Друйка (рака)
Дру́йка — рака ў Браслаўскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі, левы прыток Заходняй Дзвіны.
| Друйка | |
|---|---|
 У аграгарадку Друя | |
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 52 км |
| Басейн | 1 050 км² |
| Расход вады | 6,3 м³/с (у вусці) |
| Вадацёк | |
| Выток | Дрывяты |
| • Вышыня | 129 м |
| • Каардынаты | 55°36′36″ пн. ш. 27°06′15″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Заходняя Дзвіна |
| • Месцазнаходжанне | аг. Друя |
| • Вышыня | 98 м |
| • Каардынаты | 55°47′36″ пн. ш. 27°26′36″ у. д.HGЯO |
| Ухіл ракі | 0,6 м/км |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Заходняя Дзвіна → Балтыйскае мора |
| Краіна | |
| Рэгіён | Віцебская вобласць |
| Раён | Браслаўскі раён |
   |
|
 выток вусце |
|
|
— выток, — вусце |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Назва
правіцьНазва Друя старабалцкага паходжання,
Найбліжэйшыя гідранімічныя аналагі — балцкія рачныя назвы Drujà (ля заходнелітоўскага Цяльшэя), Druoja (цяпер на тэрыторыі Калінінградскай вобласці, былая Прусія), назва ракі Друянка (< Друя) на Пскоўшчыне пад латвійскай мяжой.
Друя выцякае з возера Дрывяты, літоўская назва якога Druvetas з тым жа коранем, што і назва Друя. Абодва гідронімы (Druja, Druvetas) ад індаеўрапейскага *dreu- / *dru- «бегчы, імкнуцца; цячы», ад якога і *droṷus «плынь»[1][2][3]. З балцкай лексікі гэты корань і яго вытворныя з цягам часу зніклі, выціснутыя іншымі каранямі, і засталіся толькі ў гідраніміі.
Таго ж паходжання назвы літоўскіх і прускіх рэк Dreverna, Drawanta, Drawing, Druve[4], бярэзінскай Друць (*dru-t-), таксама Адроў і Сухадроўка (< *Dravas, *Saus-dravas).
Корань Dru- у назве Друя пашыраны балцкім гідранімічным пашыральнікам -j-, які актыўна выкарыстоўваўся ў літоўскім слова- і назваўтварэнні. Ён таксама ў рачных назвах тыпу Бабруя, Мярэя, Ілія.
Значэнне назвы Друя можна перадаць як «Плыткая (рака)».
Апісанне
правіцьДаўжыня ракі 52 км. Плошча вадазбору 1050 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 6,8 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,6 ‰.
Асноўныя прытокі: Плесавіца, Плода (справа).
На рацэ: аграгарадкі Друйск, Друя; Браслаўская ГЭС.
Выцякае з возера Дрывяты, цячэ ў межах Браслаўскай грады, працякае праз азёры Цно, Неспіш, Друйка і Недрава. Вусце каля Друя. Азёры займаюць 13 % вадазбору (Гл. падр.: Браслаўская група азёр). Даліна трапецападобная, шырыня яе 400—600 м, каля вёскі Качэргі да 1,7 км. Пойма забалочаная, шырынёй 50—250 м у сярэднім цячэнні, 500—800 м у ніжнім. Рэчышча слабазвілістае, шырыня яго ніжэй аграгарадка Друйск 6—8 м.
Крыніцы
правіць- ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1980. — С. 92.
- ↑ J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 204—205.
- ↑ H. Krahe. Unsere ältesten Flussnamen. Wiesbaden, 1964. C. 55.
- ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1980. — С. 90-91.
Літаратура
правіць- Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1–2. – Л., 1971.
- Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. (руск.)
- Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
- Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2010. — С. 9, 17, 47. — 72 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-136-5. (руск.)
- Республика Беларусь. Витебская область. Браславский район: карта. Браслав: план. Видзы: план / Ред. Н. М. Шевель. — Мн.: Белкартография, 2013. — 3 000 экз. (руск.)
- Ліст карты N-35-7. Выданне 1984 г. Стан мясцовасці на 1982 г. (руск.)
- Ліст карты N-35-019. Выданне 1984 г. Стан мясцовасці на 1982 г. (руск.)