Браціслава

Браціслава
Герб[d]	Сцяг
Краіна	Славакія
Край	Браціслаўскі край
Каардынаты	48°08′41″ пн. ш. 17°06′46″ у. д.HGЯO
Кіраўнік	Матуш Валла[d]
Заснаваны	907
Першае згадванне	907
Ранейшыя назвы	Пожань, Прэсбург, Прэшпарак
Плошча	368 км²
Вышыня НУМ	140 м
Водныя аб’екты	Дунай
Насельніцтва	▲ 431 061 чалавек (2009)
Шчыльнасць	1171 чал./км²
Нацыянальны склад	славакі (91,4%), венгры, чэхі
Канфесійны склад	каталікі 56,7%, атэісты 29,3%, лютэране 6 %, астатнія 4,7 %
Этнахаронім	брацісла́вец, брацісла́ўка, брацісла́ўцы
Часавы пояс	UTC+1, летам UTC+2
Тэлефонны код	+421 02
Паштовыя індэксы	8XX XX
Аўтамабільны код	BA,BL
Афіцыйны сайт	bratislava.sk; (славацк.)(англ.)(ням.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бра́ціслава (славацк.: Bratislava) — горад, сталіца Славакіі. Буйнейшы горад краіны. Колькасць насельніцтва — 425 тыс. чал. (2005).

Геаграфічнае становішчаПравіць

Браціслава размешчана на высокім левым беразе Дуная (невялікая частка раёнаў на правым беразе), у перадгор'ях Малых Карпат, у асяроддзі лесапаркавай зоны. Горад непасрэдна прылягае да межаў з Аўстрыяй (да 21 снежня 2007 года існавалі памежныя пераходы Петржалка-Берг і Яраўцы-Кітзэе) і Венгрыяй (да 21 снежня 2007 года існаваў памежны пераход Русаўцы-Райка).

Браціслава з'яўляецца адзінай сталіцай свету, якая непасрэдна мяжуе з дзвюма іншымі дзяржавамі. Браціслаўская вуліца Копчанская пераходзіць у вуліцу Альтэ-Нордзюд-Ландэсштрасэ суседняй аўстрыйскай вёскі Кітзэе, а Венская дарога пераходзіць у Прэсбург-штрасэ, якая праходзіць праз аўстрыйскую камуну Вольфсталь. Да 1936 года з Браціславы ў Вену можна было даехаць на гарадскім трамваі.

НазваПравіць

Да 1919 года горад называўся Прэ́шпарак (Prešporok, Prešporek). Нямецкая назва: Pressburg (Прэ́сбург), венг.: Pozsony (По́жань). У Сярэднявеччы горад называўся лац.: Posonium, лац.: Istropolis (Істрапо́ліс).

ГісторыяПравіць

У II ст. да н.э. тут было старажытнае паселішча кельтаў. У I ст. — рымскі ваенны лагер. У V ст. на тэрыторыі сучаснай Браціславы з'явіліся славянскія плямёны. У X ст. Браціслава згадваецца як крэпасць Вялікамараўскай дзяржавы. У 907 годзе каля сцен горада венгры разграмілі чэшскае войска і Браціслава ўвайшла ў склад Венгерскага каралеўства пад назвай Пажонь. У XIII ст. атрымала статус свабоднага каралеўскага горада. Пачалася актыўная нямецкая каланізацыя, і ў горада з'явілася новая назва — Прэсбург. У 1541—1784 гадах горад — сталіца Венгерскага каралеўства, рэзідэнцыя караля і архібіскупа. У 1541—1848 гадах у Браціславе праводзіліся паседжанні венгерскага дзяржаўнага сходу і каранаванне каралёў. У 1805 годзе паблізу Прэсбурга адбылася Аўстэрліцкая бітва, у якой Напалеон I разбіў войскі Аўстрыі і Расіі. Тут быў заключаны Прэсбургскі мір паміж Францыяй і Аўстрыяй (1805). Са студзеня 1919 года Браціслава — сталіца Славакіі ў складзе Чэхаславацкай рэспублікі. У 1939—1945 гадах — сталіца Славацкай дзяржавы. З 1993 года Браціслава — сталіца незалежнай Славацкай Рэспублікі.

КліматПравіць

Клімат — кантынентальны, сярэднегадавая тэмпература +10,5 °C, сярэднегадавая колькасць ападкаў — 565 мм. Сярэдняя тэмпература студзеня — прыблізна −0,4 °C, а сярэдняя тэмпература ліпеня — 21,3 °C. Зімовы перыяд халодны і вільготны са снежным покрывам. Лета цёплае, часта з моцнымі ветрамі.

Клімат Браціславы (норма 1981-2010)
Паказчык	Сту	Лют	Сак	Кра	Май	Чэр	Ліп	Жні	Вер	Кас	Ліс	Сне	Год
Абсалютны максімум, °C	19,8	19,1	25,0	30,3	33,4	36,3	38,2	39,3	34,0	30,0	21,3	17,9	39,3
Сярэдні максімум, °C	2,7	5,1	10,3	16,7	21,8	24,9	27,5	27,0	21,7	15,6	8,2	3,3	15,4
Сярэдняя тэмпература, °C	−0,4	1,2	5,5	11,0	16,0	19,1	21,3	20,7	15,9	10,4	4,9	0,7	10,5
Сярэдні мінімум, °C	−3,4	−2,3	1,3	5,4	10,2	13,4	15,4	15,0	11,0	6,1	1,8	−1,9	6,0
Абсалютны мінімум, °C	−24,6	−20	−15,1	−4,4	−2	3,0	7,0	5,0	−2	−8	−12	−20	−24,6
Норма ападкаў, мм	39	37	38	34	55	57	53	59	55	38	54	46	565
Крыніца: Надвор'е і клімат