Ятрышнік мужчынскі
Ятры́шнік мужчынскі[3] (Orchis mascula) — від кветкавых раслін роду Ятрышнік (Orchis) сямейства Архідныя (Orchidaceae).
Ятрышнік мужчынскі | |||||||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||
Падвіды | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
|
Батанічнае апісанне правіць
Шматгадовая травяністая расліна вышынёй 20—50 см, з двума авальнымі клубнямі. Сцябло прамастойнае, мясістае, з фіялетавымі плямамі знізу. Лісце шырокаланцэтнае, звужанае да асновы, даўжынёй 7—12 см, часта з фіялетава-пурпуровымі плямамі, сабранае каля асновы сцябла. Кветкі светла-пурпуровага, ружовага або бледна-фіялетавага колеру. Суквецце — разрэджаны колас. Плод — каробачка.
Распаўсюджанне і экалогія правіць
Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўропы, Заходняй Азіі (Іран, Ірак, Ліван, Турцыя), Паўночнай Афрыкі (Алжыр, Марока), на Каўказе і Канарскіх астравах[4].
Ценевынослівая расліна, мезафіт і мезатроф[5]. Расце на вільготных лугах, узлесках і палянах, ускрайках балот, пераважна на карбанатных глебах. Цвіце ў канцы мая — пачатку чэрвеня[6]. Плады паспяваюць у чэрвені—ліпені[6]. Энтамафіл і анемахор[6]. Размнажаецца насеннем і вегетатыўна (клубнямі).
Ахоўны статус правіць
Від занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь 1-га і 2-га выданняў[6]. Ахоўваецца на тэрыторыі Літвы, Латвіі, Расіі, Украіны, Фінляндыі, Эстоніі, Паўднёвай Асеціі[5]. Уключаны ў Дадатак II Канвенцыі CITES[6].
Гаспадарчае значэнне правіць
Лекавая, меданосная і дэкаратыўная расліна.
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
- ↑ Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
- ↑ Taxon: Orchis mascula (L.) L. (англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)
- ↑ а б Ятрышник мужской: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
- ↑ а б в г д Красная книга Республики Беларусь Архівавана 23 жніўня 2020. (руск.)
Літаратура правіць
- Швец І. У. Ятрышнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 472—473.
- Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор и редактор тома акад. В. Л. Комаров. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1935. — Т. IV. — С. 683—684. — 760 + XXX с. — 5 175 экз. (руск.)
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 407. Orchis mascula L. — Ятрышник мужской // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 517. — ISBN 8-87317-091-6. (руск.)
Спасылкі правіць
- Ятрышник мужской: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
- Orchis mascula (L.) L. // ИАС «ООПТ России» (руск.)
Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам. II катэгорыя (EN) |