Зарніца
Зарні́ца[3][4] (Linaria) — род кветкавых раслін сямейства Трыпутнікавыя (Plantaginaceae).
Зарніца | |||||||||||||||
Зарніца звычайная (Linaria vulgaris) | |||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||
Linaria Mill., (1753) | |||||||||||||||
Сінонімы | |||||||||||||||
Тыпавы від | |||||||||||||||
Зарніца звычайная (Linaria vulgaris)
| |||||||||||||||
|
Батанічнае апісанне правіць
Аднагадовыя, двухгадовыя і шматгадовыя травяністыя расліны з прамастойным ці галінастым сцяблом вышынёю да 1 м. Лісце сядзячае, чаргаванае або кальчаковае. Кветкі няправільныя з трубчастым, двухгубым вяночкам жоўтага, чырвонага, белага, сіняга і іншага колеру, з моцна развітым нектарнікам, сабраныя ў верхавінкавыя суквецці. Плод — шматнасенная каробачка.
Арэал правіць
Адрозніваецца больш за 150 відаў. Пашыраны пераважна ў Еўропе, Азіі, Паўночнай Амерыцы. На тэрыторыі Беларусі як дзікарослыя трапляюцца ўсюды зарніца звычайная, або лянок (Linaria vulgaris)[5] у паўднёвых раёнах — зарніца жаўтазелялістая (Linaria genistifolia). Растуць на палях, лугах, у лясах, каля дарог. У культуры вырошчваюць зарніцу мяса-чырвоную (Linaria incarnata), якая зрэдку трапляецца як здзічэлая.
Віды правіць
- Linaria amethystea Hoffmanns. & Link
- Linaria araratica Tzvelev
- Linaria arvensis (L.) Desf. — Цэнтральная і Паўднёвая Еўропа, Паўночная Афрыка
- Linaria bipartita (Vent.) Willd. — Зарніца двухраздзельная[4] — Марока
- Linaria buriatica Turcz. ex Benth. — Усходняя Сібір, Кітай
- Linaria dalmatica (L.) Mill. — Балканы, Іран, Турцыя
- Linaria genistifolia (L.) Mill. — Зарніца шыракалістая, ці Зарніца жаўтазелялістая — Еўропа, Каўказ, Алтай, Заходняя Сібір, Казахстан, Турцыя
- Linaria hirta Moench
- Linaria incarnata (Vent.) Spreng. — Зарніца мяса-чырвоная — Марока, Партугалія, Іспанія
- Linaria incompleta Kuprian.
- Linaria japonica Miq. — Сахалін, Курыльскія астравы, Японія, Паўночна-Усходні Кітай, Карэйскі паўвостраў
- Linaria maroccana Hook.f. — Марока (Атлас)
- Linaria micrantha (Cav.) Hoffmg.
- Linaria pinifolia (Poir.) Thell. — Алжыр, Туніс
- Linaria loeselii Schweigg.
- Linaria pseudolaxiflora Lojac. — эндэмік вострава Мальта і суседніх Пелагскіх астравоў
- Linaria purpurea (L.) Mill. — Італія, у тым ліку Сіцылія
- Linaria repens (L.) Mill.
- Linaria saxatilis (L.) Chaz. — Партугалія, Іспанія
- Linaria spartea (L.) Chaz.
- Linaria supina (L.) Chaz. — Швейцарыя, Італія, Францыя, Партугалія, Іспанія
- Linaria triornithophora (L.) Cav.
- Linaria triphylla (L.) Mill.
- Linaria tristis Mill.
- Linaria vulgaris Mill. — Зарніца звычайная, ці Лянок, ці Блашчынец, ці Блашчычнік, ці Лясная льніца, ці Польны лянок, ці Чысцец, ці Загіб, ці Кароўе масла, ці Матачнік — Еўропа, Турцыя, Сібір, Далёкі Усход, Кітай
Значэнне правіць
Лекавыя, меданосныя і дэкаратыўныя расліны. Некаторыя віды (напр., зарніца звычайная (Linaria vulgaris)) — пустазелле, атрутныя.
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 75. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ а б Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз.
- ↑ Назва Зарніца звычайная згодна з Я. П. Шмярко, І. П. Мазан. Лекавыя расліны ў комплексным лячэнні. — Мн: Навука і тэхніка, 1989. — С. 388. — 399 с. — ISBN 5-343-00120-3.
- ↑ Паводле сайта GRIN (гл. раздзел Спасылкі)
- ↑ Linaria у базе даных NCBI
Літаратура правіць
- Зарніца // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6). — С. 538.
- Дзмітрыева С. А., Луніна Н. М. Зарніца // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 337.
Спасылкі правіць
- Льнянка: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
- Linaria (англ.) // The Plant List