Дуднік

	Дуброўнік
	; Дуднік лясны (Angelica sylvestris)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Парасонакветныя
Сямейства:	Парасонавыя
Падсямейства:	Apioideae
Трыба:	Selineae
Род:	Дуднік
Міжнародная навуковая назва
	Angelica L., 1753
ITIS	29431
NCBI	40948
EOL	37292
GRIN	g:674
IPNI	39657-1

Ду́днік^[3]^[4] (Angélica) — род кветкавых раслін з сямейства Парасонавыя (Umbelliferae).

Батанічнае апісанне

Дзягіль лекавы (Angelica archangelica). Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Двугадовыя або шматгадовыя травяністыя расліны, якія маюць стрыжнёвыя карані. Сцябло дудчатае, 30—90 см даўжынёй.

Кветкі дробныя белыя, зелянява-жоўтыя або ружаватыя, сабраны ў складаныя парасоны. Пялёсткі ланцэтападобныя або эліптычныя.

Плод пляскаты са спінкі, з 10 крылападобнымі краявымі рэбрамі, шырокакрылы віслаплоднік.

Распаўсюджанне і экалогія

Радзімай расліны лічаць поўнач Еўразіі. Прадстаўнікі роду растуць у Паўночным паўшар’і і Новай Зеландыі.

Расліны аддаюць перавагу лугам, рэдкалессям, палянам і ўзлескам.

Выкарыстанне

У каранях многіх відаў змяшчаюцца кумарын і дубільныя рэчывы. Некаторыя віды выкарыстоўваюцца як лекавыя расліны, а таксама ў кандытарскай і лікёра-гарэлачнай прамысловасці.

Віды

Паводле сайта The Plant List на 2013 год, род больш 115^[5] відаў.

Некаторыя з іх^[6]:

Angelica acutiloba (Siebold & Zucc.) Kitag.
Angelica adzharica Pimenov
Angelica ampla A.Nelson
Angelica amurensis Schischk.
Angelica angelicastrum (Hoffmanns. & Link) Cout.
Angelica anomala Avé-Lall.
Angelica archangelica L. — Дзягіль лекавы
Angelica arguta Nutt. ex Torr. & A.Gray
Angelica atropurpurea L.
Angelica biserrata (R.H.Shan & C.Q.Yuan) C.Q.Yuan & R.H.Shan
Angelica brevicaulis (Rupr.) B.Fedtsch.
Angelica breweri A.Gray
Angelica cartilaginomarginata (Makino ex Y.Yabe) Nakai
Angelica cincta H.Boissieu
Angelica czernaevia (Fisch. & C.A.Mey.) Kitag.
Angelica dahurica (Fisch.) Benth. & Hook.f. ex Franch. & Sav.
Angelica dawsonii S.Watson
Angelica decurrens (Ledeb.) B.Fedtsch.
Angelica decursiva (Miq.) Franch. & Sav.
Angelica genuflexa Nutt. ex Torr. & A.Gray
Angelica gigas Nakai
Angelica glauca Edgew.
Angelica gmelinii (DC.) Pimenov
Angelica hendersonii J.M.Coult. & Rose
Angelica heterocarpa J.Lloyd
Angelica japonica A.Gray
Angelica keiskei (Miq.) Koidz.
Angelica kingii J.M.Coult. & Rose
Angelica koreana Maxim.
Angelica laevis J.Gay ex Avé-Lall.
Angelica laxifoliata Diels
Angelica lineariloba A.Gray
Angelica lucida L.
Angelica palustris (Besser) Hoffm. — Дуднік балотны
Angelica pinnata S.Watson
Angelica polymorpha Maxim.
Angelica pubescens Maxim.
Angelica razulii Gouan
Angelica sachalinensis Maxim. — Дуднік сахалінскі
Angelica scabrida Clokey & Mathias
Angelica sinensis (Oliv.) Diels
Angelica sylvestris L. typus^[7] — Дуднік лясны, ці Заячы кроп, ці Ствольнік
Angelica tenuisecta (Makino) Makino
Angelica tomentosa S.Watson
Angelica ursina (Rupr.) Maxim.
Angelica venenosa (Greenway) Fernald

Род Дзягіль (Archangelica), які раней вылучаўся, у цяперашні час уключаны ў род Дуднік^[8]. Віды роду Archangelica і адпавдныя ім віды роду Angelica:

Archangelica atropurpurea (L.) Hoffm. = Angelica atropurpurea L.
Archangelica decurrens Ledeb. = Angelica decurrens (Ledeb.) B.Fedtsch.
Archangelica gmelinii DC. = Angelica gmelinii (DC.) Pimenov
Archangelica keiskei Miq. = Angelica keiskei (Miq.) Koidz.
Archangelica officinalis (Moench) Hoffm. = Angelica archangelica L. — Дзягіль лекавы
Archangelica songarica (Regel & Schmalh.) Lipsky ex Paulsen = Angelica brevicaulis (Rupr.) B.Fedtsch.

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ Напісанне Дуднік у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т. 6. Мн., 1998. — С. 255.
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 15. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ Спіс відаў роду Дуднік паводле сайта The Plant List (англ.) (лац.) (Праверана 2 кастрычніка 2016)
↑ Паводле сайта GRIN (гл. картку расліны).
↑ Звесткі пра род Angelica у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
↑ Archangelica: інфармацыя на сайце GRIN(англ.) (Праверана 6 ліпеня 2009)

Літаратура

Пашына Г. В., Сімановіч Л. Г. Дуднік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 264.

Спасылкі

Дудник — род Angelica: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».

[pr-3] Напісанне Дуднік у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т. 6. Мн., 1998. — С. 255.

[Киселевский-4] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 15. — 160 с. — 2 350 экз.

[5] Спіс відаў роду Дуднік паводле сайта The Plant List (англ.) (лац.) (Праверана 2 кастрычніка 2016)

[GRIN-6] Паводле сайта GRIN (гл. картку расліны).

[ING-7] Звесткі пра род Angelica у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)

[8] Archangelica: інфармацыя на сайце GRIN(англ.) (Праверана 6 ліпеня 2009)

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]