Ваяводзіна

Сербія
Сцяг Ваяводзіны	Герб Ваяводзіны
	Дзяржаўны гімн Ваяводзіны
Заснавана	1848 (Сербская Ваяводзіна)
Афіцыйныя мовы	сербская мова, венгерская мова, славацкая, румынская, харвацкая мова і русінская мова
Сталіца	Нові-Сад
Найбуйнейшыя гарады	Нові-Сад, Субаціца
Форма кіравання	Аўтаномія
Старшыня Урада ; Старшыня Скупшчыны	Ігар Міровіч ; Мома Чолаковіч
Плошча; • Усяго	; 21.506 км²
Насельніцтва; • Ацэнка (2011); • Шчыльнасць	; 1.931.809 чал. ; 89,85 чал./км²
Валюта	Сербскі дынар (RSD)
Інтэрнэт-дамены	.rs, .срб
Тэлефонны код	+381
Часавы пояс	+1

Ваяводзіна (сербск.: Војводина) — аўтаномны край Сербіі.

Назва

Калька венгерскага Банат (ст. венг.: ban — намеснік, ваявода)^[1].

Геаграфія

Край размешчаны на поўнач ад Дуная ў паўночнай частцы Сярэднедунайскай нізіны (вышыня 70—250 м). На паўднёвым захадзе краю ўзвышаецца ізаляваны краж Фрушка-Гара (вышыня да 539 м), на паўднёвым усходзе — нагор’е Паўднёвых Карпат (вышыня да 641 м).

Клімат умераны, кантынентальны. Сярэдняя тэмпература ліпеня 22—24 °C, студзеня ад −1,2 да 2,6 °C. Ападкаў 550—750 мм на год.

Буйныя рэкі — Дунай, Ціса, Ціміш. Буйнейшае возера — Палічка.

Пераважаюць ландшафты чарназёмных стэпаў, таму Ваяводсіна жытніца Сербіі. Акрамя вырошчвання збожжавых і тэхнічных культур у краі развіта садоўніцтва, вінаградарства і мяса-малочная жывёлагадоўля^[2].

Гарады — Зрэнянін, Панчава, Субаціца, Срэмскі-Карлаўцы

Гісторыя

У VI ст. на тэрыторыі сучаснай Ваяводсіны пасяліліся славяне, але ўжо ў канцы IX ст. тэрыторыя была заселена венграмі і пазней увайшла ў склад Каралеўства Венгрыя.

У 1520—1718 гадах ў Асманскай імперыі. Потым паводле Пажаравацкага мірнага дагавора ў Габсбургскай манархіі, як каронныя землі.

Падчас рэвалюцыі 1848—49 гадоў у Венгрыі на тэрыторыі Ваяводсіны адбываліся антыфеадальныя выступы сербскіх сялян. У маі 1848 года народная скупшчына шэрагу камітэтаў Паўднёвай Венгрыі, населеных сербамі, абвясціла аўтаномію Ваяводсіны, аднак венгерскі рэвалюцыйны ўрад адмовіўся яе прызнаваць^[2].

18 лістапада 1849 года праз аб’яднанне Срэма, Баната і Бачкі сфарміравана штучная адміністрацыйная адзінка Сербская Ваяводсіна і Тымішскі Банат, якая існавала да 1860 года. У снежні 1860 года яе тэрыторыя ўвайшла ў склад венгерскіх каронных зямель^[3].

Сербская Ваяводзіна і Тымішскі Банат — аб'яднаныя Срэм, Банат і Бачка
Геаграфічныя рэгіёны сучаснай Ваяводзіны (часткі гістарычных абласцей)

У 1918 годзе тэрыторыя Ваяводсіны ўвайшла ў Каралеўства Сербаў, Харватаў і Славенцаў, а пасля перайменавання яго ў Югаславію па новым адміністрацыйна-тэрытарыяльным дзяленні з зямель Ваяводсіны сфарміравана Дунайская банавіна з цэнтрам у Нові-Садзе.

Пасля капітуляцыі Югаславіі ў 1941 годзе значная частка Ваяводсіны падзелена паміж Венгрыяй і Харватыяй.

У кастрычніку 1944 года савецкія войскі вызвалілі тэрыторыю Ваяводсіны, а 31 ліпеня ў Нові-Садзе Скупшчына Ваяводсіны абвясціла стварэнне Аўтаномнага краю Ваяводсіна ў складзе Народнай Рэспублікі Сербія.

У 1963 годзе ФНРЮ была перайменавана ў СФРЮ, а Аўтаномны край Ваяводсіна ў Сацыялістычны Аўтаномны Край Ваяводзіна з пашыранай аўтаноміяй, якім ён заставаўся да распаду Югаславіі.

Пасля аднабаковага абвяшчэння незалежнасці Косавам Ваяводсіна засталася адзіным аўтаномным краем пад кантролем Сербіі.

Насельніцтва

Ваяводсіна вядома шматнацыянальным складам насельніцтва. Апроч сербаў (65 %), там жывуць венгры (14 %), славакі (3 %), харваты (3 %), югаславы (3 %), чарнагорцы (2 %), румыны (1,5 %), цыгане (1,5 %), русіны (1 %), македонцы (0,5 %) і іншыя.

Паводле перапісу 2002 года, 69 % вернікаў вызнае праваслаўе, 19 % — каталіцызм, 3,5 % — пратэстантызм.

Афіцыйныя мовы — сербская, венгерская, славацкая, румынская, харвацкая і русінская.

Агулам у краі жыве каля двух мільёнаў чалавек.

Вядомыя асобы

Зноскі

↑ Значэнне і тлумачэнне слова voevodina, вызначэнне тэрміна (руск.)
↑ ^а ^б Большая советская энциклопедия (руск.)
↑ Ваяводзіна ў складзе імперыі Габсбургаў (руск.)

Спасылкі

Serbija.info Архівавана 8 мая 2008.
Atlas of Vojvodina (Wikimedia Commons)

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ваяводзіна

[1] Значэнне і тлумачэнне слова voevodina, вызначэнне тэрміна (руск.)

[крыніца3-2] а ^б Большая советская энциклопедия (руск.)

[3] Ваяводзіна ў складзе імперыі Габсбургаў (руск.)

[1]

[2]

[3]