Юзаф Прозар

Юзаф Прозар (польск.: Józef Prozor; 14 сакавіка 1723, Бобцін у Жамойці — 22 кастрычніка 1788) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага.

Юзаф Прозар
24-ы ваявода віцебскі 5 чэрвеня 1781 — 1787
Папярэднік	Юзаф Антоні Салагуб
Пераемнік	Міхал Касакоўскі
пасол на Сойм Рэчы Паспалітай[d]
27-ы кашталян віцебскі 7 красавіка 1774 — 5 чэрвеня 1781
Папярэднік	Шыман Сіруць
Пераемнік	Міхал Касакоўскі
староста ковенскі[d]  — 1776
Пераемнік	Міхал Пац
маршалак Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага
падстароста ковенскі[d]
войскі ковенскі[d]
Нараджэнне	1723 Бобчын[d], Браслаўскі павет, Віленскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Смерць	22 кастрычніка 1788(1788-10-22) Сігневічы, Берасцейскі павет, Берасцейскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Род	Прозары
Бацька	Станіслаў Прозар[d]
Маці	Ружа з Сіруцяў[d]
Жонка	Феліцыяна з Шчыт-Неміровічаў[d], Аляксандра з Заранкаў[d] і Марыяна з Халецкіх[d]
Дзеці	Караль Прозар, Ігнацы Каятан Прозар, Роза з Прозараў[d] і Барбара з Прозараў[d]
Адукацыя	Акадэмія Станіслава[d]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Прадстаўнік шляхецкага роду Прозараў уласнага герба. Сын Станіслава Прозара і Ружы Сыруць.

Юзаф Прозар атрымаў адукацыю ў рыцарскай акадэміі ў Люневілі, якую ён скончыў у 1741 годзе. Ён атрымаў патэнт паручніка герцагства Латарынгіі. Маёр (1751), оберст-лейтэнант (1756), генерал-маёр (1762).

Пасол на соймы Ковенскага павета ў 1756 і 1758 гадах. У 1764 годзе Юзаф Прозар стаў членам генеральнай канфедэрацыі Вялікага Княства Літоўскага. У 1764 годзе ён быў выбраны паслом (дэпутатам) ад Ковенскага павета на канвакацыйны і каранацыйны соймы. Член скарбовага дэпартамента Пастаяннай рады з 1777 года.

Падстароста ковенскі, войскі ковенскі (1755), староста ковенскі з 1762 года, маршалак Трыбунала ВКЛ у 1782 годзе, кашталян віцебскі ў 1774—1781 гадах, ваявода віцебскі ў 1781—1787 гадах. Соймавы суддзя ў 1784 і 1786 гадах.

На Падзельным сойме 1773—1775 гадоў Юзаф Прозар быў прызначаны членам скарбовай камісіі Вялікага Княства Літоўскага.

Царква ў Дудзічах. 1909

Сядзібны дом у Дудзічах

Касцёл у Сігневічах

У маёнтку Дудзічы Менскага ваяводства адкрыў школу, пабудаваў уніяцкую царкву, палац, у Сігневічах Берасцейскага ваяводства — касцёл, шпіталь і школу.

Памёр 22 кастрычніка 1788 года, пахаваны ў Сігневіцкім касцёле.

Узнагароды

Ён быў узнагароджаны Ордэнам Святога Станіслава (1775) і ордэнам Белага арла (1785).

Сям’я

Францішак Смуглевіч. «Партрэт сям’і Прозар». 1789, Нацыянальны музей у Варшаве. У цэнтры медальён з партрэтам віцебскага ваяводы Юзафа Прозара, побач злева сын Караль прамаўляе верш Францішка Карпінскага, прысвечаны нябожчыку, па другі бок партрэта сярэдні сын Ігнацы і жонка Людвіка Канстанцыя, каля яе старэйшая дачка Юзэфа, злева малодшая Марыяна, крайні злева Францішак Букаты, побач малодшы сын Юзафа Антоній.

У першым шлюбе з Феліцыянай з Неміровічаў-Шчытоў, дачкой кашталяна мсціслаўскага Юзафа Неміровіча-Шчыта і Петранелы Схаластыкі з Валадковічаў. Дзеці ад першага шлюбу:

• Караль;
• Ігнацы Каятан;
• Антоній;
• Петранела;
• Марыяна.

Пасля заўчаснай смерці Феліцыяны (пам. 1766) Юзаф Прозар другі раз ажаніўся ў 1767 годзе з Аляксандры Заранек. Дзеці ад другога шлюбу:

• Барбара;
• Ружа.

Трэці раз ажаніўся з Марыянай з Халецкіх, ад шлюбу з якой дзяцей не меў.

З ініцыятывы і на замову сваякоў мастак Францішак Смуглевіч напісаў карціну «Сям’я Прозараў», пад якой быў змешчаны тэкст Францішка Карпінскага ў памяць памерлага Ю. Прозара (захоўваецца ў Нацыянальным музеі ў Варшаве).

Літаратура

• Прозары // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705—2008, 2008.
• Polski Słownik Biograficzny t. 28 s. 532

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Юзаф Прозар