Уроцлаўскі ўніверсітэт

Уро́цлаўскі ўніверсітэ́т (польск.: Uniwersytet Wrocławski, ням.: Universität Breslau, лац.: Universitas Wratislaviensis) — дзяржаўная вышэйшая навучальная ўстанова Польшчы ў горадзе Вроцлаў. Заснаваны ў 1702 годзе.

Уроцлаўскі ўніверсітэт
Uniwersytet Wrocławski
Галоўны будынак універсітэта (2012)
Арыгінальная назва	Uniwersytet Wrocławski
Міжнародная назва	Universitas Wratislaviensis
Ранейшыя назвы	Леапольдына Сілезскі ўніверсітэт Фрыдрыха-Вільгельма
Заснаваны	21 кастрычніка 1702
Рэктар	праф. др. навук Пшэмыслаў Вiшэўскi
Студэнты	34 621 (2010)
Краіна	Польшча
Размяшчэнне	Уроцлаў, Сілезія, Польшча
Сайт	www.uni.wroc.pl
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Агульныя звесткі

Уроцлаўскі ўніверсітэт з'яўляецца дзяржаўнай вышэйшай навучальнай установай у Рэспубліцы Польшча. Рэктар — Марэк Баярскі. У цяперашні час на 12 факультэтах навучаюцца 34 621 студэнт (на снежань 2010). Колькасць выкладчыкаў і навуковых супрацоўнікаў складае 3390 чалавек. Ва ўніверсітэце выкладанне вядзецца на наступных факультэтах:

• Філасофскі
• Гісторыі і педагогікі
• Права, гаспадаркі і эканомікі
• Фізікі і астраноміі
• Біятэхналогіі
• Біялагічных навук
• Геаграфіі, геалогіі і навакольнага асяроддзя
• Сацыяльных навук
• Хіміі
• Матэматыкі і інфарматыкі

Гісторыя

Першая спроба заснаваць універсітэт ва Уроцлаве адносіцца да 20 ліпеня 1505 года, калі кароль чэшскі і венгерскі Уладзіслаў II з дынастыі Ягайлавічаў падпісаў загад пра яго стварэнне. Аднак з прычыны пратэсту Кракаўскага ўніверсітэта гэтую ідэю не падтрымаў папа Юлій II.

Днём заснавання ўніверсітэта лічыцца 21 кастрычніка 1702 года. У гэты дзень Імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Леапольд I надаў езуіцкай школе горада Брэслаў, адчыненай у 1638, званне Акадэміі Леапольдынскай з усімі прывілеямі еўрапейскіх універсітэтаў. 15 лістапада 1702 года адбылося ўрачыстае адкрыццё акадэміі з адзіным факультэтам па філасофіі і каталіцкай тэалогіі.

Пасля пераходу Сілезіі ад Аўстрыі да Прусіі па выніках Сямігадовай вайны ўніверсітэт страціў свой антырэфарматарскі характар, аднак працягваў заставацца вышэйшай школай для каталіцкага духавенства Германіі.

3 жніўня 1811 года ў выніку правядзення рэформы ў галіне адукацыі ў Прусіі і аб'яднання ўніверсітэтаў у Брэслаў і Франкфурце-на-Одэры мясцовы ўніверсітэт атрымоўвае новую назву: Сілезскі ўніверсітэт Фрыдрыха Вільгельма (па-нямецку: Schlesische Friedrich-Wilhelm-Universität zu Breslau). Навучанне адбываецца на 5 факультэтах — каталіцкай тэалогіі, пратэстанцкай тэалогіі, права, філасофіі і медыцыны. Такім чынам, універсітэт у Брэслаў стаў першым нямецкім універсітэтам, які адначасна меў і каталіцкі, і пратэстанцкі факультэты. У 1842 годзе дадалася кафедра славістыкі. Універсітэт кіраваў 12 прыродазнаўчымі інстытутамі, 6 клінічнымі станцыямі і 3 музейнымі зборамі. З 1881 года ўніверсітэту падпарадкаваны Сельскагаспадарчы інстытут у Праскаў. У 1884 годзе лік студэнтаў ва ўніверсітэце складаў 1481, выкладчыкаў — 131.

Універсітэцкая бібліятэка ў 1885 годзе захоўвала ў сваіх сценах каля 400 000 тамоў, з іх 2400 інкунабул, выдадзеных да 1500 года, і 2840 манускрыптаў. Дзейнічалі таксама астранамічная абсерваторыя, батанічны сад плошчай 5 гектараў з батанічным музеем, а з 1862 года — і заалагічны парк з палеанталагічным і заалагічным музеем. Пры ўніверсітэце размяшчаліся хімічная лабараторыя, хімічныя і фізічныя зборы, анатамічны інстытут, батанічны і мінералагічны інстытуты, карцінная галерэя, музей сылескіх старажытнасцей і дзяржаўны архіў Сілезіі.

Пасля сканчэння Другой сусветнай вайны і перадачы Брэслаў Польшчы нямецкі ўніверсітэт зачынены, замест яго 9 чэрвеня 1946 года ўтвораны польскі дзяржаўны ўніверсітэт. У 1952—1989 насіў імя прэзідэнта Польшчы і першага сакратара ПАПП Баляслава Берута.

Ад 1988 года між Уроцлаўскім універсітэтам і Рурскім універсітэтам Бохума афіцыйна ўсталяваны партнёрскія адносіны.

У 2001 годзе ва Уроцлаве адбыліся ўрачыстасці, прысвечаныя 300-годдзю заснавання ўніверсітэта.

Нобелеўскія лаўрэаты-выпускнікі ўніверсітэта

• Тэадор Момзен — 1902, літаратура
• Філіп Ленард — 1905, фізіка
• Эдуард Бухнер — 1907, хімія
• Паўль Эрліх — 1908, медыцына
• Фрыц Габер — 1918, хімія
• Фрыдрых Бергіус — 1931, хімія
• Эрвін Шродзінгер — 1933, фізіка
• Ота Штэрн — 1943, фізіка
• Макс Борн — 1954, фізіка
• Ганс Георг Дэмельт — 1989, фізіка

Вядомыя выкладчыкі

• Віктар Сцяфанавіч Цітоў (нар. 1938) — беларускі этнограф, гісторык, педагог.
• Уладзімір Галубовіч (1908—1962) — беларускі і польскі археолаг.
• Хэлена Цэгак-Галубовіч (1902—1979) — польскі і беларускі археолаг.

Літаратура

• Georg Kaufmann (Hrsg.). Festschrift zur Feier des hundertjährigen Bestehens der Universität Breslau. 2 Bände. — Breslau, 1911.
• Erich Kleineidam. Die katholisch-theologische Fakultät der Universität Breslau 1811—1945. — Köln, 1961. — ISBN 3879090289.
• T. Kulak, M. Pater u. W. Wrzesiński. Historia Uniwersytetu Wrocławskiego 1702—2002. — Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.
• Joseph Reinkens. Die Universität zu Breslau vor der Vereinigung der Frankfurter Viadrina mit der Leopoldina. — Breslau, 1861.

Спасылкі

• Афіцыйная старонка ўніверсітэта