Таемнік лускаваты
Тае́мнік лускаваты, або Грымотнік, або Цар-трава, або Вясёлка[3][4] (Lathraéa squamária) — від кветкавых раслін роду Таемнік (Lathraea) сямейства Заразіхавыя (Orobanchaceae) (раней адносілі да сямейства Залознікавыя (Scrophulariaceae)).
| Таемнік лускаваты | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Батанічнае апісаннеПравіць
Расліна вышынёй 15-30 см, якая паразітуе на каранях дрэў і кустоў (ляшчына, вольха, бук, чаромха звычайная і інш.), цалкам пазбаўлена хларафілу. Першыя гады (да 10 гадоў) карэнішчы расліны развіваюцца пад зямлёй, пасля чаго з’яўляюцца суквецці. Час вегетацыі — вясна (красавік — май), падчас руху соку ў расліны-«гаспадара». У некаторыя гады расліна можа не расці над зямлёй[5].
Лісце лускаватае.
Суквецце — гронка, кветкі чырвоныя або малінавыя, з чатырма тычынкамі.
Каробачка аднагнёздавая, двухстворкавая.
Распаўсюджанне і асяроддзе пражыванняПравіць
Расце ў цяністых месцах у лясах Еўропы і на Каўказе. Адзіны прадстаўнік роду, які сустракаецца на тэрыторыі Расіі і сумежных краін[6]. Тыповы для шыракалістых і ялова-шыракалістых лясоў. Сустракаецца таксама ў лясах умеранага клімату ад Заходняй Еўропы да Пакістана і Індыі[7].
Гаспадарчае значэнне і выкарыстаннеПравіць
Расліна атрутная, ужыванне можа выклікаць атручванне, аднак, выкарыстоўваецца ў медыцыне[10].
Лекавай сыравінай з’яўляўся корань таемніка лускаватага (лац.: Radix Squamariae).
Батанічная класіфікацыяПравіць
СінонімыПравіць
Па дадзеных The Plant List на 2013 год[11], у сінаніміку віду ўваходзяць:
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 72. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ Земляной виноград // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . — СПб., 1890—1907.
- ↑ Петров крест чешуйчатый. Архівавана з першакрыніцы 1 сакавіка 2009. Праверана 26 лютага 2009.
- ↑ Таемнік лускаваты (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
- ↑ Петров крест (Lathraea squamaria L.)
- ↑ Lathraea squamaria L. // ИАС «ООПТ России»(руск.)
- ↑ Петров крест чешуйчатый: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
- ↑ Лечение травами. Петров крест. Архівавана з першакрыніцы 1 сакавіка 2009. Праверана 26 лютага 2009.
- ↑ Lathraea squamaria L. is an accepted name (англ.) . The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (27 лютага 2013). Праверана 6 лютага 2015.
ЛітаратураПравіць
- Скуратовіч А. М. Таемнік // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 15: Следавікі — Трыо. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15), ISBN 985-11-0035-8. — С. 382.
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1145. Lathraea squamaria L. — Петров крест чешуйчатый // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 178. — ISBN 5-87317-163-7.
СпасылкіПравіць
- Lathraea squamaria L. // ИАС «ООПТ России»(руск.)
- Таемнік лускаваты: інфармацыя на сайце «Энцыклапедыя жыцця» (EOL)(англ.) (Праверана 22 ліпеня 2011)
- Петров крест чешуйчатый: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)