Дрычын (Пухавіцкі раён)
Дры́чын[1] (трансліт.: Dryčyn, руск.: Дричин) — аграгарадок[2] у Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Дукорскага сельсавета.
Аграгарадок
Дрычын 
Дрычын на карце Беларусі ±   | ||||||||||||||||||||||
Геаграфія
правіць.jpg)
Месціцца за 15 кіламетраў на паўночны захад ад Мар’інай Горкі, 2 кіламетры ад чыгуначнага прыпынку Дрычын лініі Мінск—Асіповічы.
Назва
правіцьНа думку географа Вадзіма Жучкевіча, назва Дрычын паходзіць ад імя Дрык[3].
Гісторыя
правіцьУ складзе ВКЛ
правіцьДрычын вядомы з XVII стагоддзя як сяло ў Менскім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, уласнасць каталіцкай царквы. У 1684 годзе ў вёсцы было 38 двароў, шляхецкая ўласнасць.
У канцы XVII стагоддзя пабудавана ўніяцкая царква. У 1744 годзе быў 61 двор і 185 душ мужчынскага полу, карчма, уласнасць Агінскіх.
У Расійскай імперыі
правіцьУ выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі. З канца XVIII стагоддзя ў Ігуменскім павеце Мінскай губерні.
У 1800 годзе былі царква, карчма, 2 ветракі, уласнасць Ратынскага. У 1835 годзе існавала драўляная царква. З 1860-х гадоў у Навасёлкаўскай воласці Ігуменскага павета.
У 1866 годзе адкрыта народнае вучылішча. У 1886 годзе ў народным вучылішчы вучыліся 59 хлопчыкаў і 5 дзяўчынак.
У 1879 годзе Дрычынскі царкоўны прыход налічваў больш 2 тысяч прыхаджан, у яго ўваходзілі яшчэ 5 вёсак апроч Дрычына, пры царкве працавала папячыцельства. Царкве належала 70 дзесяцін зямлі, у тым ліку 33 — ворыва, 30 — сенажаці, 3 дзесяцін — прысядзібнай[4]. У царкоўным архіве станам на 1879 год захоўваліся метрычныя кнігі і спаведныя спісы прыхаджан з 1844 года.
Паводле перапісу 1897 года ў Дрычыне была ваўначоска з конным прывадам, школа, 3 крамы, піцейны дом, хлебазапасны магазін, адбываліся штогадовыя кірмашы.
У 1900 годзе у школе займаліся 54 хлопчыкі і 3 дзяўчынкі, настаўнікам быў Міхаіл Васілеўскі. У 1904 годзе для школы пабудавалі новы драўляны будынак.
Найноўшы час
правіць
З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай воласць абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).
З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. За савецкім часам народнае вучылішча было ператворана ў працоўную школу 1-й ступені, у якой у 1922 годзе было 80 вучняў, працавалі 2 настаўнікі.
З 20 жніўня 1924 года цэнтр Дрычынскага сельсавета Пухавіцкага раёна Менскай акругі (да 26 ліпеня 1930), з 12 сакавіка 1935 года Рудзенскага, з 6 ліпеня 1935 года Смілавіцкага, з 11 лютага 1938 года Рудзенскага раёнаў, з 20 лютага 1938 года ў Менскай вобласці.
У 1929 годзе праведзена калектывізацыя, створаны калгас «Новы Дрычын», была кузня. У 1930-я гады Дрычынская царква была закрыта, а праз некалькі год, з пісьмовай згоды мясцовых жыхароў, разабрана на будаўнічыя матэрыялы, з якіх пазней пабудавалі вясковую школу[5]. У 1932 годзе школа стала сямігадовай, а ў 1956 годзе — сярэдняй.
У 1939 годзе да Дрычына далучана вёска Пахар[6].
У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да 4 ліпеня 1944 года пад акупацыяй Германіі. Дзейнічала савецкае падполле, у наваколлі партызанская брыгада «Беларусь». У 1942—1943 гадах нямецкай адміністрацыяй былі расстраляны 39 ваеннапалонных і 2 партызаны. У 1943 годзе вёска была часткова спалена[7].
У 2010 годзе нададзены статус аграгарадка. Да 28 мая 2013 года аграгарадок уваходзіў у склад Дрычынскага сельсавета[8].
