Панчава

Панчава
Герб	Сцяг
Краіна	Сербія
Аўтаномны край	Ваяводзіна
Акруга	Паўднёва-Банацкая
Абшчына	Панчава
Каардынаты	44°52′26″ пн. ш. 20°39′07″ у. д.HGЯO
Плошча	148,8 км²;
Вышыня цэнтра	80 ± 1 м
Насельніцтва	▼73 401 чал. (2022);
Агламерацыя	123414 чалавек
Часавы пояс	UTC+1
Тэлефонны код	013
Паштовыя індэксы	26101
Аўтамабільны код	PA
Афіцыйны сайт	pancevo.rs
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Па́нчава — горад у Сербіі, у аўтаномным краі Ваяводзіна, цэнтр аднайменнай абшчыны і Паўднёва-Банацкай акругі. Насельніцтва горада складае 76 203 жыхароў, абшчыны Панчава — 123 414. Разам з прыгарадам Старчава горад Панчава паводле апошняга перапісу 2011 налічваў 83 676 жыхароў. Горад стаіць пры ўпадзенні ракі Таміш у Дунай, адлегласць да Бялграда — 14 кіламетраў.

Гісторыя правіць

Упершыню згадваецца як гандлёвы горад у 1153 годзе, калі там апроч іншых народаў пражывалі грэкі. У XV стагоддзі горад занялі туркі і трымалі пад сваёй уладай да 1716. Пазней перайшоў пад уладу Аўстра-Венгрыі.

Найстарэйшай назвай паселішча, размешчанага на месцы сучаснага Панчава, была Панука. Падчас частых змен гаспадароў (рымляне, кельты, гуны, авары, славяне, венгры, татары, туркі, немцы) часта змянялася і назва гэтага стратэгічна важнага месца. Горад называўся Пануцэа, або Пануча ў X стагоддзі, Бансіф у XII стагоддзі, у XV стагоддзі Панчэл і Пенсей, у XVII стагоддзі Пайчава, або Панзіява і Банчава, у пачатку XVIII стагоддзя Чомба.

У 1918 годзе, калі горад увайшоў у склад Югаславіі, ён атрымаў сучасную назву — Панчава. У 1999 годзе горад неаднаразова падвяргаўся бамбёжкам НАТА.

Культура правіць

З Панчавам звязаны шматлікія вядомыя асобы з вобласці палітыкі, навукі, культуры. У горадзе штогод праводзіцца карнавал.

Мясцовая газета «Панчавац» была заснавана ў 1869 годзе.

Адукацыя правіць

У Панчаве існуюць хімічнае, медыцынскае, электратэхнічнае, эканамічнае вучылішчы, Рабочы ўніверсітэт. У 2005 годзе ў Панчаве адкрыўся юрыдычны факультэт і факультэт гуманітарных навук, у складзе Міжнароднага ўніверсітэта ў Новым Пазары. Панчава — адзіны горад на Балканах, у якім ёсць студыя яўрэйскай мовы і літаратуры.

Прамысловасць правіць

Пасля Першай сусветнай вайны прамысловасць Панчава перажывала сваю другую маладосць, узнік адзін з індустрыяльных гігантаў былой Югаславіі. У горадзе шмат фабрыкаў, на якіх працуюць дзясяткі тысяч чалавек не толькі з Панчава, але і амаль усяго Паўднёвага Баната. У горадзе развіта нафтахімічная, машынабудаўнічая, абутковая прамысловасць. Развіты турызм.

Спорт правіць

У Панчаве існуюць шматлікія спартыўныя таварыствы многіх відаў спорту (футбол, баскетбол, гандбол, воднае пола, атлетыка, шахматы, хакей на траве, рэгбі, дзюдо, каратэ, бокс).

Насельніцтва правіць

Год	Усяго	Сербы	Немцы	Югаславы	Венгры	Славенцы	Македонцы	Чарнагорцы	Харваты	Іншыя
1910	20,808	41,88 %	35,89 %	0,00 %	16,17 %	1,17 %	0,00 %	0,00 %	0,65 %	4,24 %
1991	72,793	72,57 %	?	8,75 %	5,56 %	2,20 %	2,40 %	1,88 %	1,35 %	5,29 %
2002	77,087	79,08 %	?	2,35 %	4,25 %	1,82 %	1,55 %	1,03 %	0,92 %	9,00 %

Акрамя вышэй названых у Панчаве жывуць таксама і албанцы, баснійцы, балгары, бунеўцы, валахі, гаранцы, мусульмане, немцы, ромы, румыны, рускія, русіны, славенцы, украінцы, чэхі.

У Панчаве пражывае 62516 паўналетніх жыхароў, а сярэдні ўзрост жыхароў складае 39,9 гадоў (38 у мужчын, 40,5 у жанчын). У горадзе 27890 сем'яў, сярэдняя колькасць чалавек у сям'і — 2,75.