Фларыян Міладоўскі
Фларыян Станіслаў Міладоўскі (польск.: Florian Stanisław Miładowski; 4 мая 1819, Мінск — 8 ліпеня 1889) — беларускі кампазітар, піяніст, педагог.
| Фларыян Міладоўскі | |
|---|---|
 | |
| Асноўная інфармацыя | |
| Дата нараджэння | 4 мая 1819[1][2] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 8 ліпеня 1889[1][2] (70 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Краіна | |
| Музычная дзейнасць | |
| Педагог | Дамінік Стэфановіч |
| Прафесіі | кампазітар, піяніст, настаўнік |
| Інструменты | фартэпіяна |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Паходзіў са шляхетнага роду Міладоўскіх, што валодалі некалі маёнткам Навадворкі ў Навагрудскім павеце. Але неўзабаве род збяднеў, і, страціўшы зямлю, яго прадстаўнікі перабраліся ў Мінск. Яго бацька Фабіян Міладоўскі пачаў даваць прыватныя ўрокі музыкі і, паводле сучаснікаў, быў «добрым музыкантам і сур’ёзна займаўся кампазіцыяй»[3].
Фларыян Міладоўскі нарадзіўся 4 мая 1819 года ў Мінску. Першую музычную адукацыю атрымаў у бацькі. Праз раннія ўрокі фартэпіяннай ігры, частыя музычныя вечары, дзе бацькоўскі дом збіраў мясцовых аматараў, ды прыродны талент маленькі Фларыян пачаў паказваць добрыя здольнасці. Міладоўскія пераехалі ў Вільню, каб працягнуць адукацыю сына, з таленавітым хлопчыкам згадзіўся займацца вядомы ў горадзе кампазітар Фердынанд Цібэ. У 1829 годзе, у 10-гадовым веку, Фларыян даў свой першы канцэрт, дзе ён выконваў няпростыя творы нават для дасведчаных музыкаў «Сёмы канцэрт для фартэпіяна» Даніэля Готліба Штэйбельта і «Варыяцыі» Карла Чэрні. Газета Kurier Litewski пісала пра гэтую падзею так: «У выступленні юнага музыканта адчуваліся вялікія здольнасці, незвычайная смеласць, прысутнасць духу, дакладнасць рытму, бегласць і пачуццё»[3]. На пачатку 1830-х гг. выступаў у Мінску і Слуцку[4].
Новага настаўніка знайшлі ў Мінску: толькі праслухаўшы хлопчыка, у лік сваіх вучняў яго згадзіўся прыняць Дамінік Стэфановіч — пачынальнік беларускага піянізму, кіраўнік Мінскага гарадскога аркестра і адзін з самых аўтарытэтных музыкаў усяго краю. Менавіта Стэфановіч прывіў Міладоўскаму арыгінальнасць і ўнікальнасць выканання, як і ўсім сваім вучням, у лік якіх уваходзіць Каміла Марцінкевіч і Станіслаў Манюшка. З апошнім Фларыяна Міладоўскага ўсё жыццё звязвала сяброўства. Вядомы кнігавыдавец і літаратар Аляксандр Валіцкі пісаў пра сяброў так[3]:
|
Міладоўскі і Манюшка да апошняга часу былі ў Літве дзвюма пальмамі ў выпаленай пустэльні, пад ценем якіх музыка магла знайсці сабе прытулак. | 
|
У 1836 годзе вядомы беларускі мецэнат і аматар мастацтва Бенедыкт Тышкевіч запрасіў Міладоўскага ў свой маёнтак Чырвоны Двор у якасці настаўніка музыкі для дачок і дырыжора аркестра. У кароткі час пад кіраўніцтвам кампазітара правінцыйны сімфанічны аркестр стаў адным з лепшых прыватных музычных калектываў у Еўропе[3], які выконваў сімфоніі Бетховена, Моцарта, Шуберта, тагачасныя сімфанічныя і інструментальныя творы. 1 кастрычніка 1840 года ажаніўся з францужанкай Аўгусцінай Паро, якая была настаўніцай Тышкевічавых дачок.
Па парадзе Манюшкі ў 1841 годзе Фларыян Міладоўскі вырашыў працягнуць адукацыю ў Берліне, дзе асабіста пасябраваў з Феліксам Мендэльсонам-Бартольдзі, які дапамагаў яму ва ўдасканаленні кампазіцыі. Пасля нямецкай сталіцы кампазітара чакалі Вена, дзе практыкаваўся ў Франца Гаўсера, Ф. Гёльцля, Сімана Зэхтэра, Ёзефа Фішгафа, і Францыя, а таксама знаёмства з такімі вялікімі музыкамі, як Фрыдэрык Шапен і Ферэнц Ліст. Апошні па рэкамендацыі Станіслава Манюшкі нават змясціў «Экспромт» Міладоўскага ў сваім зборніку Das Pianoforte[3].
Праз два гады музыка вярнуўся на радзіму і працягнуў працу ў Чырвоным Двары. Аднак пасля смерці Тышкевіча аркестр давялося распусціць. У гэты цяжкі час Фларыяну Міладоўскаму зноў прыйшоў на дапамогу даўні сябар Станіслаў Манюшка, які прапанаваў перабрацца ў Вільню. Міладоўскі спачатку пераехаў у Вільню, а пазней — у маёнтак Мацкі недалёка ад Мінска. У маляўнічай глушы Фларыян Міладоўскі надзвычай шмат пісаў. Менавіта там з’явіўся яго самы знакаміты твор — аперэта «Канкурэнты» на словы Міхала Лапіцкага і Уладзіслава Сыракомлі, прэм’ера якой адбылася ў Мінску ў 1861 годзе[3].
У 1862 годзе эмігрыраваў у Францыю, спярша сям’я пасялілася ў Страсбургу. Пасля быў прафесарам фартэпіяннай ігры ў Мецы. У 1870 годзе аслеп на абодва вокі, напісаную музыку запісвалі яго дзеці. Пасля заваявання Меца прусамі Фларыяну Міладоўскаму зрабілі аперацыю, пасля якой змог бачыць на левае вока, у 1871 пераехаў у Нансі, працягваў пісаць музыку. На радзіму не вярнуўся з прычыны стану здароўя. Памёр 8 ліпеня 1889 года у Бардо.
Творчасць правіць
Сярод твораў: аперэта «Канкурэнты» (пастаўлены 24 лютага 1861 у Мінску, дырыжор Міладоўскі), 2 месы, «Магніфікат», смыковы квартэт, 3 фартэпіянных трыа, 2 санаты для фартэпіяна ў 4 рукі, песні, мазуркі, паланэзы, накцюрны, багатэлі, выдадзеныя ў Парыжы, Вене, Варшаве, Мінску («Паланэз на 4 рукі для Міхася і Іяасі», урыўкі з «Канкурэнтаў», зборнік «Польскія песні») і Вільні[4].
Зноскі
- ↑ а б https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/florian-stanislaw-miladowski
- ↑ а б Florian Stanislaw Miładowski // Musicalics
- ↑ а б в г д е Род Міладоўскіх: лёс генія без герба. 29.08.2019
- ↑ а б А. І. Ахвердава. Міладоўскі Фларыян Станіслаў // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
Літаратура правіць
- А. І. Ахвердава. Міладоўскі Фларыян Станіслаў // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
- Ахвердава А. Фларыян Міладоўскі // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. 1980. № 3.
- Ахвердава А. І. Міладо́ўскі Фларыян Станіслаў // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 483. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.