Насельніцтва
правіць- 1744 год — 61 двор, 185 душ мужчынскага полу
- 1800 год — 128 двароў, 786 жыхароў
- 1816 год — 63 двары, каля 490 жыхароў
- 1886 год — 75 двароў, 995 жыхароў
- 1897 год — 240 двароў, 1225 жыхароў
- 1908 год — 220 двароў, 1762 жыхары
- 1917 год — 266 двароў, 1546 жыхароў
- 1960 год — 130 жыхароў; чыгуначны раз’езд, 7 жыхароў[9]
- 1971 год — 147 двароў, 496 жыхароў
- 1999 год — 730 жыхароў
- 2002 год — 261 двор, 731 жыхар
- 2007 год — 278 гаспадарак, 752 жыхары
- 2010 год — 730 жыхароў
- 2012 год — 254 гаспадаркі, 727 жыхароў
- 2019 год — 679 жыхароў[10]
Эканоміка
правіць
- Дом быту
- Аддзяленне сувязі
- Ашчадная каса
- Сталовая
- Механічная майстэрня
- Крама
Культура
правіць- Бібліятэка
- Дом культуры
- Рэлігійная грамада хрысціян веры евангельскай[11].
Адукацыя
правіць
Базавая школа[12], у 2003 годзе займаліся 211 вучняў, працавала 25 настаўнікаў. Затым яслі-сад.
У музеі школы знаходзіцца ліст ад касманаўта Юрыя Гагарына з асабістым аўтографам. Ліст быў адрасаваны піянерскім атрадам 6 класа[13].
Медыцына
правіць- Ветэрынарны ўчастак
- Амбулаторыя
Славутасці
правіць- Сакральны ўзгорак Капішча (182,2 м над узроўнем мора)[14]
Страчаная спадчына
правіць- Царква Святога Іаана (каля 1750-х, страчана ў 1930-я).
- Ва ўрочышчы Старое Балота[15] раней быў валун, «скарбавы камень». Паводле падання, пад каменем быццам было зарыта шмат зброі і золата[16].
Крыніцы
правіць- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
- ↑ Решение Пуховичского районного Совета депутатов от 11 марта 2008 года № 68 "О преобразовании деревни Дричин Дричинского сельсовета в агрогородок".
- ↑ Краткий топонимический словарь Белоруссии / В. А. Жучкевич. — Минск: Издательство Белорусского государственного университета, 1974. — 447 с. — 12 700 экз. с. 109
- ↑ Памяць 2003, с. 696.
- ↑ Кривошей, Дмитрий Александрович. Могілкі ў вёсцы Дрычын - В поисках утраченного... Пуховщина (англ.). В поисках утраченного... Пуховщина (28 жніўня 2023). Праверана 9 студзеня 2024.
- ↑ Памяць 2003, с. 25.
- ↑ ГВБ 2013, с. 134.
- ↑ «Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области». Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Архівавана 31 сакавіка 2016. (руск.)
- ↑ ГВБ 2013, с. 134—135.
- ↑ Belarus. pop-stat.mashke.org. Праверана 10 студзеня 2024.
- ↑ https://xn--b1agz2ae.xn--90ais/tserkov/pomestnye_tserkvi?search_obschini=109
- ↑ Дричинская базовая школа. drychyn.pukhovichi-asveta.gov.by. Праверана 10 студзеня 2024.
- ↑ Наталья Пархомчик.. “Космический след” на Пуховщине(недаступная спасылка). Пухавіцкія навіны (12 красавіка 2016). Праверана 16 лістапада 2021.
- ↑ Сакральныя ўзгоркі Беларусі 2021, с. 236.
- ↑ Экскурсия по Пуховичскому району — на электричке (руск.). www.tio.by. Праверана 11 студзеня 2024.
- ↑ Культавыя і гістарычныя валуны Беларусі 2022, с. 169.
Літаратура
правіць- Дрычын // Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 8: Мінская вобласць, кн. 4 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. — С. 134—135. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0735-9.
- Памяць: Пухавіцкі раён: Гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / Укл. А. А. Прановіч; Рэдкал.: А. М. Карлюкевіч і інш.. — Мінск: Беларусь, 2003. — 749 с. — ISBN 985-01-0251-9.
- А. Карабанаў, В. Вінакураў, Л. Дучыц, А. Зайцаў, І. Клімковіч. Культавыя і гістарычныя валуны Беларусі / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Інстытут прыродакарыстання. — 2-е. — Беларуская навука, 2022. — 404 с. — ISBN 978-985-08-2793-7.
- Jelski A. Dryczyn // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom II: Derenek — Gżack (польск.). — Warszawa, 1881. — S. 178.
- Валерый Вінакураў, Людміла Дучыц, Эдвард Зайкоўскі, Ігар Капылоў, Аляксандр Карабанаў, Ірына Клімковіч. Сакральныя ўзгоркі Беларусі. — Мінск: Беларуская навука, 2021. — 267 с. — ISBN 978-985-08-2791-3.