140-ы рамонтны завод

прадпрыемства, якое ажыццяўляе капітальны рамонт і мадэрнізацыю бранятанкавай тэхнікі і дызельных рухавікоў да яе

140-ы рамонтны завод — дзяржаўнае прадпрыемства ваенна-прамысловага комплексу Беларусі, якое спецыялізуецца на рамонце і мадэрнізацыі бранятанкавай тэхнікі і рухавікоў да яе[1]. У 2020—2021 гадах завод трапіў пад санкцыі ЕС, Вялікабрытаніі, ЗША і некаторых іншых краін.

140-ы рамонтны завод
Тып ААТ[d]
Заснаванне 1943[1]
Краіна
Размяшчэнне Беларусь Барысаў, вул. Л. Чалоўскай, д. 19[1]
Адрас
Сайт 140zavod.by

Гісторыя

правіць

1943—1991

правіць

Рухомы танка-агрэгатны рамонтны завод № 7 быў створаны па рашэнні Дзяржаўнага камітэта абароны СССР[2], у маі—жніўні 1943 года ў горадзе Вышні Валачок Калінінскай вобласці РСФСР[1][3].

5 красавіка 1945 года завод быў узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі — «за прыкладнае выкананне заданняў камандавання ў баях з нямецкімі захопнікамі пры авалоданні горадам Будапешт і праяўленым пры гэтым доблесць і мужнасць"».

Усяго да канца Вялікай Айчыннай вайны завод адрамантаваў 6,5 тысяч танкаў, больш за 3000 рухавікоў, а таксама дзясяткі тысяч агрэгатаў трансмісіі, вузлоў і механізмаў[3].

У ліпені 1948 года быў перадыслакаваны ў горад Барысаў Мінскай вобласці БССР[1] і ў снежні 1948 года атрымаў новае найменне — 140-ы рамонтны завод.

У 1968 годзе завод асвоіў капітальны рамонт БМП-1, у 1981 годзе — капітальны рамонт танка Т-72, у 1988 годзе асвоіў капітальны рамонт інжынернай машыны разграмадзя ІМР. На базе прадпрыемства сумесна з канструктарска-тэхналагічным цэнтрам ГБТУ Міністэрства абароны СССР адпрацоўваліся тэхналогіі капітальнага рамонту і мадэрнізацыі бранятанкавай тэхнікі і ўзбраення, якія ў наступным ўкараняліся на іншых рамонтных прадпрыемствах. Усяго ў савецкі перыяд прадпрыемствам было адрамантавала больш 13000 баявых машын пяхоты БМП-1 і БМП-2, 1000 танкаў і 77000 рухавікоў[2].

1990-я гады

правіць
 
Т-72БМЭ — мадэрнізацыя танка Т-72, выкананая на 140-м рамонтным заводзе

Пасля 1991 года прадпрыемства перайшло ў вядзенне Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь[1].

У адпаведнасці з Дагаворам аб звычайных узброеных сілах у Еўропе Беларусь прыняла на сябе абавязацельствы па скарачэнні колькасці бронетэхнікі, пасля чаго на 140-м рамонтным заводзе пачалося знішчэнне перавышальных дазволены ліміт танкаў, бронетранспарцёраў і бронемашын. У сувязі з практычна поўным знікненнем дзяржаўных заказаў у 1990-я гады становішча прадпрыемства ўскладнілася[3], колькасць рабочых скарацілася з 1800 да 800 чалавек[4].

Імкнучыся пашырыць спектр паслуг, на заводзе асвоілі капітальны рамонт тэхнікі грамадзянскага прызначэння: чыгуначных автодрезин, автомотрис, цеплавозаў ТГК, а таксама рухавікоў для трактароў «Кіравец» і вялікагрузных аўтамабіляў БелАЗ[4].

Акрамя таго, на базе шасі падлягаючых ліквідацыі БМП-1 сумесна з УНДІТрансмаш былі распрацаваны аварыйна-выратавальныя машыны «Бярэзіна» і «Алеся», лесапажарныя машыны ЛПМ, а на базе танка — Т-62 — гусенічны цягач «Зубр»[4].

2000-я гады

правіць

У пачатку 2000-х гадоў на заводзе пачалася распрацоўка мадэрнізаваных варыянтаў БТР-60ПБ і БТР-70 для Узброеных Сіл краіны і замежных заказчыкаў[5].

