Марцыян Аляксандр Агінскі

канцлер вялікі літоўскі

Марцыян Аляксандр Агінскі (163226 студзеня 1690) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Чашнік (16581659), падстолі (16591661), стольнік (16611665), крайчы (16651670) і канцлер вялікі літоўскі1684), ваявода троцкі1670)[3].

Марцыян Аляксандр Агінскі

герб «Брама»[d]
герб «Брама»[d]
ваявода троцкі
1670 — 1684
Папярэднік Мікалай Стэфан Пац
Пераемнік Цыпрыян Павел Бжастоўскі
Нараджэнне 1632[1][2][…]
Смерць 26 студзеня 1690(1690-01-26)[2]
Род Агінскія
Бацька Аляксандр Агінскі
Маці Кацярына з Палубінскіх[d]
Жонка Марцыбела з Глябовічаў[d]
Веравызнанне Праваслаўная Царква і каталіцтва
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

За жонкай атрымаў тытул графа «на Дуброўне» з паловай маёнткаў Дуброўна і Заслаўе, а таксама ейную спадчыну ад маці — Іўе, колішні родавы маёнтак Кішкаў. Павялічыў свае маёнткі, атрымаўшы ў 1667 годзе Дарсунішскае і Рагачоўскае староствы[4].

Марцыян Аляксандр Агінскі — адзін з уплывовых магнатаў Вялікага Княства Літоўскага.

Біяграфія Правіць

   
М. А. Агінскі і яго жонка Марцыбэла з Глябовічаў. Роспіс касцёла ў Рыконтах, 1688

Прадстаўнік княжацкага роду Агінскіх герба ўласнага, сын Аляксандра, кашталяна троцкага, і Кацярыны з Палубінскіх. Навучаўся ў Кракаве і Лейдэне.

3 1651 служыў у войску, палкоўнік. Атрымаў шэраг дзяржаўных пасадаў, у тым ліку стольніка (1647) і харужага троцкага (1654). Абіраўся паслом на соймы 1661, 1664, 1668, 1670, дэпутат Трыбуналу Вялікага Княства Літоўскага ў 1667, 1668, яго маршалак у 1671.

 
Рэмбрант «Лісоўчык». Мяркуецца, што гэта партрэт М. А. Агінскага[5]

Удзельнік Паўночнай вайны (16551660), вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай (16541667), у тым ліку баёў супраць маскоўскіх войскаў на тэрыторыі сучаснай Беларусі ў 1660[3]. На чале ўласнага палка браў удзел у Хоцінскай бітве (1673). Удзельнік падпісання «Вечнага міру» (1686) з Расіяй.

Сябар праваслаўнага Віленскага Святадухаўскага і Магілёўскага Богаяўленскага брацтваў. У 1668 збудаваў праваслаўную царкву ў Смілавічах. У 1669 прыняў каталіцтва. У канцы жыцця належаў да групоўкі Сапегаў.

Двойчы браў шлюб: у першым — з Марцыбеляй (1663), дачкой апошняга з роду Глябовічаў Юрыя Караля, меў сына Юрыя (памёр у маленстве, захаваўся панегірык на яго заўчасную смерць). Другі раз ажаніўся ў 1685 з Канстанцыяй Кацярынай Веляпольскай, аднак шлюб быў бяздзетным.

Па смерці М. А. Агінскага, яго спадчына перайшла да стрыечнага брата Сымона Караля, а спадчына Глябовічаў — да К. Сапегі, мужа 2-й дачкі Ю. К. Глябовіча.

Зноскі

  1. Pas L. v. Prince Marcjan Oginski // Genealogics — 2003.
  2. а б https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/marcjan-aleksander-oginski-1632-1690-wojewoda-trocki-kanclerz-w-lit
  3. а б ЭнцВКЛ, 2005
  4. Грыцкевіч А. Агінскія // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1: А — Беліца / Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1993. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-074-2. С. 33.
  5. Zygulski Z. Jr. Further Battles for the Lisowczyk (Polish Rider) by Rembrandt // JSTOR. Vol. 21. No. 41. 2000. P. 197—205.

Літаратура Правіць