Вікіпедыя

Расійска-беларускі нафтавы канфлікт (2020)

Расійска-беларускі нафтавы канфлікт — чарговы канфлікт урадаў і кампаній Расійскай Федэрацыі і Рэспублікі Беларусь вакол паставак нафты.

Перадгісторыя

правіць
Асноўны артыкул: Беларуска-расійскі канфлікт вакол падатковага манеўру Расіі

30 і 31 снежня 2019 г. прэзідэнты абодвух краін, А. Лукашэнка і У. Пуцін, вялі перамовы пра пастаўкі нафты ў 2020 г., але не дамовіліся. 31 снежня А. Лукашэнка даручыў завозіць нафту з партоў Балтыйскага мора і задзейнічаць альтэрнатыўныя пастаўкі па магістральным нафраправодзе «Дружба»[1]. У 2019 г. Беларусь купляла нафту за 83% сусветнага кошту. Сёлета ён вырасце з прычыны чарговага памяншэння расійскіх мытаў на нафтапрадукты, на перапродажы якіх зарабляў афіцыйны Мінск. Як удакладніла эканамічны аглядальнік Т. Манёнак, «спрэчка ідзе аб прэміі для расійскіх кампаній памерам блізу $10 за тону». Аднак гэтая прэмія была ўсталявана ў 2011 г., калі кошт барэля быў ледзь не ўдвая большы за $64, і Беларусь столькі зарабляў на безмытавых пастаўках, што мог дазволіць дакінуць расійскім кампаніям такую прэмію[2].

У сваю чаргу, Расія, дагэтуль не кампенсавала Беларусі страты за пастаўкі бруднай нафты ў красавіку 2019 г. Не ўзгаднілі кампенсацыю за расійскі падатковы манеўр. У бюджэт-2020 Беларусі закладзены страты ў памеры 951 млн. рублёў.

Роля нафты ў эканоміцы Беларусі

правіць
Асноўны артыкул: Эканоміка Беларусі

Па меркаванні экспертаў, Беларусі на ўласныя патрэбы трэба каля 7—8 млн т нафты на год[3].

У 2020 г. Беларусь планавала перапрацаваць 24 млн т нафты. На перапрацоўцы нафты і далейшым продажы нафтапрадуктаў (галоўным чынам у краіны ЕС) Беларусь зарабляла, напрыклад, у 2018 г. 12,8 млрд долараў ЗША, набыўшы нафты на 6,8 млрд долараў ЗША. Паводле справаздачы Міністэрства фінансаў Беларусі, нафтавыя пастаўкі ў 2018 г. склалі 10% даходаў бюджэта Беларусі.

У 2019 годзе экспарт беларускіх нафтапрадуктаў у грашовым вымярэнні склаў 5,2 млрд. долараў ЗША, скараціўшыся на 19,7% у параўнанні з 2018 годам[4].

Як вынік праблем, звязаных у першую чаргу з нафтахіміяй[5], у студзені 2020 года ВУП Беларусі знізіўся на 1,9 % у параўнанні са студзенем 2019 года[6].

Храналогія

правіць

У пачатку снежня 2019 г. віцэ-міністр энергетыкі Казахстана Асет Магауаў паведаміў, што беларускі бок заявіў пра гатоўнасць імпартаваць каля 3,2—3,5 млн т нафты і цёмных нафтапрадуктаў у год, і паказаў, што адпаведнае двухбаковае пагадненне паміж Беларуссю і Казахстанам можа быць падпісана ўжо ў пачатку 2020 г.[7]

1 студзеня 2020 г. Расія спыніла пастаўкі нафты ў Беларусь[8], але расійская нафта працягвала паступаць транзітам праз Беларусь у краіны Еўропы[9]. У выніку, нафтаперапрацоўчыя прадпрыемства Беларусі вымушаны былі працаваць на рэштках, якія засталіся з 2019 г.