У 2001 годзе завод пачаў распрацоўку мадэрнізаванага варыянту БТР-70 сумесна са славацкай кампаніяй «Metapol», якая прапанавала для ўстаноўкі на бронетранспарцёр свой вежавы баявы модуль «Cobra» (які таксама прапаноўваўся для ўстаноўкі на БМП-1 і на мадэрнізаваны варыянт бронетранспарцёра OT-64 SKOT чэхаславацкай вытворчасці). Дэманстрацыйны ўзор бронемашыны «Кобра-К» (БТР-70 з баявым модулем «Cobra») удзельнічаў у комплексных аператыўна-тактычных вучэннях «Бярэзіна-2002», якія праходзілі з 27 мая па 2 чэрвеня 2002 года, у кастрычніку 2002 года быў прадстаўлены на міжнароднай выставе ўзбраення і ваеннай тэхнікі «SOFEX-2002» у Амане (Іарданія), а пазней — на іншых зброевых выставах[6]. Акрамя таго, была створана бронемашына «Кобра-С» (БМП-1 з баявым модулем «Cobra»), таксама прадстаўленая на зброевых выставах і прапанаваная на экспарт[4] і пачаты работы па мадэрнізацыі аднаго МТ-ЛБ[7].

У гэты ж час адзін БТР-80 быў абсталяваны кандыцыянерам «Фалькат» мінскай вытворчасці (у далейшым, гэты бронетранспарцёр паспяхова прайшоў выпрабаванні, але далейшага развіцця гэты варыянт мадэрнізацыі не атрымаў)[8].

Да 2002 года сумесна са спецыялістамі расійскай кампаніі «Логас» на заводзе былі створаны сучасныя электронныя трэнажоры ТБ-172 для падрыхтоўкі экіпажаў танкаў і баявых машын пяхоты[4][9]. У гэтым жа годзе для вучэнняў «Бярэзіна-2002» былі зробленыя мадэрнізаваны танк Т-72Б (абсталяваны цеплавізійным прыцэлам TISAS) і мадэрнізаваны ўзор БМП-2 (абсталяваны прыцэльна-назіральным комплексам «Рубеж» вытворчасці ААТ «Пеленг»[10].

У 2003 годзе на заводзе ўкаранёна сістэма менеджменту якасці у адпаведнасці са стандартамі ISO 9001-2009 і сістэма кіравання навакольным асяроддзем у адпаведнасці з патрабаваннямі стандарту СТБ ІСО 14001-2005[2]. 30 снежня 2003 года завод перайшоў у вядзенне Дзяржаўнага ваенна-прамысловага камітэта Рэспублікі Беларусь[1].

17-20 мая 2005 года на выставе MILEX-2005тбыў прадстаўлены ўзор БМП-2 з прыцэльна-назіральным комплексам «Рубеж-М» вытворчасці ААТ «Пеленг» (мадэрнізаваны на 140-м рамонтным заводзе і прапанаваны на экспарт)[11].

У 2007 годзе завод пачаў распрацоўку мадэрнізаванага варыянту БРДМ-2[2].

 
БРДМ «Кайман»
 
Баявая машына Кайман з 30 мм аўтаматычнай гарматай 2А42
 
Бронеаўтамабіль «Абаронца»

Па стане на пачатак 2008 года, прадпрыемства мела магчымасць:[1]

  • ажыццяўляць капітальны рамонт асноўных баявых танкаў Т-72, Т-72А, Т-72Б, Т-72Б1, базавых шасі інжынерных машын разграмадзяння ІМР-2, баявых машын пяхоты БМП-1 і БМП-2, бронетранспарцёраў БТР-60ПБ, БТР-70 і спецыяльных машын на іх базе, дызельных рухавікоў і 20 відаў чыгуначнай тэхнікі[1];
  • ажыццяўляць рамонт агрэгатаў, артылерыйскіх сістэм, прыбораў прыцэльвання, электра- і спецабсталявання бранятанкавай тэхнікі савецкай вытворчасці[1];
  • вырабляць аварыйна-транспартныя машыны «Бярэзіна», лесапажарныя машыны ЛПМ і ЛПМ-1, усюдыходныя краны і экскаватары на шасі БМП-1, аварыйна-транспартныя машыны «Алеся» на базе БРДМ-2, гусенічныя цягачы «Зубр» на шасі танка Т-62[1]

У 2009 годзе завод асвоіў капітальны рамонт танкаў Т-80Б, т-80БВ і Т-80БВК[2].

23 снежня 2009 года Рэспубліканскае ўнітарнае прадпрыемства было пераўтворана ў адкрытае акцыянернае таварыства.

2010-я гады

правіць

30 жніўня 2010 года заводам быў запатэнтаваны мадэрнізаваны варыянт БРДМ-2 (з заменай штатнага бензінавага рухавіка на дызельны рухавік магутнасцю 115 кВт з 5-ступеністай каробкай перадач і новай сістэмай астуджэння)[12]. У 2011 годзе завод асвоіў мадэрнізацыю бронемашын БРДМ-2 да ўзроўню БРДМ-2МБ1 (з устаноўкай дызельнага рухавіка і баявога модуля «Адунок»)[2].

