Віктар Іванавіч Парфёнаў
Віктар Іванавіч Парфёнаў (23 верасня 1934, Прудкі, Заходняя вобласць — 3 снежня 2024[1][2], Мінск) — беларускі батанік і эколаг. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1986; член-карэспандэнт з 1980), доктар біялагічных навук (1975), прафесар (1988). Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (2000). Удзельнік ліквідацыі аварыі на Чарнобыльскай АЭС.
| Віктар Іванавіч Парфёнаў | |
|---|---|
| руск.: Виктор Иванович Парфёнов | |
 | |
| Дата нараджэння | 23 верасня 1934 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 3 снежня 2024[1][2] (90 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | навуковец |
| Навуковая сфера | батаніка |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар біялагічных навук |
| Навуковае званне | |
| Альма-матар | |
| Навуковы кіраўнік | Іван Данілавіч Юркевіч |
| Член у | |
| Прэміі |
 |
| Узнагароды | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
правіцьНарадзіўся 23 верасня 1934 года ў вёсцы Прудкі Пачынкаўскага раёна Заходняй вобласці (цяпер — Смаленская вобласць Расіі).
З 1944 года ў Беларусі. Пасля заканчэння 7-гадовай школы паступіў у Буда-Кашалёўскі лясны тэхнікум[3]. Скончыў у 1957 годзе Беларускі тэхналагічны інстытут. З 1959 года — у Інстытуце эксперыментальнай батанікі імя В. Ф. Купрэвіча АН БССР. У 1965—1968 гг. — вучоны сакратар Савета па каардынацыі навуковай дзейнасці АН БССР. З 1968 года — загадчык лабараторыі, у 1973—2000 — гадах дырэктар Інстытута эксперыментальнай батанікі імя В. Ф. Купрэвіча Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, з 2000 года — ганаровы дырэктар і загадчык аддзела гэтага інстытута.
Член Беларускага батанічнага таварыства[4].
Памёр 3 снежня 2024 года.
Навуковая дзейнасць
правіцьАсноўныя работы па фларыстыцы, фітагеаграфіі, геабатаніцы, экалогіі, сістэматыцы і эвалюцыі раслін. Стварыў сучасную беларускую фларыстычную школу. Устанавіў заканамернасці фарміравання росту і прадуктыўнасці фітацэнозаў, асаблівасці біялогіі відаў і папуляцый раслін у аптымальных і экстрэмальных умовах. Упершыню тэарэтычна і эксперыментальна абгрунтаваў і рашыў праблему віду раслін на межах арэалу. Правёў біясістэматычнае вывучэнне асобных відаў і родаў беларускай флоры, даследаваў заканамернасці сучасных антрапагенных змяненняў флоры і расліннасці. Распрацаваў тэарэтычныя і практычныя асновы аховы біяразнастайнасці расліннага свету Беларусі і арганізацыі сістэмы запаведных аб’ектаў. Ім прапанаваны прынцыпы экалагічна аптымальнага кампанента прыродазнаўчых, парушаных і пераўтвораных экасістэм, абгрунтаваныя новыя тэарэтычныя падыходы ў эвалюцыі вышэйшых раслін, даследаваны заканамернасці міграцыі радыенуклідаў у прыродна-раслінных комплексах.
Аўтар больш за 350 навуковых прац, у тым ліку 38 манаграфій.
Узнагароды і званні
правіць- Дзяржаўная прэмія БССР 1972 г. за цыкл работ па вывучэнню расліннасці Беларусі.
- Ордэн Дружбы народаў (1981).
- Медаль Францыска Скарыны (2009).
- Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (2000).
- Залаты медаль Еўрапейскай навукова-прамысловай палаты (Бельгія, Брусель, 2013).
- Ганаровая грамата Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь (2014).
Асноўныя працы
правіць- Хронология флоры Белоруссии. — Мн., 1972. (разам з Н. В. Казлоўскай)
- Обусловленность распространения и адаптации видов растений на границах ареалов. — Мн., 1980.
- Флора Белорусского Полесья (современное состояние, тенденции развития). — Мн.: Наука и техника, 1983.
- Антропогенные изменения флоры и растительности Белоруссии. — Мн.: Наука и техника, 1985 (разам з Г. А. Кім, Г. Ф. Рыкоўскім).
- Кариология флоры как основа цитогенетического мониторинга. — Мн.: Наука и техника, 1992 (разам з С. А. Дзмітрыевай).
- Радиоактивное загрязнение растительности Беларуси (в связи с аварией на ЧАЭС). — Мн.: Навука і тэхніка, 1995 (у сааўтарстве).
- Нацыянальны атлас Беларусі. — Мн., 2002 (у сааўтарстве).
- Флора Беларуси. Сосудистые растения. В 6 т. Т 1. — Мн.: Беларус. навука, 2009 (у сааўтарстве).
- Флора Беларуси. Сосудистые растения. В 6 т. Т 2. — Мн.: Беларус. навука, 2013 (у сааўтарстве).
Крыніцы
правіць- ↑ а б Памёр акадэмік Віктар Парфёнаў // Наша Ніва — 2024. — ISSN 1819-1614; 1819-1630 Праверана 4 снежня 2024.
- ↑ а б Институт экспериментальной ботаники НАН Беларуси
- ↑ Виктор Иванович Парфёнов: к 80-летию со дня рождения (руск.)
- ↑ Старонка Таварыства
Літаратура
правіць- Парфёнаў Віктар Іванавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 565. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
- Парфёнаў Віктар Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. — С. 146. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).
Спасылкі
правіць- Парфёнов Виктор Иванович (руск.) // Інстытут эксперыментальнай батанікі імя В. Ф. Купрэвіча НАН Беларусі
- Акадэмікі: Парфёнаў Віктар Іванавіч // НАН Беларусі
- Віктар Іванавіч Парфёнаў у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
- И. Д. Волотовский, Н. А. Ламан, Б. И. Якушев, А. В. Пугачевский, Г. Ф. Рыковский, С. А. Дмитриева Виктор Иванович Парфенов (К 80-летию со дня рождения) // Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя біялагічных навук, № 4 (2014). (руск.)
- ВИКТОР ИВАНОВИЧ ПАРФЁНОВ: К 90-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ (руск.)