Фікрэт Мешадзі Джаміль аглы Аміраў

Фі́крэт Мешадзі́ Джамі́ль аглы́ Амі́раў (азерб.: Fikrət Məşədi Cəmil oğlu Əmirov, 22 лістапада 1922, г. Гянджа, ССРА, Федэратыўны Саюз Сацыялістычных Савецкіх Рэспублік Закаўказзя — 20 лютага 1984) — азербайджанскі савецкі кампазітар, педагог. Народны артыст СССР (1965). Лаўрэат Сталінскай прэміі другой ступені (1949) і Дзяржаўнай прэміі СССР (1980). Герой Сацыялістычнай працы (1982).

Фікрэт Аміраў
азерб.: Fikrət Məşədi Cəmil oğlu Əmirov
Асноўная інфармацыя
Поўнае імя	азерб.: Fikrət Məşədi Cəmil oğlu Əmirov
Дата нараджэння	22 лістапада 1922(1922-11-22)
Месца нараджэння	Гянджа, Елізаветпальскі павет[d], Азербайджанская ССР, Закаўказская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка
Дата смерці	20 лютага 1984(1984-02-20)[…] (61 год)
Месца смерці	Баку, Азербайджанская ССР, СССР
Месца пахавання	Алея ганаровага пахавання[d]
Краіна	ФСССРЗ → ЗСФСР → СССР
Бацька	Мешадзі Джаміль Аміраслан аглы Аміраў[d]
Маці	Дурдана Амірава[d]
Жонка	Аіда Тагі кызы Амірава[d]
Дзеці	Джаміль Фікрэт аглы Аміраў[d] і Севіль Фікрэт кызы Амірава[d]
Альма-матар	Бакінская музычная акадэмія
Музычная дзейнасць
Прафесіі	кампазітар
Інструменты	фартэпіяна
Жанры	опера, сімфонія, сімфанічны мугам, балет, мюзікл і раманс
Грамадская дзейнасць
Партыя	КПСС
Член у	Саюз кампазітараў СССР[d]
Прэміі
Узнагароды
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Для твораў кампазітара характэрна актыўнае выкарыстанне азербайджанскіх народных мелодый і рытмаў, прынцыпаў мугама, імправізацыі, якія арганічна спалучаюцца з варыяцыйным і поліфанічным развіццём.

Біяграфія

Ф. М. Аміраў нарадзіўся ў сям’і музыканта і кампазітара Мешадзі Джаміля Аміраслан аглы Амірава.

Навучаўся ў Кіравабадскім музычным вучылішчы па класу тара, затым у Бакінскім музычным вучылішчы.

У 1939 годзе паступіў у Азербайджанскую дзяржаўную кансерваторыю, дзе вывучаў асновы азербайджанскай народнай музыкі ў кампазітара У. А. Гаджыбекава і кампазіцыю ў Б. І. Зейдмана.

З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны пайшоў на фронт, але быў дэмабілізаваны пасля ранення.

У 1942—1945 гадах працаваў у Кіравабадзе дырэктарам і мастацкім кіраўніком філармоніі, а таксама дырэктарам музычнага вучылішча.

У 1945 годзе працягнуў навучанне ў кансерваторыі і праз тры гады закончыў яе, прадставіў у якасці дыпломнай працы оперу «Улдуз».

У 1946—1947 гадах — мастацкі кіраўнік Азербайджанскай дзяржаўнай філармоніі імя М. А. Магамаева, у 1956—1959 — дырэктар Азербайджанскага дзяржаўнага акадэмічнага тэатра оперы і балета імя М. Ф. Ахундава.

Быў сакратаром праўленняў Саюза кампазітараў Азербайджана (з 1956) і Саюза кампазітараў СССР (з 1975). Член-карэспандэнт АН Азербайджанскай ССР (1980). Дэпутат Вярхоўнага Савета Азербайджанскай ССР 4—9-га скліканняў.

У памяць аб кампазітары яго імя прысвоена Азербайджанскаму дзяржаўнаму ансамблю песні і танца, філармоніі і парку ў г. Гянджа, вуліцам у Баку і інш., школе ў Сумгаіце. У Баку усталяваныя помнік і мемарыяльная дошка на доме, дзе ён жыў.

Творчасць

Аўтар першых нацыянальнай лірыка-псіхалагічнай оперы «Севіль» (1953) і сімфанічных мугамаў «Шур» і «Кюрд-аўшары» (1948), якія паўплывалі на развіццё сімфанізму ў Азербайджане і інш. краінах Усходу.

Сярод іншых твораў: опера «Улдуз» (1948); балеты «Насімі» (1973), «Тысяча і адна ноч» (1979); музычныя камедыі «Выкрадальнікі сэрцаў» (1944), «Добрая вестка» (1946); сімфонія «Нізамі» (1947); сімфанічныя і аркестровыя творы, рамансы, апрацоўкі народных песень, музыка да драматычных спектакляў і кінафільмаў. Аўтар кніг «Музычныя роздумы» (1971), «Музычныя старонкі» (1978) і інш.

«Тысяча і адна ноч» на сцэне БДАМТ.

У Беларускім дзяржаўным акадэмічным музычным тэатры пастаўлены балет «Тысяча і адна ноч» (2014, балетмайстар-пастаноўшчык — М. Р. Аліева, дырыжор-пастаноўшчык — Э. Р. Куліеў, дырыжоры — Ю. В. Галяс і М. М. Трэццякова, мастак-пастаноўшчык — І. Асланава, мастак — Л. А. Сідзельнікава).

Літаратура

• Аміраў Фікрэт Мешады Джаміль аглы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).
• Garibova, J. Folk Melodies and Symphonic Masterpieces. Fikrat Amirov // Azerbaijan International. — 1997. — Winter. — P. 54 — 57. (англ.)

Спасылкі

• Фікрэт Мешадзі Джаміль аглы Аміраў на сайце «Героі краіны»
• Fikret Amirov. Internet Edition compiled by Onno van Rijen // Soviet Composers. Архівавана 30 жніўня 2005. (англ.)