Язэп Аляксандравіч Юхо
Язэп Аляксандравіч Юхо (19 сакавіка 1921, Пінск — 29 ліпеня 2004, Мінск) — беларускі гісторык права, доктар юрыдычных навук (1980), прафесар кафедры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права юрыдычнага факультэта БДУ (1983), заснавальнік першай навуковай школы дзяржавы і права Беларусі, сябар Вялікай Рады міжнароднага грамадскага аб’яднання ЗБС «Бацькаўшчына».
| Язэп Аляксандравіч Юхо | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 19 сакавіка 1921 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 29 ліпеня 2004 (83 гады) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | гісторык |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар юрыдычных навук |
| Навуковае званне | |
| Альма-матар | |
| Вядомыя вучні | Таісія Доўнар |
| Член у | |
| Прэміі | |
| Узнагароды |
   |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Вучыўся ў Беларускім політэхнічным інстытуце (1938—1939), потым прызваны ў армію, скончыў Горкаўскае вучылішча зенітнай артылерыі (1941).
Падчас вайны: камандзір агнявога ўзводу (пад Масквой, 1941), намеснік камандзіра зенітнай гарматы і начальнік артылерыі стралковага палка на Паўднёвым і Заходнім франтах. Двойчы цяжка паранены. З 3-м Беларускім фронтам вызваляў Віцебск, Полацк, ваяваў ва Усходняй Прусіі. Скончыў вайну ў званні маёра. У 1946 годзе звольніўся з арміі.
Скончыў Мінскі юрыдычны інстытут (1949), аспірантуру Інстытуту філасофіі і права АН БССР (1954).
Працаваў народным суддзёй Варашылаўскага раёна г. Мінску, навуковым супрацоўнікам Інстытута філасофіі і права АН БССР (1952), дацэнтам кафедры грамадзянскага і грамадзянска-працэсуальнага права юрыдычнага факультэта БДУ (1956), загадчыкам кафедры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права БДУ, намеснікам дэкана юрыдычнага факультэта БДУ. Намеснік старшыні юрыдычнай камісіі пры Савеце Міністраў БССР (1960—1964).
Удзельнічаў у падрыхтоўцы праекта Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь 1994 года.
У навуцы правіць
Аўтар больш за 200 навуковых прац. Кандыдацкая дысертацыя на тэму «Устанаўленне Савецкай улады ў Заходняй Беларусі ў 1939 г.» (Інстытут дзяржавы і права АН СССР, 1954). Доктарская дысертацыя на тэму «Грамадска-палітычны лад і права Беларусі ў XVI ст.» (Кіеўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Т. Шаўчэнкі, 1980).
Адзін з ініцыятараў перавыдання Статута ВКЛ 1588 года, адзін з аўтараў перакладу, каментароў і даведніка.
Суаўтар першага «Юрыдычнага энцыклапедычнага даведніка» на беларускай мове. Аўтар вядомых дапаможнікаў «Гісторыя дзяржавы і права Беларусі» і «Кароткі нарыс па гісторыі дзяржавы і права Беларусі».
Узнагароды правіць
Узнагароджаны ардэнамі Чырвонай зоркі, Айчыннай вайны І ступені, баявымі медалямі, медалём Францыска Скарыны (1996). Лаўрэат навуковай прэміі імя У. І. Пічэты[1].
Бібліяграфія правіць
- Гісторыя дзяржавы і права Беларусі: вучэбны дапаможнік: у 2 ч. Мінск, 2000; 2003.
- Дзяржаўнасць і права Беларусі са старажытных часоў да канца XVI ст. Ч. 1: Гістарыяграфія гісторыі дзяржавы і права феадальнай Беларусі. Мінск, 1999.
- Кароткi нарыс гiсторыi дзяржавы i права Беларусi. Мінск, 1992.
- Крыніцы беларуска-літоўскага права. Мінск, 1991.
- За вольнасць нашу і вашу: Тадэвуш Касцюшка. Мінск, 1990.
- Правовое положение населения Белоруссии в ХVI ст. Минск, 1978.
- Удзел у калектыўных працах
- Гістарычны шлях беларускай нацыі і дзяржавы. Мінск, 2001;2005; 2007.
- Дзяржаўнасць i права Беларусi са старажытных часоў да канца ХVI стагоддзя. Мінск, 1999.
- Статут Вялікага княства Літоўскага 1566 года. Мінск, 2003.
- Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах са старажытных часоў да нашых дзён: вучэбны дапаможнік. Мінск, 2003.
- Статут Вялікага Княства Літоўскага 1588 г. Тэксты. Даведнік. Каментарыі. Мінск, 1989.
- Мысліцелі і асветнікі Беларусі, X—XIX стагоддзі: энцыклапедычны даведнік. Мінск, 1995.
- «Нарадзіўся я ліцьвінам…»: Тадэвуш Касцюшка. Мінск, 1994.
- Францыск Скарына і яго час: энцыклапедычны даведнік. Мінск, 1988.
- Юрыдычны энцыклапедычны слоўнік: А-Я. Мінск, 1992.
Зноскі
Літаратура правіць
- ЮХО Іосіф (Язэп) Аляксандравіч // Сучасныя беларускія даследчыкі гісторыі Вялікага Княства Літоўскага : біябібліяграфічны даведнік / С. П. Марозаў. — Гродна-Каўнас: ЮрСаПрынт, 2022. — 290 с. — ISBN 978-985-7257-57-7, 978-609-96340-1-2.
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — С. 222—223. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).
- Юхо Іосіф (Язэп) Аляксандравіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 784. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.