3 студзеня Прадстаўніца Міністэрства транспарту Латвіі І. Канцэна паведаміла, што прадпрыемствы Латвіі, у т. л. марскія порты і чыгунка, гатовыя прадставіць Беларусі паслугі перагрузкі, захавання і транспартавання нафты[10]. У той жа дзень, кіраўнік транспартнай кампаніі LG Cargo Э. Лазаўскас, заявіў журналістам, што Літва можа прапанаваць Беларусі інфраструктуру для паставак сырой нафты ў аб'ёме да 3 млн тонаў на год[11].

Супрацоўнік прэс-службы «Белнафтахіму» заявіла, што «экспарт нафтапрадуктаў часова прыпынілі», каб не дапусціць дэфіцыт паліва на ўнутраным рынку[12].

4 студзеня прыпыненыя пастаўкі былі часткова адноўленыя нафтавымі кампаніямі групы «Сафмар» Міхаіла Гуцырыева.

10 студзеня А. Лукашэнка падпісаў указ, згодна з якім аб’ектам падаткаабкладання экалагічным падаткам прызнана транзітная транспарціроўка па тэрыторыі Беларусі нафты і нафтапрадуктаў магістральнымі трубаправодамі[13].

14 студзеня Беларуская нафтавая кампанія накіравала камерцыйныя прапановы аб куплі нафты ва «ўсе магчымыя краіны: і Украіна, і Польшча, і краіны Балтыі, і Казахстан, Азербайджан», заявіў сёння першы віцэ-прэм'ер Беларусі Дз. Круты[14]. У сваю чаргу, афіцыйны прадстаўнік дзяржаўнай нафтавай кампаніі Азербайджана (SOCAR) І. Ахмедаў паведаміў, што Азербайджан гатовы пастаўляць нафту Беларусі, перамовы пра гэта былі, але пакуль што канкрэтнага рашэння няма[15]. 22 студзеня пачаўся працэс абмеркавання варыянта пастаўкі нафты з Азербайджана пры дапамозе ўкраінскага нафтаправода Адэса—Броды[16]. Прэзідэнт Азербайджана Ільхам Аліеў у кулуарах форума ў Давосе заявіў, што Socar можа тэхнічна ажыццяўляць пастаўкі нафты ў Беларусь праз трэйдынгавыя аперацыі.

Каб падкрэсліць сур'ёзнасць сваіх пазіцый, Беларусь абвесціла пра штомесячныя рамонтныя работы на трубаправодзе «Дружба», па якім расійская нафта плыве, між іншага, у краіны Заходняй Еўропы. На час рамонту — прапускная здольнасць зменшыцца напалову[17].

15 студзеня паводле слоў часовага дырэктара кампаніі Klaipedos nafta Г. Сабаляўскаса, літоўскі бок гатовы перавальваць да 3 млн тон сырой нафты з судоў. Дырэктар Клайпедскага порта па маркетынгу і агульных пытаннях А. Друнгілас казаў, што тэарэтычна нафту для Беларусі можна было б імпартаваць і праз Буцінгскі нафтатэрмінал, кантраляваны кампаніяй Orlen Lietuva, аднак гэтая кампанія з'яўляецца канкурэнтам беларускіх заводаў[18].

16 студзеня прайшла сустрэча беларускага віцэ-прэм'ера І. Ляшэнкі і выконваючага абавязкі віцэ-прэм'ера РФ Дзмітрыя Козака. Яны абмеркавалі «ўзаемадзеянне ў нафтавай сферы», але пра вынікі нічога не паведамілі[19]. 17 студзеня віцэ-прэм'еры не здолелі вырашыць рознагалоссі па цане на сыравіну[20].

17 студзеня міністр энергетыкі Казахстана Нурлан Нагаеў на сустрэчы з намеснікам старшыні «Белнафтахіма» А. Бунаковыма абмеркавалі праект пагаднення аб супрацоўніцтве ў галіне паставак нафты[21].

