Тулуза
Тулуза (фр.: Toulouse [tuˈluz], мясц. [tuˈluzə], акс.: Tolosa [tuˈluzɔ], лац.: Tolosa) — горад на поўдні Францыі, сталіца рэгіёна Аксітанія і прэфектура (адміністрацыйны цэнтр) дэпартамента Верхняя Гарона. Насельніцтва — 427 тыс. чалавек (адзнака 2004 г.). Дэвіз акс.: Per Tolosa totjorn mai.
Горад
| ||||||||||||||||||||||||||||
Гісторыя
правіцьУ 106 годзе да н.э. гальскае паселішча Талоса было захоплена рымлянамі. З IV стагоддзя вядома пра знаходжанне ў Тулузе біскупа.
З 419 па 507 гады Тулуза была сталіцай каралеўства вестготаў.
У 508 годзе Тулузай авалодалі франкі на чале з Хлодвігам. Час ад часу Тулуза апынялася сталіцай самастойнага каралеўства Аквітанія. У 721 годзе вытрымала аблогу сарацынаў. З 778 года — рэзідэнцыя графаў Тулузскіх, якія трымалі пад сваім кантролем поўдзень Францыі.
Дабрабыт сярэднявечнай Тулузы быў звязаны не толькі з яе сталічным становішчам, але і з тым, што праз яе праходзіў шматлюдны шлях Святога Якава. Аблога Тулузы крыжакамі працягвалася з кастрычніка 1217 па чэрвень 1218 года. Хоць узяцце крыжакамі і нанесла адчувальны ўдар, горад працягваў развівацца. У 1214 годзе Святы Дамінік заснаваў у Тулузе ордэн дамініканцаў. У 1229 годзе пачаў працаваць Тулузскі ўніверсітэт, а ў 1317 годзе біскупская кафедра ўзвысілася да ступені архібіскупскай.
Пасля далучэння да каралеўскага дамена ў 1271 годзе Тулуза да Вялікай французскай рэвалюцыі заставалася цэнтрам правінцыі Лангедок. Тулузскі парламент, упершыню скліканы ў 1420 годзе, разглядаў судовыя цяжбы жыхароў усяго поўдня Францыі. Пра тулузскія літаратурныя турніры гл. Клеманс Ізор.
У гады Гугеноцкіх войнаў Тулуза служыла апорай Каталіцкай лігі. У 1632 годзе ў двары Тулузскай ратушы быў пакараны смерцю апошні герцаг Манмарансі.
У 1814 годзе маршал Сульт прайграў пад Тулузай апошнюю бітву Паўастраўной вайны.
Да будаўніцтва першай чыгункі Тулуза як правінцыйны горад пазнілася ў сваім прамысловым развіцці. Пачатак тулузскаму авіябудаванню паклаў Клемент Адэр (1841—1925). Пры Шарлі дэ Голі ў Тулузе размясціліся Нацыянальны цэнтр касмічных даследаванняў і звязаныя з ім прадпрыемства абароннай і авіякасмічнай галін, што спрыяла хуткаму эканамічнаму і сацыяльнаму росту. Некалькі струхлелых кварталаў старой забудовы былі знесены; на іх месцы з’явіліся сучасныя вышынныя будынкі.
Геаграфія
правіцьТулуза размешчана на берагах Гароны, паміж Атлантычным акіянам (250 км) і Міжземным морам (150 км). У Тулузе змыкаюцца Лангедокскі і Гаронскі каналы, якія злучаюць Атлантычны акіян з Міжземным морам. Старая частка горада займае высокі правы бераг Гароны. Вакол раскінуліся прадмесці, вядомыя з Сярэднявечча. Даўней тут размаўлялі на аксітанскай гаворцы. На левым беразе — прадмесце Сен-Сіпр’ен; за ім — спальны раён сучаснай забудовы, Мірай.
Клімат
правіцьКлімат Тулузы | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Паказчык | Сту | Лют | Сак | Кра | Май | Чэр | Ліп | Жні | Вер | Кас | Ліс | Сне | Год |
Абсалютны максімум, °C | 21,2 | 22,1 | 27,1 | 30,0 | 32,7 | 39,8 | 40,2 | 40,2 | 35,3 | 30,2 | 24,3 | 21,1 | 40,2 |
Сярэдні максімум, °C | 9,0 | 10,8 | 13,4 | 16,1 | 20,0 | 23,9 | 27,4 | 26,7 | 24,3 | 19,2 | 12,9 | 9,4 | 17,8 |
Сярэдні мінімум, °C | 1,8 | 2,9 | 4,0 | 6,5 | 9,6 | 12,8 | 15,2 | 15,0 | 12,7 | 9,5 | 5,0 | 2,5 | 8,1 |
Абсалютны мінімум, °C | −18,6 | −19 | −8 | −3 | −0,8 | 4,0 | 7,6 | 5,5 | 1,9 | −3 | −7,5 | −12 | −19 |
Норма ападкаў, мм | 55 | 55 | 57 | 64 | 73 | 57 | 41 | 47 | 47 | 51 | 48 | 55 | 650 |
Крыніца: Infoclimat |
Славутасці
правіцьУ Тулузе своеасаблівая архітэктура, яе таксама называюць «ружовым горадам» з-за колеру цэглы — традыцыйнага матэрыялу, з якога быў пабудаваны стары горад.
Сярод архітэктурных помнікаў горада вылучаюцца — выкананая ў гатычным стылі царква якабінцаў (Les Jacobins) XIII—XIV стагоддзяў, раманская базіліка Сэн-Сэрнэн (Saint-Sernin) пачатак будаўніцтва канец XI стагоддзя, сабор Сэнт-Эцьен (Saint-Etienne) лічыцца прататыпам гатычна-мерыдыянальнага стылю, гісторыя якога пачынаецца ў 1073 годзе.
Рэнесансны атэль д’Асеза | Асабняк купца П’еро (XVII стагоддзе) | Месца нараджэння ордэна дамініканцаў |
Адукацыя
правіцьГарады-пабрацімы
правіцьВядомыя асобы
правіцьЗноскі
- ↑ а б http://www.ladepeche.fr/article/2014/04/05/1856881-10h37-vendredi-jean-luc-moudenc-est-redevenu-maire-toulouse.html
- ↑ а б https://it-ch.topographic-map.com/map-s538s8/Tolosa/?zoom=19¢er=43.60429%2C1.44411&popup=43.60445%2C1.44405
- ↑ а б в г база даных аб французскіх камунах — Institut national de l'information géographique et forestière, 2015.
- ↑ Sandre
- ↑ а б в г д е Base officielle des codes postaux — La Poste, 2018.
- ↑ Partenariat et amitié existantsеntre villes et régions de France et d’Ukraine (фр.)
Спасылкі
правіць- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Тулуза