Мацвей Генрыхавіч Манізер
Мацве́й Ге́нрыхавіч Ма́нізер (руск.: Матвей Генрихович Манизер; 17 сакавіка 1891, Санкт-Пецярбург — 20 снежня 1966) — расійскі скульптар. Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларускай ССР (1933). Народны мастак СССР (1958). Акадэмік АМ СССР (1947). Віцэ-прэзідэнт АМ СССР (1947—1966). Лаўрэат трох Сталінскіх прэмій (1941, 1943, 1950).
| Мацвей Генрыхавіч Манізер | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | 5 (17) сакавіка 1891 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 20 снежня 1966[2][3][…] (75 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Генрых Мацвеевіч Манізер[d] |
| Жонка | Lina Valerianovna Bleze-Manizer[d] і Алена Аляксандраўна Янсан-Манізер[d] |
| Дзеці | Гуга Мацвеевіч Манізер[d] |
| Род дзейнасці | мастак, скульптар |
| Месца працы | |
| Жанр | манументальная скульптура[d] |
| Вучоба |
|
| Мастацкі кірунак | сацыялістычны рэалізм |
| Уплыў на | Фуад Абдурахманаў, Q24025726? і Q112586356? |
| Партыя | |
| Член у | |
| Прэміі |
 |
| Узнагароды |
      |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Мацвей Манізер стварыў шэраг твораў, якія сталі класікай сацыялістычнага рэалізму.
Біяграфія правіць
Мацвей Манізер нарадзіўся 5 (17 сакавіка) 1891 года ў Санкт-Пецярбургу ў сям’і вядомага мастака Генрыха Манізера. Брат Генрыха Манізера.
У 1908—1909 гадах вучыўся ў Цэнтральным вучылішчы тэхнічнага малявання Штыгліца, у 1909—1911 гадах у Рысавальнай школе Таварыства заахвочвання мастацтваў, у 1911—1916 гадах — у Вышэйшым мастацкім вучылішчы пры Імператарскай Акадэміі мастацтваў. Выхаванец В. А. Бяклемішава, пад наглядам якога ствараў скульптуры на біблейскія і міфалагічныя тэмы[4].
3 1926 года член Асацыяцыі мастакоў рэвалюцыйнай Расіі. Выкладаў у Ленінградскай Акадэміі мастацтваў (1921—1929, 1935—1941, 1945—1947), маскоўскіх інстытуце прыкладнога і дэкаратыўнага мастацтва (з 1946) і мастацкім інстытуце (з 1952).
У 1937—1941 гадах старшыня праўлення ЛА СМ РСФСР. З 1941 года жыў у Маскве. Член УКП(б) з 1941 года. 3 1947 года правадзейны член і віцэ-прэзідэнт АМ СССР.
Мацвей Генрыхавіч Манізер памёр 20 снежня 1966 года. Пахаваны на Новадзявочых могілках (участак № 6).
Творчасць правіць
Працаваў пераважна ў галіне манументальнай бронзавай скульптуры. Зазнаў уплыў позняга акадэмізму[5]. Стварыў шэраг помнікаў манументальнай скульптуры, у тым ліку:
- Т. Р. Шаўчэнку ў Харкаве (1935) і Кіеве (1938), а таксама ў Каніве (1939) на магіле паэта,
- В. Валадарскаму на праспекце Абухаўскай Абароны ў Санкт-Пецярбургу,
- «Ахвярам 9 студзеня 1905 года» на могілках Памяці ахвяр 9-га студзеня (былых Праабражэнскіх праваслаўных),
- Д. І. Мендзялееву ў двары Тэхналагічнага інстытута на Маскоўскім праспекце,
- У. І. Леніну ў Петразаводску (арх. Ільін Л. А.),
- У. І. Леніну (1925);
- В. І. Чапаеву ў Самары (1932), аўтарская копія якога (1933) пастаўлена ў Санкт-Пецярбургу;
- У. І. Леніну перад Домам урада ў Мінску (1933),
- У. І. Леніну і В. У. Куйбышаву (1938) у Самары,
- С. М. Кіраву ў г. Кіраўску, Мурманская вобласць (1938),
- У. І. Леніну ва Ульянаўску (1940),
- статуя «Зоя Касмадзям’янская» ў Траццякоўскай галерэі (1942),
- І. П. Паўлаву ў Разані (1949);
- І. У. Мічурыну ў Мічурынску (1950)[5];
- У. І. Леніну ў Маскве ў стадыёна «Лужнікі» (1960, копія помніка ва Ульянаўску);
- У. І. Леніну ў Яшкар-Але (1966);
- барэльеф Пушкіна на месцы яго апошняй дуэлі,
- барэльеф «Рабочы» на будынку Пятроўскага пасажа ў Маскве[6].