19 студзеня міністр камунікацыяў Латвіі Т. Лінкайтс заявіў, што яго краіна мае тэхнічную магчымасць і неабходную інфраструктуру для таго, каб перапампоўваць нафту праз свае парты ў Беларусь[22]. Аднак, як адзначыла Т. Манёнак, «гэта несур'ёзная пакуль што альтэрнатыва», бо праз чыгунку ў Беларусь можна паставіць не больш за 3 млн т нафты на год, калі патрэбы беларускіх НПЗ складаюць да 24 млн т. Пра галіны трубаправода «Дружба», якія вядуць у Літву і Латвію, і якія пустуюць 2006 і 2003 гг., адпаведна, гаворкі не ідзе[2]

20 студзеня расійскае выданне «Коммерсантъ», спаслаўшыся на свае крыніцы, паведаміла, што Беларусь і Расія прыпынілі перамовы пра транзіт нафты. У Маскве нібыта лічаць бессэнсоўным абмяркоўваць кошт транзіту да таго часу, пакуль не будуць удакладнёныя аб'ёмы нафты[23]. У той жа дзень беларускае прадпрыемства «Гомельтранснафта Дружба» завяршыла рамонт участкаў магістральнага нафтаправоду «Мазыр—Брэст-3»[24]. У прэс-службе ўрада Беларусі паведамілі, што бакі дасягнулі пагаднення аб падыходах і методыцы кампенсацыі за брудную нафту[25].

Агенцтва «Reuters» паведаміла, што Беларусь купіла партыю нарвежскай нафты Johan Sverdrup, склад якой, блізкі да складу расійскай Urals. Танкер Breiviken з 80 000 тон сыравіны павінен быў прыбыць у літоўскі порт Клайпеда 22 студзеня[26]. Аднак, у сувязі з рэзкім пагаршэннем надвор'я, якое справакавала хвалі вышынёй да 3 метраў, рух судоў у порце быў абмежаваны. Таму, танкер увайшоў у порт Клайпеды толькі 23 студзеня[27]. 26 студзеня першая партыя нарвежскай нафты прыбыла на Наваполацкі НПЗ[28].

21 студзеня А. Лукашэнка сабраў нараду па пытаннях павышэння эфектыўнасці рэалізацыі нафтапрадуктаў на экспарт, на якой заявіў аб неабходнасці пошуку альтэрнатыўных пастаўшчыкоў нафты, а таксама паставіў задачу дыверсіфікаваць пастаўкі чорнага золата: 30—40% павінна пастаўляцца з Расіі, 30% — з Балтыкі, яшчэ 30% — праз Украіну[29]. У гэты жа дзень, прэс-служба «Белнафтахіма» паведаміла, што экспарт нафтапрадуктаў аднавіўся, бо павялічваюцца плыні нафтавай сыравіны на беларускія заводы[30].

22 студзеня старшыня праўлення канцэрна «Белнафтахім» А. Рыбакоў заявіў, што Беларусь мае практычна гатовыя кантракты на пастаўку нафты з альтэрнатыўных Расіі крыніц[31]. У кулуарах Сусветнага эканамічнага форума ў Давосе, кіраўнік «Лукойла» В. Алекпераў паведаміў, што «Лукойл» не плануе нейкім чынам кампенсаваць страты Беларусі з-за падатковага манеўра ў нафтавай галіне і аднаўляць пастаўку нафты на НПЗ краіны на ільготных умовах. Аб'ёмы нафты, якія пастаўляліся раней Беларусі, былі перанакіраваны на іншыя напрамкі[32].

22 студзеня пасол Расіі ў Беларусі Дзмітрый Мезенцаў у інтэрвію агенцтву ТАСС выказаў думку, што дзве краіны неўзабаве могуць знайсці рашэнні па нафтагазавых пытаннях. Ён адзначыў, што «Расійскі бок гатовы кампенсаваць шкоду. Такая пазіцыя і ў гэтым выпадку паказвае прыхільнасць саюзніцкім адносінам»[33]. У той жа час, дзяржсакратар Саюзнай дзяржавы Рыгор Рапота прапанаваў выпрацаваць «нейкую такую формулу цаны на энерганосьбіты, якая б насіла доўгатэрміновы характар і не змушала бокі кожны раз на вельмі складаныя перамовы»[34].

