2-я Ушацкая партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі

2-я Ушацкая партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі — партызанская брыгада, створаная ў ліпені 1943 года на базе атрадаў вылучаных брыгадай «Смерць фашызму» (пазней партызанская брыгада імя В. І. Чапаева). У жніўні 1943 года ў брыгадзе створаны і накіраваны ў Вілейскую вобласць партызанскі атрад пад камандаваннем С. Я. Косава (пазней 1-ы атрад партызанскай брыгады імя М. І. Калініна. Дзейнічала на тэрыторыі Ушацкага і Лепельскага раёнаў. У ліпені 1944 года брыгада (1033 партызаны, 9 атрадаў) злучылася з Чырвонай Арміяй.

2-я Ушацкая партызанская брыгада імя П. К. Панамарэнкі
Гады існавання	1943—1944
Краіна	Беларуская ССР
Падпарадкаванне	Беларускі штаб партызанскага руху
Тып	партызаны
Функцыя	барацьба з нямецкімі акупацыйнымі ўладамі
Колькасць	1033 партызаны (ліпень 1944)
Дыслакацыя	Ушацкі і Лепельскі раёны
Войны	Вялікая Айчынная вайна
Удзел у	Вялікая Айчынная вайна
Камандзіры
Вядомыя камандзіры	М. В. Уткін

Склад

• атрад імя Чкалава;
• атрад імя Кірава;
• атрад імя Свярдлова;
• атрад імя Грызадубавай;
• атрад імя Даватара;
• атрад імя Суворава;
• атрад імя Галоўчанкі;
• атрад «За Радзіму»;
• 9-ы атрад.

Камандаванне

Камандзір

• М. В. Уткін

Камісар

• М. А. Цябут

Камісар

• А. І. Вілюгін

Гісторыя

Партызаны ўчынялі дыверсіі на чыгунках, шашэйных і грунтавых дарогах у раёне дыслакацыі. У ліпені — жніўні 1943 года разбілі нямецкі гарнізон у вёсцы Бачэйкава Бешанковіцкага раёна, напалі на гарнізон у вёсцы Пышна Лепельскага раёна, удзельнічалі ў Лепельскай аперацыі, разбілі ў студзені — лютым 1944 фашысцкія гарнізоны ў вёсках Поплаўкі, Аўгустова, Сукнёўшчына Лепельскага раёна. Вялі абарончыя баі каля вёскі Кісялёва (люты 1944 года) Ушацкага раёна, у красавіку — маі 1944 года ўдзельнчалі ў баях супраць карнай экспедыцыі на тэрыторыі Полацка-Лепельскай партызанскай зоны, утрымлівала абарону на ўчастках вёсак Стараселле — Вацлавова, Завыдрына — Істопішча — Жары, Слабада — Кавалеўшчына — Завячэлле, каля вёсак Вялічкаўцы, Горы, Кублішчына Ушацкага раёна. У «рэйкавай вайне» на чыгунцы Полацк — Маладзечна падарвалі больш за 5000 рэек

Памяць

• Брыгада ўвекавечана ў мемарыяльным комплексе «Прарыў» у ліку 16 партызанскіх брыгад.
• У 1976 годзе ў вёсцы Рубанікі Ушацкага раёна ў гонар брыгады ўстаноўлена мемарыяльная дошка.

Гл. таксама

• Бачэйкаўскія баі;
• Пышнянскія баі;
• Лепельскі бой

Літаратура

• Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941—1945: Энцыкл. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1990. — 680 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-012-2.