Андрэу Нін
Андрэу Нін-і-Перэс (катал.: Andreu Nin i Pérez, ісп.: Andrés Nin Pérez; 4 лютага 1892, Вендрэль — 22 чэрвеня 1937, Алькала-дэ-Энарэс) — каталонскі камуніст, рэвалюцыянер, публіцыст, пісьменнік і перакладчык. Лідар Рабочай партыі марксісцкага адзінства. Забіты агентамі НКУС.
| Андрэу Нін | |
|---|---|
| катал.: Andreu Nin i Pérez | |
.jpg) | |
| Дата нараджэння | 4 лютага 1892[1][2] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 20 чэрвеня 1937[2] (45 гадоў) |
| Месца смерці |
|
| Грамадзянства | |
| Партыя | |
| Член у | |
| Род дзейнасці | палітык, перакладчык, пісьменнік, прафсаюзны дзеяч, эсперантыст |
| Дзеці | Maria Antònia Simó i Andreu[d] |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
правіцьНарадзіўся ў беднай сям’і шаўца і сялянкі, атрымаў педагагічную адукацыю. У 1914 годзе перабраўся ў Барселону, дзе некаторы час выкладаў у свецкай школе, заснаванай анархістамі. Паралельна захапіўся публіцыстыкай. З 1911 года далучыўся да каталонскага федэралісцкага руху, але хутка ўсвядоміў і важнасць класавай барацьбы, пачаўшы ўдзельнічаць у левым руху.
У 1917 годзе на Ніна аказалі моцны ўплыў як руская рэвалюцыя, так і мясцовая ўсеагульная забастоўка; спачатку ён уступіў у Іспанскую сацыялістычную рабочаю партыю, але затым перайшоў у анарха-сіндыкалісцкае прафаб’яднанне Нацыянальная канфедэрацыя працы. Стаўшы вядомым дзеячам рабочага руху, прыняў удзел у заснаванні Іспанскай камуністычнай партыі.
У 1920—1921 гадах быў генеральным сакратаром НКЦ. У лістападзе 1920 года падвергся нападу з боку ультраправых карлісцкіх «Свабодных прафсаюзаў» і ледзь не пазбавіўся жыцця. У красавіку 1921 года Нін увайшоў у склад дэлегацыі Нацыянальнай канфедэрацыі працы, запрошанай на III кангрэс Камуністычнага Інтэрнацыяналу і I кангрэс Інтэрнацыяналу чырвоных прафсаюзаў.
Застаючыся наступныя дзевяць гадоў у СССР, першапачаткова працаваў у Камінтэрне і Сакратарыяце Прафінтэрна. Уступіўшы ў РКП (б), быў абраны дэпутатам Массавета, зблізіўся з Левай апазіцыяй, супрацоўнічаў з Львом Троцкім і стаў яго сябрам і прыкметным удзельнікам Антысталінскай левай апазіцыі. За ўдзел у апазіцыі Нін у 1926 годзе быў адхілены ад працы ў Прафінтэрне і пастаўлены пад нагляд. Наступныя чатыры гады ён дамагаўся ў савецкіх уладаў дазволу на выезд з СССР з сям’ёй — жонкай Вольгай Тараевай і двума дочкамі, Ірай і Норай.
Пасля вяртання ў Іспанію (1930) Нін шукаў шляхі аб’яднання антысталінісцка настроеных камуністаў. З гэтай мэтай ён заснаваў ленінскую арганізацыю «Камуністычная левая Іспаніі» (Izquierda Comunista de España), звязаную з міжнароднай трацкісцкай апазіцыяй.
У 1935 годзе аб’яднаўся з прыхільнікамі Бухарына ў Рабочую партыю марксісцкага адзінства[3].
Пасля перамогі Народнага Фронту на выбарах 1936 года Нін удзельнічае ў стварэнні аўтаномных органаў самакіравання ў Каталоніі і нават становіцца міністрам юстыцыі ў Жэнералітат (урад) каталонскай аўтаноміі. Аднак ужо ў снежні 1936 года пад ціскам Савецкага Саюза Каталонія была вымушана ліквідаваць Ніна з урада.
Падчас грамадзянскай вайны ў Іспаніі, пасля майскіх узброеных сутыкненняў урадавых войскаў з анархістамі і антысталінісцкімі марксістамі 1937 года ў Барселоне, Нін быў арыштаваны і на падставе сфальсіфікаваных доказаў абвінавачаны ў сувязях з франкістамі, аднак прызнаваць сваю «віну» катэгарычна адмовіўся, чым паставіў НКУС і іспанскія ўлады ў цяжкае становішча. У выніку НКУС прыняў рашэнне аб яго ліквідацыі. 20 чэрвеня 1937 года група агентаў Іна НКУС пад кіраўніцтвам рэзідэнта НКУС у Іспаніі А. Арлова пры ўдзеле І. Грыгулевіча выкралі Ніна з турмы, пасля чаго забілі (выканаўцамі былі два іспанцы з групы)[4][5].
Творчасць
правіцьАндрэу Нін захапляўся творчасцю рускіх пісьменнікаў і стаў адным з першых перакладчыкаў рускай літаратуры на каталанскую мову. Ён пазнаёміў каталонскіх чытачоў з прамымі перакладамі Л. М. Талстога («Ганна Карэніна»), Ф. М. Дастаеўскага («Злачынства і пакаранне»), А. П. Чэхава, І. С. Тургенева. З савецкіх аўтараў перакладаў Б. А. Пільняка («Волга ўпадае ў Каспійскае мора»), М. У. Багданава («Першая дзяўчына») і М. М. Зошчанка.
Крыніцы
правіць- ↑ Andrés Nin Pérez // Diccionario biográfico español — Real Academia de la Historia, 2011.
- ↑ а б Andreu Nin i Pérez // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ Л. Троцкий. Центризм и IV Интернационал Архіўная копія ад 15 снежня 2012 на Wayback Machine
- ↑ Alexander Orlov. The Secret History of Stalin’s Crimes. Random House, 1953
- ↑ Нил Никандров. Григулевич. — М.: Молодая гвардия, 2005. — (ЖЗЛ) — ISBN 5-235-02825-2 — С. 57, 63, 69—71.
Літаратура
правіць- Волкова Г. И. Nin, Andreu // Учебный испанско-русский лингвострановедческий словарь-справочник. — М.: Высш. шк., 2006. — С. 417. — 656 с. — ISBN 5-06-004248-0.
- Нин А. Фашизм и профсоюзы. М., Красная новь, 1923.
- Наталия Харитонова. О личности переводчика: случай Андреу Нина Архіўная копія ад 14 снежня 2012 на Wayback Machine // «Вопросы литературы», № 2 (март-апрель), 2009.
Спасылкі
правіць- Сталинизм в Испании. Убийство Андреу Нина Архіўная копія ад 22 студзеня 2012 на Wayback Machine
- Andrés Nin Archive Архіўная копія ад 11 чэрвеня 2008 на Wayback Machine Интернет-архив марксизма
- Краткая биография А. Нина (англ.)
- Fundación Andreu Nin (ісп.) Сайт на испанском языке, посвящённый POUM и А. Нину
- http://www.segundarepublica.com/index.php?opcion=2&id=4 Архіўная копія ад 27 верасня 2007 на Wayback Machine.