Сядзіба Тукалаў (Малыя Шчытнікі)
Сядзіба Тукалаў — сядзібна-паркавы комплекс у в. Малыя Шчытнікі Брэсцкага раёна.
| Славутасць | |
| Сядзіба Тукалаў | |
|---|---|
_(2).jpg) Сядзібны дом у пачатку XX ст. | |
| 52°14′06″ пн. ш. 23°29′32″ у. д.HGЯO | |
| Краіна | |
| Месцазнаходжанне | |
 |
|
Гісторыя правіць
.jpg)
Сядзіба паводле пісьмовых крыніц была вядома ўжо ў XVI ст. З 1512 г. да пачатку XVII ст. Шчытнікамі валодаў род Гарнастаяў, адзін з прадстаўнікоў якога Івашка Гарнастаевіч зрабіў даволі высокую кар’еру і выкупіў у Берасцейскім павеце шэраг фальваркаў. Пазней Шчытнікі былі ва ўласнасці Сапегаў. У 1708 г. Тэрэза Гасеўская выйшла замуж за гетмана вялікага літоўскага Казіміра Сапегу і запісала маёнтак Шчытнікі на мужа. Пасля яе смерці ў 1710 г. Шчытнікі набыў фельдмаршал Флемінг і яго жонка Францішка Ізабела, таксама з роду Сапегаў. Наступнымі ўладальнікамі двара сталі Чартарыйскія, а ад іх сядзібу набыў разам з Воўчынам род Панятоўскіх[1].
Адзін з нашчадкаў Панятоўскіх Станіслаў, падскарбі вялікі літоўскі, у 2-й палове XVIII ст. пабудаваў у Шчытніках уніяцкую царкву, якая неўзабаве была пашкоджана, а ў пачатку XIX ст. адноўлена новай уладальніцай фальварка Францішкай Талочка з даўняга роду Паніквіцкіх, дачкой Марціна Талочкі. Прыкладна ў 1820 г. пры Паніквіцкіх быў пабудаваны даволі вялікі драўляны палац на мураваным падмурку[1].
.jpg)
Ад Паніквіцкіх сядзіба перайшла ва ўласнасць роду Тукалаў, у прыватнасці Соф’і Тукалы. У 1895 г. дом быў знішчаны пажарам, а ў пачатку XX ст. ён адноўлены. Былая сядзіба перабудавана пасля Другой сусветнай вайны пад жыллё. Царква была зачынена, занядбана, у 1980-я гады адноўлена і перададзена праваслаўным вернікам[1].
На сённяшні дзень ад ансамбля засталіся рэшткі парку, сажалка, часткова дом, мураваная вазоўня і капліца. Парк мае плошчу 3,5 га. Парк мае перспектыву аднаўлення, яго рэшткі з’яўляюцца дэндралагічнай каштоўнасцю[1].
Архітэктура правіць
.jpg)
Сядзіба мела выгляд аднапавярховага прамавугольнага ў плане драўлянага будынка на мураваным падмурку, накрытага высокім і гладкім чатырохсхільным дахам. У сярэдняй частцы палац меў балкон і порцік, завершаны шчытком на чатырох чатырохгранных калонах. Дах будынка завершаны двума сіметрычна размешчанымі комінамі. Вокны мелі розную велічыню і былі афарбаваны ў белы колер. Сцены звонку ашаляваны дошкамі[1].
Зноскі
- ↑ а б в г д Малыя Шчытнікі // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны Х — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы) / Л. М. Несцярчук. — Мн.: БЕЛТА, 2002. — 336 с. — ISBN 985-6302-37-4.
Літаратура правіць
- Малыя Шчытнікі // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны Х — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы) / Л. М. Несцярчук. — Мн.: БЕЛТА, 2002. — 336 с. — ISBN 985-6302-37-4.
Спасылкі правіць
- Сядзіба Тукалаў (Малыя Шчытнікі) на сайце Глобус Беларусі (руск.)