Да ліку найбольш вядомых прац Манізера адносіцца скульптура «Дыскабол», гісторыя якой узыходзіць, па ўспамінах аўтара, да серыі прац «на фізкультурныя тэмы», выкананай у 1926 годзе сумесна з А. А. Янсан-Манізер і Т. С. Кірпічнікавай:
«Гэтыя параўнальна невялікія рэчы пасля атрымалі распаўсюджанне ў бронзавых і цынкавых адліўках завода „Чырвоны Выбаржац“, прызначаных для прызаў. Адна з гэтых фігурак, патрапіўшы ў Харкаў, паслужыла нагодай для заказу вялікай фігуры „Дыскабол“, якую я выканаў у 1927 годзе. Бронзавыя адліўкі яе знаходзяцца ў Харкаве і ў Парках Культуры і Адпачынку ў Ленінградзе і ў Маскве»— М. Г. Манизер[7]
У 1940-я гады скульптарам была выканана статуя А. С. Пушкіна для новага будынка вакзала ў горадзе Пушкін (станцыя Дзіцячае сяло).
Выканаў статуі і скульптурнай групы для станцый маскоўскага метрапалітэна «Плошча Рэвалюцыі» (1936—1939) і «Ізмайлаўскі парк» (1944)[5] Маскоўскага метрапалітэна. Найбольш вядомая станцыя «Плошча Рэвалюцыі», дзе ў нізкіх вуглах арачных праходаў размешчаны вялікія фігуры з атрыбутамі розных родаў дзейнасці — пагранічнік з сабакам, птушніца з курыцай, малады рабочы з шасцярэнькай і г.д. У 1943 годзе перадаў прысуджаную яму Сталінскую прэмію сумай 100 000 рублёў у Фонд абароны.
Сярод твораў таксама партрэтаў і інш. Аўтар кнігі «Скульптар пра сваю работу» (т. 1—2, 1940—1952)[5].
Сям’я правіць
У шлюбе са скульптурам Аленай Аляксандраўнай Янсан (1890—1971) меў сына Гуга (1927—2016), які стаў мастаком.
Зноскі
- ↑ а б Манизер Матвей Генрихович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ Манизер Матвей Генрихович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
- ↑ R. Ya. Abolina Matvey Manizer // Manizer, Matvey // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T053814
- ↑ art-100.ru(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 мая 2020. Праверана 1 сакавіка 2020.
- ↑ а б в г Манізер Мацвей Генрыхавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
- ↑ М. Золотоносов. Можно ли из ЦПКиО сделать парк тоталитарного периода? Город’812 Online Архівавана 12 сакавіка 2011.; фото отливки в Москве; ещё фото отливки в Москве; фото из альбома «И это тоже Харьков…»
- ↑ Манизер, М. Г. Скульптор о своей работе. - Москва, Ленинград, 1940.
Літаратура правіць
- Манізер Мацвей Генрыхавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
- Ермонская В. В. М. Г. Манізер. М., 1961.
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мацвей Генрыхавіч Манізер- Манізер Мацвей Генрыхавіч. Біяграфія і творчасць мастака на Artonline.ru Архівавана 28 ліпеня 2011.
- Энцыклапедыя «Кругосвет»
