Вадзяны арэх
Вадзяны́ арэ́х[4], або Рагу́льнік, Чылім (Trāpa) — манатыпны род кветкавых раслін сямейства Плакуновыя (Lythraceae). Раней уваходзіў у склад сямейства вадзянаарэхавых, якому цяпер нададзены статус падсямейства. Больш за 10 відаў.
| Вадзяны арэх | ||||||||||||||||
 Trapa japonica | ||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| ||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | ||||||||||||||||
|
Trapa L., 1753 | ||||||||||||||||
| Сінонімы | ||||||||||||||||
|
Tribuloides Seg.
| ||||||||||||||||
| Тыпавы від | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Арэал правіць
Пашыраны пераважна ў прэсных вадаёмах Еўропы, Азіі і Афрыкі. На Беларусі рэдка (у далінах Дняпра, Прыпяці, іх прытокаў і ў некаторых азёрах Паазер'я) трапляецца вадзяны арэх плывучы (Trapa natans).
Расце ў стаячых водах азёр, старыц, рачных заток, утварае зараснікі. Занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь. Асобныя месцазнаходжанні ахоўваюцца як помнікі прыроды.
Батанічнае апісанне правіць
Аднагадовыя травяністыя расліны з плаваючай на паверхні вады разеткай лісця і апушчаным у ваду сцяблом даўжынёй 60—120 см з відазмененым лінейным перыстарассечаным падводным лісцем. Надводнае лісце скурыстае, з рамбічнай няроўназубчастай пласцінкай. Кветкі дробныя, адзіночныя, у пазухах лісця, белыя. Плод — бурая арэхападобная касцянка з 2—4 рогападобнымі выступамі.
Выкарыстанне правіць
Лекавыя і дэкаратыўныя (прыдатныя для аквакультуры), у некаторых краінах (Кітаі, Японіі, Індыі і інш.) культывуюцца як каштоўныя харчовыя (плады ядомыя, багатыя крухмалам, бялком, цукрам, алеем) і кармавыя (у лісці шмат бялку і інш.) расліны.
Батанічная класіфікацыя правіць
Віды правіць
Паводле звестак The Plant List на 2013 год, у склад роду ўключаны[5]:
- Trapa europaea Fler.
- Trapa flerovii Dobrocz.
- Trapa incisa Siebold & Zucc. = [syn. Trapa maximowiczii Korsh.]
- Trapa japonica Flerow
- Trapa natans L. — Вадзяны арэх плывучы, ці чылім
- Trapa rossica V.N.Vassil.
Статус некаторых відаў, нядаўна апісаных на Далёкім Усходзе Расіі, застаецца нявысветленым:
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Звесткі пра род Trapa у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 131. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ Species in Trapa (англ.). The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (18 красавіка 2013). Праверана 17 красавіка 2014.
- ↑ Е. Н. Берестенко(недаступная спасылка)
- ↑ Fl. Ross. Dal'nego Vostoka 451 2006
Літаратура правіць
- Вадзяны арэх. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вадзяны арэх- Вадзяны арэх: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
