Таемнік лускаваты

від раслін

Тае́мнік лускаваты, або Грымотнік, або Цар-трава, або Вясёлка[3][4] (Lathraéa squamária) — від кветкавых раслін роду Таемнік (Lathraea) сямейства Заразіхавыя (Orobanchaceae) (раней адносілі да сямейства Залознікавыя (Scrophulariaceae)).

Таемнік лускаваты
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Lathraea squamaria L., Sp. Pl. 2: 606 (1753)


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  374711
EOL  2867029
IPNI  662054-1
TPL  kew-2497842

Батанічнае апісанне

правіць
 
Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Расліна вышынёй 15-30 см, якая паразітуе на каранях дрэў і кустоў (ляшчына, вольха, бук, чаромха звычайная і інш.), цалкам пазбаўлена хларафілу. Першыя гады (да 10 гадоў) карэнішчы расліны развіваюцца пад зямлёй, пасля чаго з’яўляюцца суквецці. Час вегетацыі — вясна (красавік — май), падчас руху соку ў расліны-«гаспадара». У некаторыя гады расліна можа не расці над зямлёй[5].

Лісце лускаватае.

Суквецце — гронка, кветкі чырвоныя або малінавыя, з чатырма тычынкамі.

Каробачка аднагнёздавая, двухстворкавая.

Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання

правіць

Расце ў цяністых месцах у лясах Еўропы і на Каўказе. Адзіны прадстаўнік роду, які сустракаецца на тэрыторыі Расіі і сумежных краін[6]. Тыповы для шыракалістых і ялова-шыракалістых лясоў. Сустракаецца таксама ў лясах умеранага клімату ад Заходняй Еўропы да Пакістана і Індыі[7].

Ахоўваецца на тэрыторыі шэрагу рэгіёнаў Расіі[8][9].

Гаспадарчае значэнне і выкарыстанне

правіць
 
Кветкі буйным планам

Расліна атрутная, ужыванне можа выклікаць атручванне, аднак, выкарыстоўваецца ў медыцыне[10].

Лекавай сыравінай з’яўляўся корань таемніка лускаватага (лац.: Radix Squamariae).

Батанічная класіфікацыя

правіць

Сінонімы

правіць

Па дадзеных The Plant List на 2013 год[11], у сінаніміку віду ўваходзяць:

  • Anblatum tournefortii G.Don
  • Clandestina rectiflora Lam.
  • Clandestina squamaria (L.) Legrand
  • Squamaria orobanche Scop.

Зноскі

  1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
  3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 72. — 160 с. — 2 350 экз.
  4. Земляной виноград // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
  5. Петров крест чешуйчатый. Архівавана з першакрыніцы 1 сакавіка 2009. Праверана 26 лютага 2009.
  6. Таемнік лускаваты (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
  7. Петров крест (Lathraea squamaria L.)
  8. Lathraea squamaria L. // ИАС «ООПТ России» (руск.)
  9. Петров крест чешуйчатый: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
  10. Лечение травами. Петров крест(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 1 сакавіка 2009. Праверана 26 лютага 2009.
  11. Lathraea squamaria L. is an accepted name (англ.). The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (3 кастрычніка 2013). Праверана 6 лютага 2015.

Літаратура

правіць

Спасылкі

правіць