Павел Пятровіч Валошын

Павел Пятровіч Валошын
Павел Пятровіч Валошын
Род дзейнасці	публіцыст, грамадскі дзеяч, палітык
Дата нараджэння	28 чэрвеня (10 ліпеня) 1891
Месца нараджэння	Гаркавічы, Сакольскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя;
Дата смерці	3 лістапада 1937 (46 гадоў)
Месца смерці	Сандармох[d], Павянецкае гарадское паселішча[d], Мядзведжагорскі раён[d], Карэльская АССР[d], РСФСР, СССР;
Месца пахавання	Сандармох[d];
Грамадзянства	Расійская імперыя; Польская Рэспубліка; БССР;
Месца працы	МАДР; Нацыянальная бібліятэка Беларусі;
Партыя	Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя; Беларуская партыя незалежных сацыялістаў; Камуністычная партыя Заходняй Беларусі;
Член у	Беларускі пасольскі клуб;
Бітвы/войны	Першая сусветная вайна; Грамадзянская вайна ў Расіі;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Павел Пятровіч Валошын (28 чэрвеня (10 ліпеня) 1891, в. Гаркавічы, цяпер Падляскае ваяводства, Польшча — 3 лістапада 1937, Сандармох, цяпер, Карэлія, Расія^[1]) — беларускі грамадска-палітычны дзеяч, публіцыст^[2]. Вёў актыўную палітычную дзейнасць у Заходняй Беларусі, сябра БСРГ і КПЗБ.

Біяграфія правіць

У 1908—1912 гадах працаваў паштовым служачым у Крынках (Беласточчына). У 1912 годзе прызваны ў расійскае войска. Удзельнічаў у Першай сусветнай вайне, быў паранены, трапіў у нямецкі палон^[2]. Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі служыў міліцыянерам у Екацярынаславе. У жніўні 1919 года ў дзянікінскай арміі. Потым ваяваў на баку Чырвонай арміі (у атрадзе Рыгора Катоўскага і іншых часцях). У 1920 годзе трапіў у палон войска УНР. Па вызваленні працаваў служачым на чыгунцы ў Екацярынаславе.

Беларускі пасольскі клуб. Сядзяць (злева направа): у 1-м радзе — А. Аўсянік, Ф. Ярэміч, П. Валошын; у 2-м радзе — В. Багдановіч, М. Кахановіч, Б. Тарашкевіч, А. Назарэўскі, А. Уласаў; стаяць: В. Рагуля, С. Якавюк, А. Станкевіч, С. Рак-Міхайлоўскі, П. Мятла. Варшава. 1923 г.

У 1922 годзе вярнуўся на радзіму, якая па выніках Рыжскага міру апынулася ў складзе Польшчы (Заходняя Беларусь). Уваходзіў у Беларускую сацыял-дэмакратычную партыю, потым у Беларускую партыю незалежных сацыялістаў^[2]. 31 ліпеня 1923 года абраны дэпутатам польскага сейма^[2] (замест знятага і высланага з краіны Уладзіміра Каліноўскага), увайшоў у Беларускі пасольскі клуб.

Стаў адным з заснавальнікаў Беларускай сялянскай работніцкай грамады (БСРГ)^[2], у 1926—1927 гадах член яе ЦК. У 1926 годзе увайшоў у Камуністычную партыю Заходняй Беларусі (КПЗБ). У сейме ўдзельнічаў у абмеркаванні праектаў законаў пра парцэляцыю і асадніцтва, адбудову знішчаных вайной будынкаў і інш. Арганізатар і ўдзельнік мітынгаў у Беластоку, Гродне, Алекшыцах, Індуры, Крынках, Лунне, павятовых з’ездаў БСРГ у Гродне (верасень 1926), Саколцы (лістапад 1926), в. Стараберазова Бельскага павета (снежань 1926) і інш. Прымаў удзел у рабоце Цэнтральнага міжпартыйнага сакратарыята па барацьбе за амністыю палітвязням^[3].

Пасля забароны БСРГ арыштаваны польскімі ўладамі ў лютым 1927 года. На працэсе над грамадоўцамі («працэс 56-ці») асуджаны на 12 гадоў турмы^[2]. Адбываў арышт на Лукішках, у Вронках, Равічах. У выніку абмену палітычнымі зняволенымі з 1932 года ў СССР^[2].

Выступаў з лекцыямі і публікацыямі ў Маскве, Ленінградзе, Пяцігорску, Днепрапятроўску. З сакавіка 1933 года жыў у Менску. Працаваў адказным сакратаром у ЦК МАДР БССР, памочнік дырэктара ў Беларускай дзяржаўнай бібліятэцы і ў Бібліяграфічным інстытуце пры гэтай бібліятэцы, займаўся грамадскай дзейнасцю^[3].

Арыштаваны 1 верасня 1933 года ў Менску па адрасе: Падгорны завулак, д. 4, кв. 1 паводле справы «Беларускага нацыянальнага цэнтра». 9 студзеня 1934 года Калегіяй ДПУ БССР прыгавораны да расстрэлу, замененага 10 гадамі лагераў. Этапаваны ў Беламорска-Балтыйскі лагер НКУС. Пакаранне адбываў на Салаўках, 9 кастрычніка 1937 года Асобай «тройкай» УНКУС па Ленінградскай вобласці зноў прыгавораны да расстрэлу. Расстраляны на станцыі Мядзведжая Гара (Сандармох) Карэла-Фінскай АССР (цяпер Мядзвеж’ягорскі раён, Карэлія, Расія)^[4]. Пасмяротна рэабілітаваны паводле абодвух прыгавораў 16 жніўня 1956 года. Асабовая справа Пятра Валошына захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі.

Зноскі

↑ Возвращенные имена. Книги памяти России (руск.)
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Волошин Павел Петрович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 123. — 737 с.
↑ ^а ^б ЭГБ 1994, с. 214.
↑ Остання адреса: Розстріли соловецьких в’язнів з України у 1937—1938 роках: В 2 т. — 2-е вид., доопрац. і доп. — Київ: Сфера, 2003. (укр.)

Літаратура правіць

Бергман А. Павел Валошын // Беларускі каляндар на 1983 год. Беласток, 1983
Мікула Я., Міхнюк У. Валошын Павел Пятровіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — С. 214. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0.
Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль. / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9.
Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Мн., 2005.
Остання адреса: Розстріли соловецьких в’язнів з України у 1937—1938 роках: В 2 т. — 2-е вид., доопрац. і доп. — Київ: Сфера, 2003. (укр.)

[1] Возвращенные имена. Книги памяти России (руск.)

[БС-2] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Волошин Павел Петрович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 123. — 737 с.

[FOOTNOTEЭГБ1994214-3] а ^б ЭГБ 1994, с. 214.

[4] Остання адреса: Розстріли соловецьких в’язнів з України у 1937—1938 роках: В 2 т. — 2-е вид., доопрац. і доп. — Київ: Сфера, 2003. (укр.)

[1]

[2]

[3]

[4]