26 лістапада 2013 года двое спецыялістаў 140-га завода загінулі ў ходзе тэрарыстычнай атакі на гасцініцу «Амстэрдам» у Сане, сталіцы Емена. Беларусы працавалі пры Міністэрстве абароны краіны і, па некаторай інфармацыі, аказвалі дапамогу ў тэхнічным абслугоўванні танкаў Т-80БВ, закупленых еменскім бокам у Беларусі ў 2010 годзе[13]. Зыходзячы з публікацыі газеты «Во славу Родины», гэта была не адзіная замежная камандзіроўка спецыялістаў завода, і яго работнікі часта выязджаюць у іншыя краіны з мэтай тэхнічнага абслугоўвання машын і дэманстрацыі магчымасцяў выпускаюцца узораў прадукцыі[14].

У 2014—2015 гады на заводзе была распрацавана бронемашына МБТС «Кайман»[15].

У 2015 годзе на заводзе былі завершаны работы па стварэнні мадэрнізаванага бронетранспарцёра БТР-60МБ1[16]. У студзені 2017 года на заводзе былі завершаны работы па стварэнні мадэрнізаванага бронетранспарцёра БТР-70МБ1, пасля завяршэння выпрабаванняў афіцыйна прынятага на ўзбраенне[17][15].

Прадстаўлены ў 2016 годзе на «танкавым біятлоне» варыянт мадэрнізацыі танка Т-72Б у 2017 годзе быў прыняты на ўзбраенне пад найменнем Т-72БМ1[15][18].

20-22 мая 2017 года на якая прайшла ў Мінску 8-й міжнароднай выставе ўзбраення і ваеннай тэхнікі «MILEX-2017» быў прадстаўлены дэманстрацыйны ўзор танка Т-72БМЭ[3], які мадэрнізавалі 140-ы рамонтны завод, кампанія «Белтэхэкспарт» і ААТ «Пеленг» (Менск)[19].

15-18 мая 2019 года на 9-й Міжнароднай выставе ўзбраення і ваеннай тэхнікі «MILEX-2019» 140-ы рамонтны завод прадставіў бронеаўтамабіль «Абаронца» на шасі трохвоснага грузавіка МАЗ-631708[20].

Міжнародныя санкцыі

правіць

17 снежня 2020 года завод быў унесены ў «Чорны спіс Еўрасаюза»[21]. Пры абгрунтаванні ўвядзення санкцый Савет Еўрапейскага саюза адзначыў, што завод з’яўляецца часткай Дзяржаўнага ваенна-прамысловага камітэта, які адказвае за рэалізацыю ваенна-тэхнічнай палітыкі і падпарадкоўваецца Савету міністраў і прэзідэнту, такім чынам якія атрымліваюць выгаду ад сувязі з рэжымам Лукашэнкі і падтрымліваюць яго[22]. Акрамя таго, кампанія вырабляе транспартныя сродкі і бронетранспарцёры, якія выкарыстоўваліся супраць мірных дэманстрацый, якія мелі месца пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года, што ўскладае на яе адказнасць за рэпрэсіі супраць грамадзянскай супольнасці і беларускай дэмакратычнай апазіцыі[22].

Албанія, Ісландыя, Ліхтэнштэйн, Нарвегія, Паўночная Македонія, Чарнагорыя далучыліся да снежаньскага пакета санкцый ЕС 26 студзеня 2021 года[23]. Таксама завод у свае санкцыйныя спісы ўнеслі Вялікабрытанія[24] і Швейцарыя[25].

2 снежня 2021 года 140-ы рамонтны завод быў уключаны ў санкцыйныя спісы ЗША[26] і Канады[27].

У снежні 2021 года паведамлялася, што з-за санкцый Еўрапейскага Саюза, накладзеных на 140-ы рамонтны завод, былі спыненыя пастаўкі бранявых лістоў з Фінляндыі, у выніку чаго спынілася вытворчасць БРДМ «Кайман»[28].

У 2022 годзе завод трапіў пад санкцыі Новай Зеландыі, Японіі і Украіны[29].

