Грэчка[3] (Fagopyrum) — род кветкавых сямейства Драсёнавыя (Polygonaceae). Амаль усе віды вырошчваюцца ў якасці сельскагаспадарчай культуры, зерні грэчкі выкарыстоўваюцца ў якасці крупы[4].

Грэчка

Fagopyrum esculentum, Карлсруэ
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Fagopyrum Mill. (1754), nom. cons.

Сінонімы
Тыпавы від

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  21281
NCBI  3616
EOL  61879
GRIN  g:4602
IPNI  331606-2

Апісанне

правіць

Аднагадовыя травяністыя расліны. Прадстаўнікі роду дасягаюць вышыні 1,5 м. Цвіце ў канцы лета, кветкі маюць белую або ружовую афарбоўку.

Распаўсюджанне

правіць

Натуральная вобласць распаўсюджання — умерана цёплыя і субтрапічныя вобласці Усходняй і Паўднёва-Усходняй Азіі[5].

На тэрыторыі Беларусі 2 дзікарослыя віды:[6] грэчка пасяўная (Fagopyrum esculentum) і грэчка татарская (Fagopyrum tataricum).

Таксанамія

правіць

Род Грэчка ўключае 26 відаў[7]:

Выкарыстанне

правіць
 
Грэчка пасяўная (Fagopyrum esculentum). Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Гісторыя культуры

правіць

Радзімай грэчкі з’яўляецца Паўднёва-Усходняя Азія, адкуль магчыма, каля 6000 гадоў да н.э. распаўсюдзіўся на Цэнтральную Азію і Тыбет, а затым на Блізкі Усход і ў Еўропу. Адамашванне хутчэй за ўсё, адбылося ў заходнім рэгіёне Кітая — Юньнань.

Грэчка была адной з самых ранніх культур, якую завезлі еўрапейцы ў Паўночную Амерыку. Кругасветнае распаўсюджванне было завершана ў 2006 годзе, калі некаторыя віды грэчкі, распрацаваныя ў Канадзе, былі пасаджаны ў Кітаі.

Расійская імперыя была сусветным лідарам у вобласці вытворчасці грэчкі. Раёны гадоўлі ў Расійскай імперыі былі ацэнены ў 6,5 млн акраў (26 000 км²), за ёй ішла Францыя (0,9 млн акраў; 3500 км²). У 1970 годзе Савецкі Саюз вырасціў прыкладна 4,5 млн акраў (18 000 км²) грэчкі.

Краіны-лідары

правіць

Становішча на 2005 год.

Зноскі

  1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
  3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 52—53. — 160 с. — 2 350 экз.
  4. Бесараб С.В. Заметки фитохимика 2020. Гречка или Повесть о народной крупе // Хабр — habr.com, 9 января 2020, 14:20
  5. Цвелёв Н. Н. Род Гречиха — Fagopyrum Mill. // Флора Восточной Европы / Отв. ред. и ред. тома Н. Н. Цвелёв. — СПб.: Мир и семья-95, 1996. — Т. IX. — С. 135—136. — 456 с. — 500 экз. — ISBN 5-90016-28-X.
  6. База Растения Беларуси
  7. Спіс відаў роду Грэчка на сайце The Plant List (англ.)
  8. Звесткі пра род Fagopyrum у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)

Спасылкі

правіць
  • Гречиха: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)