Вікіпедыя

Ібрагім Ізат ад-Дуры

Ізат Ібрагім ад-Дуры (араб. عزةبراهيم الدوري‎‎; 1 ліпеня 1942 — 25 кастрычніка 2020) — іракскі палітычны і ваенны дзеяч, міністр унутраных спраў Ірака (1974—1979), сват Садама Хусейна і яго намеснік на пасадзе старшыні Савета рэвалюцыйнага камандавання (1979—2003) і сакратара партыі Баас (1991—2003).

Ізат Ібрагім ад-Дуры
عزةبراهيم الدوري
Ізат ад-Дуры ў 1996 годзе.
Ізат ад-Дуры ў 1996 годзе.
Сцяг Сакратар іракскага Баас
3 студзеня 2007 — 25 кастрычніка 2020
Папярэднік Садам Хусейн
Пераемнік Салах аль-Мухтар
Старшыня вышэйшага камандавання джыхаду і вызвалення
3 кастрычніка 2007 — 25 кастрычніка 2020
Папярэднік пасада заснавана
Пераемнік пасада вакантна
Сцяг Намеснік Старшыні Савета рэвалюцыйнага камандавання Ірака
16 ліпеня 1979 — 9 красавіка 2003
Папярэднік Садам Хусейн
Пераемнік пасада скасавана
Сцяг Міністр унутраных спраў Ірака
1974 — 1979
Папярэднік Ахмед Хасан аль-Бакр
Садам Хусейн
Пераемнік Саадун Шакер
Нараджэнне 1 ліпеня 1942
ад-Дур, Каралеўства Ірак
Смерць 26 кастрычніка 2020(2020-10-26)[1] (78 гадоў)
Жонка Джахар, Сундус, Нідаль і Інцісар
Веравызнанне іслам суніцкага толку
Партыя Баас
Дзейнасць палітык, ваенны
Прыналежнасць Армія людзей накшбандзійскага ордэна
Род войскаў Сухапутныя войскі Ірана[d] і Армія людзей накшбандзійскага ордэна
Званне фельдмаршал
Бітвы Іракская вайна, Грамадзянская вайна ў Іраку, Барацьба з тэрарызмам у Іраку пасля 2017 года
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пасля амерыканскага ўварвання, захопу і пакарання Хусейна, Ібрагім ад-Дуры замяніў яго на пасадзе сакратара партыі Баас і стаў адным з лідараў узброенага супраціву супраць амерыканскай акупацыі і новага іракскага ўрада[2]. 3 кастрычніка 2007 года ён узначаліў аб’яднаны фронт розных баасісцкіх груповак пад назвай «Найвышэйшае камандаванне джыхаду і вызвалення»[3]. Перыядычна выступаў з відэазваротамі, дзе крытыкаваў новы рэжым.

Ранняе жыццё правіць

Ізат ад-Дуры нарадзіўся 1 ліпеня 1942 года ў вёсцы ад-Дур непадалёк ад горада Тыкрыт — радзімы Садама Хусейна, у сям’і гандляра лёдам. У 1963 годзе ён быў арыштаваны з групай баасістаў па абвінавачванні ў спробе дзяржаўнага перавароту і прабыў у турме да 1967 года

Ізат прыняў актыўны ўдзел у перавароце 1968 года, у выніку якога партыя «Баас» прыйшла да ўлады. Ізат ад-Дуры і Таха Ясін Рамадан сталі адзінымі ўдзельнікамі тых падзей, якія выжылі да моманту звяржэння партыі «Баас» у 2003 годзе (астатнія былі пакараны смерцю або памерлі натуральнай смерцю)[4]. Пасля займаў пасаду міністра аграрнай рэформы. Яго дачка Суха была замужам за Удэя — сынам Садама Хусейна.

Палітычная дзейнасць правіць

Пры Садаме Хусейне — намеснік генеральнага сакратара іракскага рэгіянальнага кіраўніцтва партыі «Баас».

Ізат ад-Дуры меў ганаровае званне генерал-лейтэнанта, пры гэтым не маючы ні ваеннага, ні якога-небудзь іншай вышэйшай адукацыі. Уся яго ваенная дзейнасць заключалася ў тым, што ў вышэйшым партыйным кіраўніцтве ён вёў пытанні ваеннага будаўніцтва, што дазволіла яму ўсталяваць даверныя адносіны з вышэйшым камандным складам іракскай арміі, Рэспубліканскай гвардыі і сіл бяспекі.