Зноскі

правіць
  1. а б в г д е ё ж з і к 140-й ремонтный завод // Предприятия оборонно-промышленного комплекса России и стран СНГ. Справочник. изд. 4-е, пер. М., 2008. стр. 448
  2. а б в г д е ОАО «140 ремонтный завод» отмечает 7 мая 70-летие со дня образования // «Новости ЦАМТО» от 30 апреля 2013
  3. а б в г Станислав Ворожин. Место, где танки возрождаются // газета «Во славу Родины», № 173 от 18 сентября 2018
  4. а б в г д Валерий Ковалёв. Вставший с колен // газета «Красная звезда» от 25 октября 2002
  5. Валерий Ковалёв. Эффект модернизации // «Красная звезда» от 15 августа 2002
  6. Алексей Мазепов. MILEX 2003 // журнал «Техника и вооружение», № 8, 2003. стр. 11-14
  7. Валерий Ковалёв. Военные водители не останутся «без колес» // газета «Красная звезда» от 20 ноября 2001
  8. Falkat — техника для человека // журнал «Армия», № 2, 2004. стр.32-33
  9. «Вскоре в части белорусской армии начнут поступать недавно принятые на вооружение современные электронные тренажеры. Они созданы на 140-м ремонтном заводе министерства обороны республики в Борисове в сотрудничестве с российской фирмой „Логос“ и предназначены для обучения экипажей танков и БМП»
    Валерий Ковалёв. В армии союзной Белоруссии // газета «Красная звезда» от 4 июня 2003
  10. подполковник Алексей Симоненко. Военно-техническая политика и вооружённые силы Республики Беларусь // журнал «Армия», № 5, 2003. стр.28-33
  11. Юрий Стригельский. MILEX набирает обороты // журнал «Армия», № 3, 2005. стр.53-59
  12. Н. С. Лутонин, В. И. Будевич, С. С. Шпак, Н. И. Голуб, В. С. Дулько (открытое акционерное общество «140-й ремонтный завод»). Бронированная разведывательно-дозорная машина // Патент Республики Беларусь U 6398 от 30 августа 2010
  13. Алескандр Алесин. Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене Архівавана 23 красавіка 2021. // Naviny.by (20 октября 2014)
  14. Борисовчанину Анатолю Мазынскому, расстрелянному в Йемене, до пенсии оставался год // Govorim.by, 5 декабря 2013
  15. а б в генерал-майор Игорь Лотенков. Техника и вооружение: современный облик вооружённых сил // журнал «Армия», № 1, январь — февраль 2017. стр.2-5
  16. подполковник запаса Николай Макаревич. Завод, умеющий всё // «Во славу Родины», № 133 от 21 июля 2015
  17. ОАО «140 ремонтный завод» успешно завершил ОКР по модернизации БТР-70 Архівавана 19 ліпеня 2019. // официальный сайт Государственного военно-промышленного комитета РБ от 4 января 2017
  18. Битва «стальных гладиаторов» // журнал «Армия», № 4 (128), 2017. стр.24-27
  19. Белорусский танк T-72БМЭ с усиленной защитой и тепловизором // газета «Военно-промышленный курьер» от 22 мая 2017
  20. «Защитника» из Борисова показали на «MILEX — 2019». Фотофакт(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 20 ліпеня 2019. Праверана 27 снежня 2021.
  21. Jozwiak, Rikard. EU Officially Slaps More Economic Sanctions On Belarus Over Crackdown (англ.). Радио «Свобода» (17 снежня 2020). Архівавана з першакрыніцы 21 ліпеня 2021. Праверана 21 ліпеня 2021.
  22. а б Consolidated text: Council Decision 2012/642/CFSP of 15 October 2012 concerning restrictive measures in view of the situation in Belarus (англ.). EUR-Lex. Архівавана з першакрыніцы 26 кастрычніка 2021. Праверана 26 кастрычніка 2021.
  23. Declaration by the High Representative on behalf of the European Union on the alignment of certain countries concerning restrictive measures against Belarus (англ.). Совет Европейского союза (26 студзеня 2021). Праверана 9 верасня 2021.
  24. CONSOLIDATED LIST OF FINANCIAL SANCTIONS TARGETS IN THE UK (англ.)(недаступная спасылка). ofsistorage.blob.core.windows.net. Казначейство Её Величества. Архівавана з першакрыніцы 17 снежня 2021. Праверана 26 кастрычніка 2021.
  25. Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot) (англ.). Staatssekretariat für Wirtschaft (7 ліпеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 7 ліпеня 2021. Праверана 10 ліпеня 2021.
  26. Виктор Владимиров. США объявили о крупномасштабных санкциях в отношении Беларуси. Голос Америки (2 снежня 2021). Праверана 9 снежня 2021.
  27. Канада ввела санкции против Дмитрия Лукашенко и семи структур. Интерфакс (2 снежня 2021). Праверана 9 снежня 2021.
  28. Санкции в действии: ремонтный завод в Борисове не может выпускать броневики «Кайман». Праверана 15 снежня 2021.
  29. Відкрите акціонерне товариство "140 ремонтний завод"(недаступная спасылка)

Літаратура

правіць
  • Беларуси нужна мобильная армия // Информационный бюллетень Администрации Президента Республики Беларусь. — 2014. — № 7. — С. 21—23.