Вуглакрыльніца С-белае

Вуглакрыльніца С-белае (Polygonia c-album) — дзённы матылёк з сямейства Німфаліды.

Вуглакрыльніца С-белае
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Надатрад:  Насякомыя з поўным метамарфозам Атрад:  Матылі Падатрад:  Glossata Надсямейства:  Papilionoidea Сямейства:  Німфаліды Падсямейства:  Nymphalinae Трыба:  Nymphalini Род:  Polygonia Від:  Вуглакрыльніца С-белае
Міжнародная навуковая назва
Polygonia c-album
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы NCBI   929971 EOL   157969

Назва

Названая па адметнай прыкмеце — наяўнасці белай плямы на ніжнім боку задняга крыла ў выглядзе лацінскай літары «c».

Апісанне

Даўжыня пярэдняга крыла імага — 16-29 мм Размах крылаў 40-52 мм. Асноўны фон крылаў вохрыста-рыжы. Задні край пярэдняга крыла з характэрнай паўкруглай выразкай. Палавы дымарфізм выяўлены слаба. Бурая маргінальная перавязь на крылах характарызуецца шэрагам жоўтых лунак. Крылы з ніжняга боку з малюнкам з бурых адценняў, якія імітуюць кару дрэва і з выразным белым значком на вонкавай мяжы цэнтральнага вочка. Цэнтральнае вочка на задніх крылах не замкнёнае. Знешні край крылаў моцна абведзены, з прыкметнымі выступамі на жылках M1 і Cu2 на пярэдніх крылах і на жылках M3 і Cu2 — на задніх.

• 
  ♂
• 
  ♂ △
• 
  ♀
• 
  ♀ △

Характэрная белая пляма на ніжнім боку задняга крыла ў выглядзе лацінскай літары «c»

Яйка

Вусень

Арэал і месцапражыванне

Знешнетрапічная Еўразія да Японіі ўключна, Паўночная Афрыка. Жыве на тэрыторыі ўсёй Усходняй Еўропы акрамя паясу тундраў і пустыняў. Сустракаецца ў разнастайных натуральных біятопах, у лясах, на прасеках, на сельгасугоддзях, на тэрыторыі гарадоў і пасёлкаў і г. д. Падымаецца ў горы да 2000 м над узр. м. Від з'яўляецца актыўным мігрантам.

Біялогія

За год развіваецца ў двух пакаленнях. Біялогія віду досыць цікавая. Матылі выходзяць з кукалак у канцы чэрвеня, пры гэтым сярод асобін з тыповай афарбоўкай прыкладна адну трэць матылькоў складае светлая лётная форма hutchinsoni (Robson). Дадзеная форма адрозніваецца вохрыстай афарбоўкай ніжняга боку крылаў і менш парэзаным бакамі крылаў. Матылі тыповай формы актыўныя да позняй восені, зімуюць і вясной наступнага года лётаюць да пачатку чэрвеня. Асобіны летняй морфы, пераважна, жывуць толькі да канца ліпеня, а іх нашчадкі — другое пакаленне — тое, якое мае тыповую форму, з'яўляецца ў пачатку жніўня і таксама зімуе.

Матылі адрозніваюцца хуткім палётам. У спакоі звычайна садзяцца на лісці дрэў або кустоў, часта склаўшы крылы. Даволі часта, распластаўшы крылы, матылі могуць прымаць «сонечныя ванны». Імага харчуюцца нектарам розных відаў травяністых і хмызняковых раслін, закіслым сокам дрэў і пераспелымі пладамі, ахвотна садзяцца на вільготную глебу па краях лужын і вадаёмаў, а таксама на экскрыменты жывёл. Самцы, ахоўваючы сваю тэрыторыю, ладзяць шлюбныя паядынкі.

Жыццёвы цыкл

Перазімавалыя самкі адкладваюць па аднаму яйку на розныя віды кустоў і травяністых раслін. Стадыя яйка каля 5 дзён. Вусені трымаюцца звычайна на ніжнім боку лісця, радзей могуць змацоўваць яго сагнутыя краі шаўкавінай, робячы прытулак. Вусені акукляюцца на кармавых раслінах або ў хованцы. Кукалка свабодная і прымацоўваецца галавой уніз. Працягласць стадыі кукалкі — 9-15 дзён.

Кармавыя расліны вусеня

• Ляшчына звычайная (Corylus avellana)
• Агрэст (Ribes uva-crispa)
• Хмель звычайны (Humulus lupulus)
• Зарніца (Linaria), асабліва Linaria vulgaris
• Бружмель (Lonicera)
• Парэчкі (Ribes), асабліва Парэчкі чорныя (Ribes nigrum) і Парэчкі чырвоныя (Ribes rubrum)
• Маліна (Rubus), асабліва Маліна звычайная (Rubus idaeus)
• Вярба (Salix), асабліва Вярба белая (Salix alba) і Брэднік (Salix caprea)
• Вяз (Ulmus), асабліва Ulmus glabra
• Крапіва (Urtica), асабліва Крапіва двухдомная (Urtica dioica)

Падвіды

• Polygonia c-album c-album (Linnaeus, 1758)
• Polygonia c-album agnicula Moore, 1872 Непал
• Polygonia c-album asakurai Nakahara, 1920 Тайвань
• Polygonia c-album extensa (Leech, [1892]) Кітай
• Polygonia c-album hamigera (Butler, 1877) Усурыйскі край
• Polygonia c-album imperfecta Blachier, 1908 Паўночная Афрыка
• Polygonia c-album koreana Bryk, 1946 Карэя
• Polygonia c-album kultukensis (Kleinschmidt, 1929) Забайкалле
• Polygonia c-album sachalinensis Matsumura, 1915 Сахалін

Падобныя віды

• Polygonia c-aureum (Linnaeus, 1758)
• Polygonia egea (Cramer, 1775) . Адрозніваецца тым, што на ніжнім боку задніх крылаў ў сярэдняй частцы маецца маленькі белы значок, падобны на лацінскую літару L. А ў сярэдняй частцы задніх крылаў маецца толькі 2 чорных плямы.