Горад-дзяржава — невялікая тэрыторыя разам з кіраўніком горадам (як правіла, адзіным), якая звычайна з'яўляецца незалежнай дзяржавай. Гістарычна гарады-дзяржавы часта былі часткай вялікіх культурных абласцей і разнастайных палітычных саюзаў, як, напрыклад:

Панарама горада-дзяржавы Сінгапур

Гарады-дзяржавы былі звычайныя ў старажытныя часы і ў Сярэднявечча. Аднак, быўшы незалежнымі, шматлікія такія гарады далучаліся да фармальных ці нефармальных саюзаў, якія ўзначальваліся найбольш уплывовымі членамі такіх саюзаў. Часам імперыі ці саюзы (канфедэрацыі і федэрацыі) ствараліся шляхам прамой ваеннай анексіі (напрыклад, Мікенская цывілізацыя ці Рымская рэспубліка), у іншых выпадках яны ствараліся як добраахвотныя альянсы для ўзаемнай абароны (Пелапанескі, Афінскі і Беатыйскі саюзы).

У Сярэднявеччы гарады-дзяржавы — вольныя гарады і гарады-камуны — былі асаблівасцю сярэднявечных Германіі, Італіі і Русі. Шмат якія з іх уваходзілі ў Ганзейскі саюз, які быў важкай сілай на працягу некалькіх стагоддзяў.

У сучасным свеце правіць

Сёння існуе ўсяго некалькі гарадоў-дзяржаў, сярод якіх большасць не маюць поўнага суверэнітэту.

Незалежныя дзяржавы правіць

Сінгапур правіць

Дзяржава, размешчаная на астравах у Паўднёва-Усходняй Азіі, аддзеленых ад паўднёвага ўскрайка Малакскага паўвострава вузкім Джахорскім пралівам. Мяжуе з султанатам Джахор, які ўваходзіць у склад Малайзіі і з астравамі Рыяу ў складзе Інданезіі.

З 1959 Сінгапур стаў самакіравальнай дзяржавай у складзе Брытанскай імперыі, Лі Куан Ю займаў пасаду прэм'ер-міністра пасля выбараў. У 1963 у выніку рэферэндуму Сінгапур увайшоў у Федэрацыю Малайзія разам з дзяржавамі Малая, Сабах і Саравак. 7 жніўня 1965 у выніку канфлікту Сінгапур выйшаў з Малайзіі, і 9 жніўня 1965 года абвясціў незалежнасць.

Манака правіць

Карлікавая дзяржава, асацыяваная з Францыяй, размешчана на поўдні Еўропы на беразе Лігурыйскага мора; на сушы мяжуе з Францыяй[1]. З'яўляецца адной з самых маленькіх і найбольш густанаселеных краін свету.

Ватыкан правіць

Карлікавая дзяржава-анклаў (самая маленькая дзяржава ў свеце) унутры тэрыторыі Рыма, асацыяваная з Італіяй. Статус Ватыкана ў міжнародным праве — дапаможная суверэнная тэрыторыя Святога Прастола, рэзідэнцыі вышэйшага духоўнага кіраўніцтва рымска-каталіцкай царквы. Суверэнітэт Ватыкана не з'яўляецца самастойным (нацыянальным), а паходзіць з суверэнітэту Святога Прастола. Іншымі словамі, яго крыніца — не насельніцтва Ватыкана, а менавіта папскі прастол.

У сучасным выглядзе ўзнік 11 лютага 1929 года на падставе заключаных урадам Б. Мусаліні Латэранскіх пагадненняў.

Часткова аўтаномныя правіць

Гібралтар правіць

Ганконг правіць

Макаа правіць

Мелілья правіць

Сеўта правіць

Зноскі

  1. Монако, княжество // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Гл. таксама правіць

Літаратура правіць

  • Фроянов И. Я., Дворниченко А. Ю. Города-государства Древней Руси / Ленинградский государственный университет имени А. А. Жданова. — Л.: Изд-во Ленингр. ун-та, 1988. — 272 с. — 8 000 экз. — ISBN 5-288-00115-4. (у зав.)

Спасылкі правіць