Вышадкі (Гарадоцкі раён)

Вышадкі
Краіна	Беларусь
Вобласць	Віцебская
Раён	Гарадоцкі
Сельсавет	Стадолішчанскі
Каардынаты	55°37′31″ пн. ш. 30°08′41″ у. д.HGЯO
Першая згадка	1570
Насельніцтва	▼57 чал. (2009);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 2139
Аўтамабільны код	2
СААТА	2218804051

Вы́шадкі^[1] (трансліт.: Vyšadki, руск.: Вышедки) — вёска ў Гарадоцкім раёне Віцебскай вобласці Беларусі. Уваходзіць у склад Стадолішчанскага сельсавета.

За 20 км ад Гарадка, за 60 км ад Віцебска^[2]. На поўдзень ад вёскі знаходзіцца возера Вышадскае і ў яго ўпадае рака Аўсянка.

Гісторыя правіць

На паўвостраве, які ўдаецца ў Вышадскае возера, знаходзяцца гарадзішча днепра-дзьвінскай і банцараўскай культур^[3] (III—IV стст.) і курганны могільнік крывічоў^[3] (Х—ХI стст.)^[4].

У пісьмовых крыніцах згадваецца ў XVI стагоддзі. У 1570 годзе сяло ва Усвяцкай воласці Віцебскага павета Віцебскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, дзяржаўная ўласнасць. У час Лівонскай вайны 1558—1583 гадоў Вышадкі былі занятыя рускімі войскамі, з 1582 года зноў у складзе Вялікага Княства Літоўскага. З 1772 года вёска ў складзе Расійскай імперыі, цэнтр прыватнага маёнтка, у склад якога ў 1785 годзе ўваходзілі 42 паселішчы (200 двароў). У гэты ж час у саміх Вышадках было 9 двароў і 79 рэвізскіх душ. Вёска ўваходзіла ў Суражскі павет Полацкай губерні. З 1866 г. маёнтак Вышадкі быў цэнтрам воласці Гарадоцкага павета Віцебскай губерні. У 1885 годзе дзейнічалі царква, народнае вучылішча, праводзіліся кірмашы (3 разы ў год).

У 1920 годзе вёска — цэнтр Вышадскай воласці. З 15 лютага 1923 г. у Віцебскім павеце. З 20 жніўня 1924 г. да 1938 г. Вышадкі — цэнтр Вышадскага сельсавета ў Мяжанскім раёне, з 18 ліпеня 1931 г. у Гарадоцкім раёне.

У час Вялікай Айчыннай вайны, у жніўні 1942 г. акупанты спалілі вёску, загубілі 12 яе жыхароў. Вёска ўваходзіла ў склад Суражскай партызанскай зоны.

З 16 ліпеня 1957 г. вёска ў складзе Бяскатаўскага сельсавета, з 26 сакавіка 1973 г. — у Стадолішчанскім сельсавеце.

Насельніцтва правіць

1785 год — 79 рэвізскіх душ, 9 двароў.
1920 год — 55 жыхароў, 12 двароў.
1941 год — 185 жыхароў, 41 двор.
1959 год — 71 жыхар.
1980 год — 83 жыхары.
1996 год — 79 жыхароў, 41 двор^[2].

Мемарыялы правіць

Вайсковыя могілкі, на якіх пахаваны 186^[5] савецкіх воінаў, загінуўшых у час Вялікай Айчыннай вайны. Прозвішчы 171 з іх вядомыя^[5]. Сярод пахаваных — Герой Савецкага Саюза Андрэй Андрэевіч Фядотаў^[5].

Зноскі

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
↑ ^а ^б Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4.
↑ ^а ^б Энцыклапедыя Гісторыі Беларусі ў 6 т. Т. 2 / рэд. кал.: Б. І. Сачанка і інш.. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 1994. — С. 376.
↑ Штыхаў Г. В. Вышадкі // Археалогія Беларусі: энцыклапедыя. У 2 т. Т.1. А — К / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2009. — Т. 1. — С. 199—200. — 496 с. — 2 500 экз. — ISBN 978-985-11-0354-2.
↑ ^а ^б ^в Памяць: Гарадоцкі р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / Укл. С. І. Садоўская: Рэд. кал. Н. А. Бурунова і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: Беларусь, 2004. — С. 681. — 894 с. — 2 500 экз. — ISBN 985-01-0546-1.

Літаратура правіць

Вышадкі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4). — С. 329.
Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 10: Віцебская вобласць, кн. 2 / рэдкал.: У. У. Андрыевіч (гал. рэд.) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2019. — 728 с.: іл. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-11-1126-4.
Памяць: Гарадоцкі р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / Укл. С. І. Садоўская: Рэд. кал. Н. А. Бурунова і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: Беларусь, 2004. — С. 804—805. — 894 с. — 2 500 экз. — ISBN 985-01-0546-1.
Республика Беларусь. Витебская область: Общегеографический атлас / Ред. И. Н. Шлык. — Мн.: РУП «Белкартография», 2008. — С. 19. — 36 с. — 5 000 экз. — ISBN 978-985-508-049-8. (руск.)
Ліст карты N-36-13. Выданне 1984 г. Стан мясцовасці на 1981 г. (руск.)

Спасылкі правіць

На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх
Вышадкі (Гарадоцкі раён) на сайце Глобус Беларусі (руск.)

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).

[БЭ4-2] а ^б Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4.

[:0-3] а ^б Энцыклапедыя Гісторыі Беларусі ў 6 т. Т. 2 / рэд. кал.: Б. І. Сачанка і інш.. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 1994. — С. 376.

[4] Штыхаў Г. В. Вышадкі // Археалогія Беларусі: энцыклапедыя. У 2 т. Т.1. А — К / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2009. — Т. 1. — С. 199—200. — 496 с. — 2 500 экз. — ISBN 978-985-11-0354-2.

[pmt1-5] а ^б ^в Памяць: Гарадоцкі р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / Укл. С. І. Садоўская: Рэд. кал. Н. А. Бурунова і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: Беларусь, 2004. — С. 681. — 894 с. — 2 500 экз. — ISBN 985-01-0546-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]