Адной з прыкмет вастрыні і ўсёй сур'ёзнасці канфлікту стала рыторыка А. Лукашэнка, які 24 студзеня, з абурэннем вяшчаў, што «кожны год перад Новым Годам нам даводзіцца стаяць на каленях і вымольваць гэтыя нафтапрадукты». Ён адзначыў, што расійскі бок дзейнічае «нахабна, беспардонна... каб нахіліць і зняважыць», і што праблема Беларусі, у гэтым пытанні, гэта манапалізм[35].

29 студзеня А. Лукашэнка Указам № 27 ўпаўнаважыў ўрад на правядзенне перагавораў з Казахстанам аб гандлёва-эканамічным супрацоўніцтве ў галіне паставак нафты і нафтапрадуктаў у Беларусь, а таксама па праекце пагаднення і яго падпісанне пры дасягненні дамоўленасці ў межах адобранага праекта[36].

У лютым расійскія нафтавыя кампаніі групы «Сафмар» паставяць 250 тыс. т нафты[37].

1 лютага Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь прыняў пастанову № 46 ад 28 студзеня 2020 г., якой падвысіў экспартныя пошліны на нафту і нафтапрадукты, якія вывозяцца за межы мытнай тэрыторыі ЕАЭС з $77,2 да $78,5 за 1 т[38]

Падчас свайго візыту ў Беларусь дзяржсакратар ЗША Майк Пампеа прапанаваў Беларусі звярнуцца па нафту ў ЗША[39]. У ходзе сустрэчы было падпісана рамачнае пагадненне пра пастаўку амерыканскай нафты (18 млн. бар.) ў Беларусь з Паўночнай Дакоты[40], якая можа пайсці па SWOP-схеме. Сутнасць схемы у тым, што Беларусь купляе нафту ў ЗША і вязе яе ў Польшчу. А Польшча закупляе нафту ў Расіі. «Беларуская» нафта перапрацоўваецца на заводах Польшчы, а Беларусь, у сваю чаргу, забірае і перапрацоўвае «польскую» нафту з нафтаправода «Дружба»[41].

7 лютага ў Сочы прайшлі чарговыя перамовы па нафце з удзелам прэзідэнтаў Беларусі і Расіі, па выніках якіх было заяўлена, што Масква і Мінск працягнуць абмяркоўваць пастаўкі нафты выключна на камерцыйных умовах: «Калі казаць пра дамоўленасці аб нафце, нафтавым рынку, то расійскі бок згадзіўся, што беларускія НПЗ будуць купляць нафту па дамоўленасці з расійскімі нафтавымі кампаніямі па цэнах, якія ўстанаўліваюцца на сусветным рынку», — сказаў віцэ-прэм'ер Дз. Крутой. Старшы аналітык «Альпары» Вадзім Іосуб падкрэсліў, што «фраза аб сусветных цэнах бессэнсоўная», бо цана для ўсяго свету ўключае экспартнае мыта, якое Беларусь не плаціць[42]. Але ўжо 10 лютага віцэ-прэм'ер Дз. Крутой патлумачыў, што ў «сусветную цану» уваходзяць: цана паміж кампаніямі — чыстая, без прэміі, і тое мыта, якое ёсць ва ўмовах расійскага падатковага манеўру на сённяшні дзень. Сумарна — гэта мінус 17% да той каціроўкі, якую мы бачым на нафце Brent[43].

11 лютага Беларусь пачала забіраць тэхналагічную нафту для нафтаперапрацоўчых заводаў з адгалінаванняў нафтаправоду «Дружбы», не закранаючы транзіт[44].

12 лютага кіраўнік расійскай кампаніі Аляксандр Дзюкаў па выніках сустрэчы прадстаўнікоў нафтавых кампаній з міністрам энергетыкі Расіі Аляксандрам Новакам паведаміў, што «Газпром нафта» гатовыя абмяркоўваць з Беларуссю розныя схемы паставак нафты. Ён адзначыў, што кампанія гатовая абмеркаваць і давальніцкую схему паставак[45].

