Аскаміцэты

Аскаміцэты, сумчатыя грыбы (Ascomycota) — аддзел грыбоў, які адрозніваецца асобнымі органамі размнажэння — сумкамі (аскамі).

Аскаміцэты
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Грыбы Падцарства:  Вышэйшыя грыбы Аддзел:  Аскамікота
Міжнародная навуковая назва
Ascomycota Caval.-Sm., 1998
Пададдзелы і класы
Pezizomycotina (=Ascomycotina) Arthoniomycetes Dothideomycetes Eurotiomycetes Geoglossomycetes Laboulbeniomycetes Lecanoromycetes Leotiomycetes Lichinomycetes Orbiliomycetes Pezizomycetes (=Loculoascomycetes) Sordariomycetes Incertae sedis: Lahmiales Medeolariales Triblidiales Saccharomycotina (=Hemiascomycotina) Saccharomycetes Taphrinomycotina (=Archaeascomycotina) Neolectomycetes Pneumocystidomycetes Schizosaccharomycetes Taphrinomycetes (=Archaeascomycetes)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   610624 NCBI   4890 EOL   5577 MB   5577 FW   212606

Біялагічныя асаблівасці

Налічваецца каля 30 тыс. відаў; на Беларусі больш за 10 парадкаў, каля 200 родаў, каля 500 відаў. Трапляюцца ў глебе і на арганічных субстратах. Да аскаміцэтаў адносяць амаль усе грыбы, што ўваходзяць у склад лішайнікаў.

Маюць добра развіты септаваны гаплоідны міцэлій, галінасты, шматклетачны, што складаецца са шмат'ядзерных або аднаядзерных клетак. У некаторых (напр., дражджэй) сапраўдны міцэлій адсутнічае, ёсць толькі асобныя клеткі, здольныя пачкавацца. Размнажэнне вегетатыўнае (часткамі міцэлію), бясполае (канідыямі) і палавое (сумкаспорамі). У выніку палавога працэсу ўтвараюцца сумкі (адсюль назва) у выглядзе мяшочка з адтулінай, звычайна 8-споравыя, аднаклетачныя. У ніжэйшых аскаміцэтаў сумкі знаходзяцца непасрэдна на міцэліі, у вышэйшых — размешчаны ў пладовых целах (апатэцыях, клейстатэцыях і перытэцыях). У цыкле развіцця многіх сумчатых грыбоў адзначана канідыяльнае споранашэнне, якое мае выгляд плям, бугаркоў, налётаў. Канідыяносцы ўзнікаюць адзіночна, кучкамі або суцальным слоем на шчыльным спляценні міцэлію ці ў пікнідах.

Вегетатыўнае размнажэнне ажыццяўляецца ўчасткамі міцэлію, пачкаваннем ці шляхам рассячэння гіфы на асобныя клеткі і фармавання аідый, хламідыяспор і г.д. Важнае месца ў цыкле развіцця аскаміцэтаў адыгрывае бясполае размнажэнне пры дапамозе канідыяў. Асобныя групы грыбоў могуць развіваць некалькі відаў канідыяльнага споранашэння.

Класіфікацыя

Клас Археаскаміцеты (Archiascomycetes)

Клас Геміаскаміцэты, або голасумчатыя (Hemiascomycetes)

Клас Эўаскаміцэты, або сапраўдныя сумчатыя (Euascomycetes)

Клас Локулааскаміцэты (Loculoascomycetes)

Значэнне ў прыродзе і для чалавека

Сапратрофы, раскладаюць раслінныя і жывёльныя рэшткі, утвараюць плесні на прадуктах харчавання, прамысловых матэрыялах і вырабах. Многія паразіты, узбуджальнікі хвароб жывёл і чалавека (напр., мікозы), раслін (мучністай расы, паршы, плямістасцей і інш.).

Выкарыстоўваюцца ў сыраварэнні, хлебапячэнні і ў мікрабіялагічнай прамысловасці як прадуцэнты ферментаў, антыбіётыкаў і інш. Есць ядомыя (смаржкі, страчкі, труфелі).

Гл. таксама

• Пармелія адагнутая
• Менегацыя прадзіраўленая
• Claviceps purpurea
• Умбілікарыя апаленая
• Эвернія распасцёртая
• Труфля летняя
• Меланелія сарэдыёзная
• Хенатэка зеленаватая
• Каліцыум усыпаны
• Пецыца ярка-чырвоная
• Плеяспора (Pleospora)
• Стэмфіліум
• Тафрынальныя
• Сфератэка
• Сфінктрына
• Cetraria islandica
• Катылярыя
• Мікрастома выцягнутая
• Пунктэлія

Літаратура

• Бельская С. І. Сумчатыя грыбы // Бельская С. І. Сумчатыя грыбы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 268. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Гарибова Л. В., Лекомцева С. Н. Основы микологии: Морфология и систематика грибов и грибоподобных организмов. Учебное пособие. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2005.
• Аскомице́ты, или су́мчатые грибы́ // Краткий словарь ботанических терминов / Сост. М. В. Буланая и др.; Под ред. А. Г. Еленевского. — Саратов: Изд-во Сарат. пед. ин-та, 1993. — С. 16. — 151 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-87077-064-5. (руск.)