Святары-адраджэнцы
Святары-адраджэнцы – каталіцкія святары, якія дзейнічалі ў асноўным у ХХ ст., да атрымання Беларуссю сапраўднай незалежнасці, у галіне пашырэння ўжывання беларускай мовы і звычаяў у Каталіцкім Касцёле, а таксама прынялі ўдзел у культурным адраджэнні беларускага народа.
Спіс святароў-адраджэнцаў правіць
У дужках пазначаны псеўданім або формы імя ці прозвішча:
Заходні (рымскі, лацінскі) абрад:
- а. Андрэй Цікота, генерал марыянаў
- а. Антоній Ляшчэвіч, марыянін
- а. Антон Падзява, марыянін
- а. Віталь Хамёнак, марыянін
- а. Казімір Смулька
- а. Юрый Кашыра, марыянін
- а. Язэп Дашута, марыянін
- кс. Адам Лісоўскі
- кс. Адам Пучкар-Хмялеўскі
- кс. Адам Станкевіч
- кс. Альберт Бакіноўскі
- кс. Аляксандр Астрамовіч (Андрэй Зязюля)
- кс. Антон Лявош
- кс. Вацлаў Раманоўскі
- кс. Віктар Шутовіч
- кс. Вінцэнт (Вінцук) Гадлеўскі
- кс. Генрык Бэта (H.Biarozka) (Бярозка) (Генрык Бярозка)
- кс. Данат Лапошка
- кс. Дзяніс Малец
- кс. Зянон Якуць
- кс. Ільдэфонс Бобіч
- кс. Казімір Кулак
- кс. Казімір Рыбалтоўскі
- кс. Канстанцін Стаповіч (Стэповіч) (Казімір Сваяк)
- кс. Люцыян Хвецька (Л. Малышэвіч)
- кс. Міхаіл (Міхал) Шалкевіч
- кс. Міхаіл Борык
- кс. Міхаіл Далецкі
- кс. Пётр Татарыновіч
- кс. Станіслаў Глякоўскі (Stasiuk z-nad Niomna)
- кс. Тамаш Падзява
- кс. Уладзіслаў Талочка
- кс. Уладзіслаў Чарняўскі
- кс. Францішак Аляшкевіч
- кс. Францішак Будзька
- кс. Францішак Грынкевіч
- кс. Францішак Рамейка
- кс. Францішак Чарняўскі
- кс. Язэп Рэшаць (Язэп Рушчанец) (J.Ruščanec)
- кс. Язэп (Юзаф) Гайлевіч
- кс. Язэп Германовіч (Вінцук Адважны)
- кс. Ян (Янка) Жук
- кс. Ян Семашкевіч (Янка Быліна, Я. Б.)
Усходні (уніяцкі, візантыйскі) абрад:
- кс. Фабіян Абрантовіч
- а. Аляксандр Надсан
- а. Вацлаў Аношка
- архімандрыт Леў Гарошка, марыянін (Анатоль Жменя, Пракоп Каваль і інш.)
- бп. Часлаў (Чэслаў) Сіповіч, марыянін
- экзарх Антон Неманцэвіч, езуіт
Дзейнасць правіць
Да ўзнікнення беларускага адраджэнскага руху ў каталіцкім асяроддзі спрычынілася стварэння беларускіх гурткоў у духоўных навучальных установах: у Віленскай каталіцкай духоўнай семінарыі і Каталіцкай духоўнай акадэміі ў Пецярбургу. Дзейнасць святароў-адраджэнцаў непарыўна звязана з асобамі, якія цесна злучаны з Каталіцкім Касцёлам заходняга (рымскага, лацінскага) і ўсходняга (уніяцкага, візантыйскага) абрадаў: Браніславам Эпімах-Шыпілам, Міхаілам Баброўскім і інш.