17 лютага даччыная кампанія «Беларуснафты» — кампанія «Янгпур», якая вядзе здабычу нафты ў Ямала-Ненецкай аўтаномнай акрузе Расіі, пераарыентавала пастаўкі нафтавай сыравіны на Беларусь.

18 лютага прайшла сутрэча Аляксандра Лукашэнка з галоўным выканаўчым дырэктарам, старшынёй праўлення НК «Раснафта» Ігарам Сечыным[46]. Вынікі сустрэчы пакуль невядомы.

19 лютага прэс-сакратар канцэрна «Белнафтахім» Аляксандр Цішчанка паведаміў, што канцэрн працягвае перамовы з польскім бокам аб магчымасці запуску ў рэверс беларускага ўчастка магістральнага нафтаправода «Дружба» для забеспячэння альтэрнатыўных Расіі паставак нафты ў Беларусь[47].

Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю Рэспублікі Беларусь пастановай № 13 ад 10 лютага 2020 года павысіла тарыф на паслугу па транспарціроўцы нафты па магістральным трубаправодзе ААТ «Гомельтранснафта Дружба» па маршрутным кірунку «Унеча (Высокае)—Полацк—Невель» з 191,2 расійскіх рублёў да 203,8 за адну тону (без падатку на дабаўленую вартасць)[48].

Выкарыстаўшы сітуацыю з падзеннем сусветных цэн на нафту, беларускія перапрацоўшчыкі аднавілі запасы сыравіны да красавіка 2020 года. Таксама Масква згадзілася дэ-факта пастаўляць нафту без прэміі[49].

