Іван Маразовіч

Іва́н (Я́нка) Маразо́віч (псеўд. Я́нка Мала́нка; 1895, Барысаў — 1937, м. Яшуны, Віленскае ваяводства, цяпер Літва) — беларускі паэт, сатырык, журналіст і мастак.

Іван Маразовіч
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Янка Маланка, Янка Грамабой, Язэп Грамабой, Гаўрыла Пярун, Янка Барысаўскі і Ляо Дзэ
Дата нараджэння	1895
Месца нараджэння	Барысаў, Барысаўскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	1937
Месца смерці	Яшуны, гміна Салечнікі[d], Віленска-Троцкі павет[d], Віленскае ваяводства, Польская Рэспубліка
Пахаванне	Яшунай
Грамадзянства	Расійская імперыя  Рэспубліка Сярэдняй Літвы  Польская Рэспубліка
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, сатырык, журналіст, мастак, карыкатурыст, рэдактар, выдавец
Мова твораў	беларуская
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Рэдакцыя часопіса «Маланка». Янка Маланка сядзіць першы злева. Вільня, 1926—1928 гг

Скончыў гімназію ў Барысаве. У 1916 годзе мабілізаваны ў расійскую армію. З 1920 года працаваў дробным служачым у мястэчку Яшуны паблізу Вільні. З 1925 года актыўна выступаў у перыядычным друку Заходняй Беларусі. Пэўны час, паміж 1926—1928 гадамі — адказны рэдактар сатырычнага часопіса «Маланка» (Вільня), звязанага з дзейнасцю Беларускай сялянска-работніцкай грамады. Пахаваны ў Яшунах.

Творчасць

Карэкатура Янкі Маланкі «Тут ляжыць труп беларускае школы». «Маланка» №1 1926 г.

Дэбютаваў гумарэскамі ў часопісе «Авадзень», тэксты не выяўлены. Першыя вядомыя публікацыі вершаў, бясспрэчнага аўтарства Івана Маразовіча, датаваны 1925 годам. З 1926 года рэгулярна друкуе вершы, жарты, фельетоны, палітычныя частушкі ў часопісе «Маланка» пад рознымі псеўданімамі і крыптанімамі. Друкаваўся ў заходнебеларускіх выданнях «Беларуская доля», «Беларуская ніва», «Беларуская крыніца», «Наш голас», «Наша праўда», «Права працы» і інш.

У вершах Янкі Маланкі гучалі матывы сацыяльнага і нацыянальнага разняволення беларускага народа, яго духоўнага абуджэння. У сатырычных вершах асвятляў грамадска-палітычнае жыццё Заходняй Беларусі ў складзе Польшчы. Выступаў супраць палітыкі польскіх уладаў. Выкарыстоўваючы прыём літаратурнай містыфікацыі друкаваў абразкі тагачасных падзей у Кітаі, бо жыццё ў Заходняй Беларусі нагадвала жыццё ў іншых каланіяльных і залежных краінах (у 1920-я гады «кітайскія» і «індыйскія» матывы былі пашыраныя сярод пісьменнікаў Заходняй і Савецкай Беларусі).

У чаосопісе «Маланка» выступаў і як мастак, аўтар шматлікіх малюнкаў і тытульных лістоў.

Апошнія літаратурныя публікацыі Івана Маразовіча датаваны 1929 годам. Потым адышоў ад літаратурна-мастацкай і грамадскай дзейнасці. Рукапісы твораў захоўваюцца ў Цэнтральнай бібліятэцы АН Літвы.

Псеўданімы: Янка Маланка, Ляо Дзэ, Ляо-Дзе, Пярун, Гаўрыла Пярун, Язэп Грамабой, Янка Грамабой, Янка Барысаўскі; крыптанімы: І.М., Я.М., Янка М. і інш

Літаратура

• Багдановіч І., Ліс. А. Янка Маланка // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1994. — Т. 4. Лазарук — Перкін. — С. 192—193. — 524 с.; іл.. — ISBN 5-85700-153-6.
• Маланка Янка // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
• Кароткі нарыс беларускага пытаньня: — Мн.: Логвінаў, 2009. — 396 с. — (Кнігарня «Наша Ніва»). — ISBN 978-985-6901-22-8