Калі пачалася вайна ў Персідскім заліве газета «Нью-Ёрк Таймс» працытавала словы ад-Дуры, які прыгразіў курдам, каб тыя ва ўмовах вайны не рабілі якіх-небудзь дзеянняў[5].

На працягу 1990-х гадоў ад-Дуры, прадстаўляў Ірак на арабскіх і мусульманскіх самітах, паколькі Садам Хусейн пасля 1990 года (год акупацыі Кувейта) ні разу не пакідаў краіны. Выступы малапісьменнага ад-Дуры на арабскіх самітах не адрозніваліся вытанчаным дыпламатычным складам. Яго прамовы характарызаваліся моцнымі выразамі і абразамі ў адрас сваіх апанентаў. Так, на саміце Арганізацыі ісламскай канферэнцыі ў Дохе (Катар) у пачатку сакавіка 2003 года ў запале палемікі ён абазваў кіраўніка кувейцкай дэлегацыі шэйха Мухамеда ас-Сабаха «макакай» пасля таго, як апошні прапанаваў Садаму Хусейну добраахвотна пакінуць Ірак, каб пазбегнуць яго акупацыі[6].

У падполле правіць

Вышук правіць

Пасля падзення Багдаду ў красавіку 2003 года Ізат Ібрагім ад-Дуры, як і многія іншыя паплечнікі Садама, схаваўся. У знакамітай калодзе ігральных карт, выпушчанай для салдат акупацыйнай арміі (Іракская калода), быў каралём крэсцяў. У лістападзе 2003 года камандаванне міжнароднай кааліцыі абвясціла ўзнагароду за злоў Ізата 10 млн долараў. З тых часоў у прэсе шматкроць з’яўляліся паведамленні то аб палоне Ізата Ібрагіма або «чалавека падобнага на яго», то пра яго смерць (апошні раз Ібрагім нібыта памёр 11 лістапада 2005 года ад лейкеміі). Гэтыя паведамленні ні разу не былі пацверджаны. Камандаванне кааліцыйных сіл меркавала, што ад-Дуры ажыццяўляў кіраўніцтва іракскім супрацівам і стаіць за шэрагам узброеных акцый супраць амерыканскіх войскаў у Іраку[7]. З канца 90-х гадоў ад-Дуры лечыўся ад лейкеміі (падчас лячэння ў Аўстрыі ў 1999 годзе яму ледзь удалося пазбегнуць арышту) і вымушаны кожныя 6 месяцаў цалкам абнаўляць кроў, таму кааліцыйным войскам уяўлялася вельмі сумніўным, што ён у стане кіраваць баявымі дзеяннямі[8]

27 сакавіка 2006 года тэлеканал Аль-Джазіра прайграў аўдыёзварот Ізата Ібрагіма да ўдзельнікаў саміту Лігі арабскіх дзяржаў у Хартуме. Зрынуты віцэ-прэзідэнт заклікаў арабскія краіны аказаць падтрымку іракскім баевікам. 2 ліпеня іракскія ўлады апублікавалі спіс 41 найбольш адшукваемага злачынца Ірака, які ўзначальваў Ізат Ібрагім. Спіс быў адпраўлены ў Інтэрпол, але ўсе спробы арыштаваць былога віцэ-прэзідэнта былі дарэмнымі[9]. У жніўні наступнага года іракскія ўлады апублікавалі новы спіс дзеячаў садамаўскага рэжыму. Яго таксама зноў узначаліў Іза ад-Дуры.

Пераемнік Садама правіць

Былы прэзідэнт Ірака Садам Хусейн быў пакараны смерцю па прысудзе трыбуналу 30 снежня 2006 года. 17 студзеня 2007 года на сайце іракскага супраціву albasrah.net было апублікавана факсіміле рашэння рэгіянальнага кіраўніцтва Баас[10], датаванае «сярэдзінай студзеня» аб абранні Ізата Ібрагіма генеральным сакратаром рэгіянальнага кіраўніцтва партыі.

З’яўляючыся прадстаўніком кансерватыўнага кірунку партыі, пасля пакарання смерцю Хусейна ўступіў у канкурэнцыю з больш пракматычным Мухамедам аль-Ахмедам і яго арганізацыяй «Аль-Аўда». Ва ўнутранапатрыйнай барацьбе прыхільнікі ад-Дуры перамаглі[11].