Гл. таксама

правіць

Зноскі

  1. ↑ Лукашэнка дамовіўся зь Мядзьведзевым аб пастаўках расейскіх вуглевадародаў у Беларусь без кантрактаў. Радыё Свабода (31 снежня 2019). Праверана 14 студзеня 2020.
  2. ↑ а б Ці Лукашэнка знайшоў альтэрнатыўную нафту?. Белсат (19 студзеня 2020). Праверана 19 студзеня 2020.
  3. ↑ МА. Ці ўратуе Беларусь эўрапейская нафта? Разьбіраемся з экспэртамі. Радыё Свабода (21 студзеня 2020). Праверана 23 студзеня 2020.
  4. ↑ В 2019-м экспорт белорусских нефтепродуктов обвалился на 20% (руск.)(недаступная спасылка). Naviny.by (17 лютага 2020). Архівавана з першакрыніцы 18 лютага 2020. Праверана 19 лютага 2020.
  5. ↑ tut.by Архівавана 18 лютага 2020.
  6. ↑ belstat.gov.by Архівавана 18 лютага 2020.
  7. ↑ Беларусь і Казахстан могуць падпісаць дагавор аб пастаўках нафты ў 2020 годзе. БелТА (6 снежня 2019). Праверана 28 студзеня 2020.
  8. ↑ Карней, Ігар. Расея спыніла пастаўкі нафты ў Беларусь з 1 студзеня. Радыё Свабода (3 студзеня 2020). Праверана 14 студзеня 2020.
  9. ↑ Літвінава, Алена. Спыненьне паставак нафты ў Беларусь не адбілася на транзыце праз нафтаправод «Дружба». Радыё Свабода (3 студзеня 2020). Праверана 14 студзеня 2020.
  10. ↑ В Латвии заявили о готовности оказать Белоруссии услуги по транспортировке нефти (руск.). ТАСС (3 студзеня 2020). Праверана 14 студзеня 2020.
  11. ↑ В Литве заявили, что готовы перевозить в Белоруссию до 3 млн тонн нефти (руск.). ТАСС (3 студзеня 2020). Праверана 14 студзеня 2020.
  12. ↑ Беларусь приостановила экспорт нефтепродуктов с 1 января (руск.)(недаступная спасылка). Интерфакс (3 студзеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 14 студзеня 2020. Праверана 14 студзеня 2020.
  13. ↑ Беларусь увяла экалагічны падатак на транзіт нафты па сваёй тэрыторыі. БелТА (10 студзеня 2020). Праверана 26 студзеня 2020.
  14. ↑ Крутой: платить российским нефтяным компаниям премии в прежних объемах бессмысленно и нецелесообразно (руск.). БелТА (14 студзеня 2020). Праверана 14 студзеня 2020.
  15. ↑ Госнефтекомпания Азербайджана готова поставлять Белоруссии нефть (руск.). РИА Новости (14 студзеня 2020). Праверана 14 студзеня 2020.
  16. ↑ Баку и Минск обсуждают использование «трубы» Одесса — Броды для поставок нефти в Беларусь (руск.)(недаступная спасылка). TUT.BY (22 студзеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 26 студзеня 2020. Праверана 27 студзеня 2020.
  17. ↑ «Гомельтранснефть Дружба» приступила к ремонту на участке нефтепровода Мозырь-Брест-3 (руск.). БелТА (15 студзеня 2020). Праверана 19 студзеня 2020.
  18. ↑ Вилюцкас, Паулюс. Беларусь просит Литву переваливать предназначенную для нее нефть (руск.). Delfi (15 студзеня 2020). Праверана 16 студзеня 2020.
  19. ↑ Козак проводит встречу с вице-премьером Белоруссии Ляшенко для обсуждения поставок нефти (руск.). ТАСС (16 студзеня 2020). Праверана 20 студзеня 2020.
  20. ↑ Россия и Беларусь продолжат переговоры по нефтяному вопросу (руск.)(недаступная спасылка). Интерфакс (17 студзеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 17 студзеня 2020. Праверана 18 студзеня 2020.
  21. ↑ Беларусь отменила запрет на экспорт нефтепродуктов (руск.). Deutsche Welle (21 студзеня 2020). Праверана 28 студзеня 2020.
  22. ↑ Субботний выпуск: Лукашенко ждут в Риге; белорусские врачи видят сквозь кожу; парковка за 2780 руб (руск.). АНТ (18 студзеня 2020). Праверана 19 студзеня 2020.
  23. ↑ Белорусский транзит потребовал отсроченных мер (руск.). Коммерсантъ (20 студзеня 2020). Праверана 20 студзеня 2020.
  24. ↑ ОАО «Гомельтранснефть Дружба» завершило ремонт на участках МН «Мозырь – Брест-3» (руск.)(недаступная спасылка). «Гомельтранснефть Дружба» (20 студзеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 21 студзеня 2020. Праверана 20 студзеня 2020.
  25. ↑ Беларусь и Россия достигли соглашения о подходах и методике компенсации за грязную нефть (руск.). БелТА (20 студзеня 2020). Праверана 20 студзеня 2020.
