Паслён чорны
Паслён чорны[3] (Solánum nígrum) — расліна сямейства Паслёнавых, від роду Паслён (Solanum), якое паходзіць з Еўразіі і інтрадукавана ў Амерыку і Аўстралію.
| Паслён чорны | |||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||||||
|
Solanum nigrum L., 1753 | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Назва
правіцьПаслён чорны, гузічнік, залоцнік, ліснік, лістнік[4], плісклён[3], ягады воўчыя, якады сабачыя, ягады свіныя[5][6], гліснік[7].
Батанічнае апісанне
правіць
Куст з прамым сцяблом вышынёй 10—120 см. Лісце простае, без прылісткаў, чарговае, чарашковае, яйкападобнае або падоўжана-яйкападобнае завостранае, з суцэльным краем або выемкава-зубчастае, 11—13 см даўжынёй і 6—8,5 см шырынёй.
Кветкі белыя зоркападобныя, сабраны па тры — восем у бакавыя паўпарасонікі. Тычынак пяць, песцік адзін, пялёсткаў пяць (зрослых), калякветнік двайны. Вяночак 6—7 мм у папярочніку, колападобны, з яйкападобна-ланцэтнымі долямі. Цвіце з другой паловы лета да глыбокай восені. Плод — шарападобная чорная ягада памерам 8—10 мм, якая спее ў жніўні — кастрычніку.
Манакарпік.
Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання
правіцьУ Расіі распаўсюджаны ў еўрапейскай часткі (акрамя тайговай і тундравай зон), на Каўказе, на поўдні Сібіры.
Расце на сметніках, каля жылля і дарог, па берагах вадаёмаў, у поймавых і прыбярэжных хмызняках, на ўзлесках і палянах. Святлолюбівая ценевынослівая расліна, мезафіт, мезатроф, эўтроф[8].
Хімічны склад
правіцьТрава і няспелыя плады паслёну чорнага ўтрымліваюць атрутны алкалоід саланін, які прысутнічае ў форме глікаалкалоіду саланіну.
Парасткі і плады ўтрымліваюць сапаніны, дубільныя рэчывы. Асабліва шмат дубільных рэчываў у каранях (да 6 %).
Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне
правіць
У некаторых краінах, асабліва ў Індыі і Эфіопіі, а таксама ў Расіі спелыя ягады паслёну чорнага ўжываюцца ў ежу.
Саспелыя плады ядуць сырымі, робяць начынкі для пірагоў, вараць варэнне, павідла і кісялі.
У маладым лісці ўтрыманне алкалоідаў нязначнае, на Каўказе іх ужываюць замест шпінату.
У народнай медыцыне ўжываецца як адхарквальны, мачагонны сродак і як сродак ад рэўматызму.
Ягадамі па розных пратравах афарбоўваюць тканіны ў карычневы, шэры, блакітны і сіні колеры.
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ а б Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 123. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. — Krakow, I, 1897.
- ↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
- ↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
- ↑ Анненков Н. Ботанический словарь, Спб, 1878.
- ↑ Паслён чёрный: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
Літаратура
правіць- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1136. Solanum nigrum L. — Паслён чёрный // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 169. — ISBN 5-87317-163-7.
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Паслён чорны- Паслён чёрный: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
- Solanum nigrum L. (Паслен черный) у базе біяразнастайнасці на сайце інфармацыйна-аналітычнай сістэмы «ООПТ России». (руск.)
- Solanum nigrum (Purdue University)
- Solanum nigrum L. (англ.). IPCS Poisons Information Monograph (PIM) 501. IPCS. Архівавана з першакрыніцы 19 сакавіка 2014. Праверана 19 сакавіка 2014.