У кастрычніку ў Багдадзе адбыўся сход вядучых баасістаў. На ім было заяўлена аб стварэнні адзінага фронту супраціву з 22 баявых груп пад камандаваннем ад-Дуры[12]. Фронт атрымаў назву «Найвышэйшае камандаванне джыхаду і вызвалення». У ліпені наступнага года на вуліцах іракскай сталіцы з’явіліся ўлёткі са зваротам ад-Дуры, у якіх ён заяўляў, што «2008 год стане апошнім годам амерыканскай прысутнасці ў Іраку»[13]. У наступныя гады неаднаразова заяўлялася аб паланенні або смерці ад-Дуры[14][15].

Першыя візуальныя доказы яго выжывання ўсплылі 7 красавіка 2012 года, калі яго гадзінны відэазварот быў размешчаны ў Інтэрнэце[16]. У відэа ён асуджаў багдадскі шыіцкі ўрад. Асабісты саветнік прэм’ер-міністра Малікі Алі Аль-Мусаві заявіў, што відэа з’яўляецца прапагандай, але ён сумняваўся, што ад-Дуры ўсё яшчэ ў Іраку, паколькі яму неабходна шырокая медыцынская дапамога па шэрагу захворванняў. Нібыта прымаў актыўны (але да канца нявысветлены) удзел у станаўленні тэрарыстычнай арганізацыі «Ісламская дзяржава». Доўгі час яго месцазнаходжанне заставалася невядомым. 17 красавіка 2015 года з’явіліся паведамленні аб гібелі ад-Дуры пры захопе іракскімі войскамі горада Тыкрыта, але камандаваннем баасістаў факт яго гібелі быў абвергнуты.

Смерць правіць

Раніцай 26 кастрычніка 2020 года ад прэс-сакратара партыі Баас Худэйра аль-Муршыдзі стала вядома, што папярэднім днём ад-Дуры памёр[17]. Пахаванні прайшлі ў іракскай правінцыі Салах ад-Дзін, у вёсцы ад-Дур каля Тыкрыта. Труна была загорнута ў сцяг Ірака (даваенны, што існаваў да 2003 года). Пахаванне палітыка наведалі некалькі тысяч чалавек[18].

Зноскі правіць

  1. ↑ ظل صدام حسين يرحل.. وفاة عزة الدوري — AlArabiya.net, 2020. Праверана 26 кастрычніка 2020.
  2. ↑ Saddam aide is new Baath leader
  3. ↑ Iraqi Resistance announces Founding of Supreme Command for the Jihad and Liberation in Baghdad
  4. ↑ Izzat Ibrahim: Top Saddam loyalist
  5. ↑ Iraq’s military commanders
  6. ↑ Иззат Ибрагим ад-Дури — « правая рука» Саддама.
  7. ↑ Бывший заместитель Хусейна Иззат Ибрагим ад-Дури сдался американцам
  8. ↑ Иззат Ибрагим ад-Дури — « правая рука» Саддама.(недаступная спасылка)
  9. ↑ Ислам и политика — Институт религии и политики new(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 31 мая 2013. Праверана 26 сакавіка 2008.
  10. ↑ شبكة البصرة منبر العراق الحر الثائر
  11. ↑ Ali, Fadhil. Reviving the Iraqi Ba'ath: A Profile of General Muhammad Yunis al-Ahmad. Jamestown Foundation (5 студзеня 2007). Архівавана з першакрыніцы 14 October 2009. Праверана 10 February 2009.
  12. ↑ Олег Храбрый.. В. Журнал Эксперт (12 ноября 2007). Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2012. Праверана 13 жніўня 2010.
  13. ↑ Разыскиваемый преемник Саддама Хусейна угрожает США Архівавана 8 мая 2021.
  14. ↑ В Ираке схвачен один из ближайших соратников Саддама Хусейна / Российский миротворец(недаступная спасылка)
  15. ↑ В Ираке схвачен один из заместителей Саддама Хусейна
  16. ↑ обращение ад-Дури на сайте Youtube на арабском.
  17. ↑ Умер на 78 году жизни от лейкемии Генеральный секретарь партии «Баас» // 26.10.2020, Голос Арабов | صوت العرب (суполка ў ВКонтакте)
  18. ↑ Похороны правой руки Саддама Хусейна // 28.10.2020, Голос Арабов | صوت العرب (суполка ў ВКонтакте)
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ібрагім_Ізат_ад-Дуры&oldid=4604345"