  26. ↑ UPDATE 1-Belarus to import oil from Norway's Johan Sverdrup field - Belneftekhim (англ.)(недаступная спасылка). Reuters (20 студзеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 5 жніўня 2020. Праверана 20 студзеня 2020.
  27. ↑ Танкер з нарвежскай нафтай для Беларусі ўвайшоў у порт Клайпеды. Учора яму перашкодзіў моцны вецер. Наша Ніва (23 студзеня 2020). Праверана 20 студзеня 2020.
  28. ↑ Первая партия норвежской нефти начала поступать на "Нафтан" (руск.)(недаступная спасылка). Интерфакс-Запад (26 студзеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 26 студзеня 2020. Праверана 27 студзеня 2020.
  29. ↑ Лукашенко о диверсификации поставок нефти: 30-40% из России, 30% с Балтики и 30% через Украину (руск.). СБ. Беларусь сегодня (21 студзеня 2020). Праверана 23 студзеня 2020.
  30. ↑ Беларусь возобновляет поставки нефтепродуктов на экспорт: потоки сырья на наши заводы увеличиваются (руск.)(недаступная спасылка). TUT.BY (21 студзеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 21 студзеня 2020. Праверана 23 студзеня 2020.
  31. ↑ «Белнафтахім»: Беларусь мае амаль гатовыя кантракты на пастаўку нафты з альтэрнатыўных крыніц. Радыё Свабода (22 студзеня 2020). Праверана 23 студзеня 2020.
  32. ↑ "Лукойл" не намерен компенсировать за свой счет потери Белоруссии из-за налогового маневра (руск.). ТАСС (22 студзеня 2020). Праверана 23 студзеня 2020.
  33. ↑ Российская сторона компенсирует белорусским НПЗ ущерб от грязной нефти (руск.). ТАСС (23 студзеня 2020).
  34. ↑ Рапота считает важным выработать долгосрочную формулу цен на нефть и газ (руск.). БелТА (23 студзеня 2020).
  35. ↑ «Это не блеф» - Лукашенко рассказал о видах на альтернативные поставки нефти (руск.). БелТА (24 студзеня 2020). Праверана 2 лютага 2020.
  36. ↑ Аляксандр Лукашэнка ўпаўнаважыў Урад на перагаворы з Казахстанам па пастаўках нафты. Сайт Прэзідэнта Рэспублікі БЕларусь (29 студзеня 2020). Праверана 1 лютага 2020.
  37. ↑ Компании "Сафмар" поставят 250 тыс. тонн нефти в Беларусь в феврале (руск.)(недаступная спасылка). Интерфакс-Запад (29 студзеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 1 лютага 2020. Праверана 1 лютага 2020.
  38. ↑ Постановление Совета Министров Республики Беларусь 28 января 2020 г. № 46 «Об изменении постановления Совета Министров Республики Беларусь от 31 декабря 2010 г. № 1932» (руск.). Pravo.by (28 студзеня 2020). Праверана 1 лютага 2020.
  39. ↑ Пампэо — Лукашэнку: Мы гатовыя паставіць 100% нафты. Радыё Свабода (1 лютага 2020). Праверана 11 лютага 2020.
  40. ↑ Swan, Betsy. What Is Mike Pompeo Doing With Europe’s Last Dictator? (англ.). Daily Beast (10 лютага 2020). Праверана 19 лютага 2020.
  41. ↑ Салаўёў, Сяргей. Хопіць пудрыць нам мазгі!. Новы час (17 лютага 2020). Праверана 19 лютага 2020.
  42. ↑ МА. Што будзе, калі Беларусь заплаціць за нафту, «як усе». Разьбіраемся з экспэртамі. Радыё Свабода (10 лютага 2020). Праверана 11 лютага 2020.
  43. ↑ Интервью Дмитрия Крутого Белорусскому телеграфному агентству (руск.)(недаступная спасылка). Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь (10 лютага 2020). Архівавана з першакрыніцы 21 лютага 2020. Праверана 11 лютага 2020.
  44. ↑ Минск начал забор технологической нефти из «Дружбы» для своих НПЗ (руск.). ТАСС (11 лютага 2020). Праверана 11 лютага 2020.
  45. ↑ "Газпром нефть" готова обсуждать с Белоруссией разные схемы поставок нефти (руск.). ТАСС (12 лютага 2020). Праверана 19 лютага 2020.
  46. ↑ Лукашэнка сустрэнецца з кіраўніком «Раснафты» Сечыным. Наша Ніва (18 лютага 2020). Праверана 19 лютага 2020.
  47. ↑ «Белнафтахім»: Перамовы пра пастаўкі нафты праз Польшчу носяць сістэмны характар. Наша Ніва (19 лютага 2020). Праверана 19 лютага 2020.
  48. ↑ МАРТ повысил тариф на транспортировку нефти по маршруту Унеча-Полоцк-Невель (руск.). БелТА (20 лютага 2020).
  49. ↑ naviny.by(недаступная спасылка)
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Расійска-беларускі_нафтавы_канфлікт_(2020)&oldid=4768783"