Капыльская града
Капы́льская града размешчана на паўднёвым захадзе Беларусі, паўднёвае адгалінаванне Беларускай грады.
.svg)
Займае паўднёва-заходнюю частку Мінскай, паўднёва-ўсходнюю частку Гродзенскай і паўночна-ўсходнюю частку Брэсцкай абласцей. Мяжуе з Мінскім і Навагрудскім узвышшамі, Цэнтральнабярэзінскай і Баранавіцкай раўнінамі. Працягласць з захаду на ўсход — 100 км, з поўначы на поўдзень — 45—50 км. Плошча — 0,7 тыс. км². Максімальная вышыня — 243 м над узроўнем мора — знаходзіцца на тэрыторыі Пацейкаўскага сельсавета і адначасова з’яўляецца найвышэйшым пунктам Капыльскага раёна[1]. Адносная вышыня Капыльскай грады — каля 84 м.
Тэрыторыя прымеркавана да Бабаўнянскага выступу крышталічнага фундамента Беларускай антэклізы, пароды якога ў некаторых месцах перакрыты толькі адкладамі плейстацэну. На перыферыі выступу ў асадкавай тоўшчы сустракаюцца адклады верхняга дэвону, мелу, палеагену і неагену. У будове плейстацэнавай тоўшчы прымалі ўдзел ледавіковыя ўтварэнні (марэнныя супескі, флювіягляцыяльныя пяскі, жвір і інш.) чатырох зледзяненняў, а таксама перыгляцыяльныя і міжледавіковыя пароды (торф, гліны, сапрапеліты, лёсы і інш.).
Капыльская града — краявое ледавіковае ўтварэнне. Рэльеф цэнтральнай часткі згладжаны, на ўскраінах значна расчлянёны. У Капыльскую граду ўваходзяць больш дробныя канцова-марэнныя грады: Юшавіцкая, Скабінская, Браткаўская, Старасельская і шэраг участкаў з узгорыста-ўвалістым рэльефам у наваколлі аграгарадка Сноў Нясвіжскага р-на. Да схілаў і міжградавых дэпрэсій прымеркаваны камы і камавыя масівы. Маюць месца папярочныя скразныя даліны, якія былі лагчынамі сцёку расталых ледавіковых вод і наследаваны сучаснымі рэкамі. Капыльская града з’яўляецца часткай водападзелу паміж рэкамі басейнаў Прыпяці (Нача, Лань, Морач, Лакнея) і Нёмана (Ведзьма, Уша, Выня).
Глебы дзярнова-падзолістыя моцна ападзоленыя на павышаных участках, дзярнова-балотныя і тарфяна-балотныя ў далінах і лагчынах. Пад лесам каля 20 % тэрыторыі, пад ворывам — да 60 %.
Зноскі
- ↑ Горные вершины равнинной Беларуси / В. Э. Пасанен, Е. А. Дикусар, В. Е. Подлисских. — Минск: ГУ «Республиканский учебно-методический центр физического воспитания населения», 2014. — С. 92.
Літаратура
правіць- Санько А. Ф. Капыльская града // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
- Туристская энциклопедия Беларуси. — Мн. : БелЭн, 2007. — 648 с. — ISBN 978-985-11-0384-9
- Капы́льская града́ // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 370. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.