнем заняў бы пасаду кіраўніка Нацыянальнага банка Беларусі па прапанове прэзідэнта краіны з рынкавымі поглядамі. З 2010 г. з’яўляецца запрошаным экспертам Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў (BISS).

З 17 лютага 2011 г. і па сённяшні час з’яўляецца вядучым аўтарскай аналітычнай праграмы «Эканоміка на пальцах» на партале «TUT.BY». Вядзе свой блог у Інтэрнэце.

У 2013 г. Сяргей Чалы выказаўся, што з пачатку 1990-х гг. да сённяшняга часу ніякіх змен у эканамічных і палітычных поглядах у яго не адбылося, а заўсёды заставаўся і з’яўляецца ў прыхільнікам рынкавых эканамічных поглядаў і т. зв. «класічнага лібералізму», чыя дактрына найболей выразна адлюстравана ў зборніку філасофскіх эсэ «Федэраліст» («Запіскі федэраліста»), адным з галоўных аўтараў якога быў амерыканскі дзяржаўны дзеяч Аляксандр Гамільтан (1755/1757—1804). Сяргей Чалы лічыць Аляксандра Гамільтана ўзорам для сябе і сваім кумірам, а «Запіскі федэраліста» — самым выдатным палітычным і эканамічным маніфестам «усіх часоў і народаў».

Чытаў персанальныя лекцыі па эканоміцы, у тым ліку па запрашэнні рэктарату ў Беларускім дзяржаўным эканамічным універсітэце і Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь.

Браў удзел у электаральнай кампаніі 2015 г. у Беларусі — у якасці даверанай асобы кандыдата ў прэзідэнты Рэспублікі Беларусь Таццяны Караткевіч: быў 26-м у спісе з 30 давераных асоб Таццяны Караткевіч, афіцыйна зарэгістраваных 11 верасня 2015 г. Цэнтрвыбаркамам Рэспублікі Беларусь. Па гэтай прычыне аўтарская аналітычная праграма Сяргея Чалага «Эканоміка на пальцах» на партале «TUT.BY» з 17 верасня 2015 г. да канца выбарчай прэзідэнцкай кампаніі ў Беларусі часова перайшла з ан-лайнавага рэжыма ў тэкставы (каб не парушыць правілы прадвыбарнай агітацыі).

З 2022 г. аўтар і вядоўца праграм Беларускага расследавальніцкага цэнтра «Навіны з Чалым» і «Чалы: Эканоміка»

Сеціўная актыўнасць

• сайт аўтарскай праграмы «Эканоміка на пальцах» Архівавана 25 жніўня 2020. // tut.by
• акаунт Сяргея Чалага ў сацыяльнай сетцы (першы) // facebook.com
• акаунт Сяргея Чалага ў сацыяльнай сетцы (другі) // vk.com
• акаунт Сяргея Чалага ў сацыяльнай сетцы (трэці) // twitter.com
• акаунт Сяргея Чалага ў сацыяльнай сетцы (чацвёрты) // linkedin.com
• блог Сяргея Чалага // livejournal.com

Выказванні аб жыцці

• (аб беларускай нацыі і гістарычнай суб’ектнасці): «Гісторыю краіны і народа — неабходна асэснаваць як цэласную і бесперапынную, а не адмаўляць у „праўдзівасці“ савецкага перыяду (як гэта часта робяць ідэолагі апазіцыйнага лагера) або не пачынаць гісторыю з „партызанкі“ часоў Другой сусветнай вайны (як гэта часта робяць тэарэтыкі „ідэалогіі беларускай дзяржаўнасці“). Без прадстаўлення нацыі (грамадзянскай нацыі) як адзінства і гісторыі як бесперапыннай няма і не можа быць суб’ектнасці гэтай нацыі. А без суб’ектнасці мы будзем асуджаныя быць аб’ектам дзейнасці іншых гістарычных суб’ектаў — г.зн. фактычна не будзем гаспадарамі ўласнага лёсу.» (2013)
• (аб грамадскай салідарнасці): «Мне не блізкая ідэалогія тых, якія называюць сябе лібертарыянцамі — з іх дарвінісцкім поглядам на грамадства як „змаганне ўсіх супраць усіх“, у якім „выжывае наймацнейшы“. Як цяпер вядома з антрапалогіі і эвалюцыйнай псіхалогіі, кааперацыя і супрацоўніцтва ігралі ў фарміраванні чалавека як віду значна большую ролю, чым канкурэнцыя — проста пагугліце тэрмін „reciprocal altruism“. <…> Дзяржава ёсць толькі інструмент і вынік калектыўных дзеянняў грамадзян па дасягненні сваіх мэт. А ўласна палітычная (у шырокім сэнсе слова) дзейнасць — ёсць ні што іншае як майстэрства ствараць кааліцыі для дасягнення гэтых самых мэт. Дарэчы, насуперак распаўсюджанаму перакананню, людзі заходняй цывілізацыі ў дасканаласці валодалі майстэрствам калектыўнага дзеяння, і наадварот, мы бачым, як часта ў нас (у краіне і ўвогуле на постсавецкай прасторы) пераважае стратэгія індывідуальнага выжывання.» (2013)
• (аб сваёй мроі дабіцца цвёрдасці беларускай валюты на пасадзе кіраўніка Нацыянальнага Банку Беларусі): «Мне б хацелася, каб у Беларусі была нарэшце свая паважаная і прызнаная ў свеце валюта, калі б людзі пачалі нарэшце рахаваць у розуме цэны ў ёй, а не перакладаць увесь час у розуме ва „умоўныя адзінкі“. <…> Пакінуць свой подпіс на купюрах сапраўдных беларускіх грошай — гэта было б годнай справай усяго жыцця :).» (2013)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сяргей Вячаслававіч Чалы
• Сергей Вячеславович Чалый Архівавана 20 жніўня 2020. // tut.by
• Сергей Вячеславович Чалый Архівавана 5 сакавіка 2016. // ekonomika.by
• Визави. Второй заход в большой доход // belgazeta.by
• Online-конференция с Сергеем Чалым с читателями сайта «БелГазеты» // belgazeta.by
• Online-конференция с Сергеем Чалым с читателями сайта «БелГазеты» // belgazeta.by (копія з кэша Google)
• Профіль Сяргея Чалага на партале livejournal.com
• Сайт грамадскай ініцыятывы «Народная праграма» Архівавана 4 жніўня 2020. // prahrama.by
• «Экономика на пальцах» будет выходить в текстовом виде до конца выборов Архівавана 1 снежня 2020. // tut.by
• Опубликованы списки доверенных лиц кандидатов в президенты. Среди них — Руммо, Чалый и Щеткина Архівавана 9 лістапада 2017. // tut.by
• Кандидат в президенты Республики Беларусь Короткевич Татьяна Николаевна Архівавана 10 верасня 2017. // vybory2015.by