Мікалай Радзівіл (1470—1521)
Мікалай Радзівіл (мянушка «amor Poloniae»; каля 1470 — 1521) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Крайчы (1488—1493), падчашы (1493—1505) і маршалак вялікі літоўскі (1505), ваявода троцкі (1505—1510) і віленскі (з 1510), канцлер вялікі літоўскі (з 1510)[1]. Заснавальнік гонядзка-мядзельскай лініі роду Радзівілаў.
| Мікалай Радзівіл | |
.jpg) | |
| Мікалай Радзівіл. Невядомы мастак, XVII ст.. Літоўскі мастацкі музей | |
 Герб «Трубы» | |
| Дзейнасць | афіцэр |
|---|---|
| Нараджэнне | каля 1470 |
| Смерць | 1521 |
| Род | Радзівілы |
| Бацька | Мікалай Радзівіл «Стары» |
| Маці | Соф’я з Манівідаў[d] |
| Жонка | Альжбета з Саковічаў |
| Дзеці | Мікалай, Соф'я, Станіслаў, Ян |
Меў шматлікія маёнткі на тэрыторыі сучаснай Літвы (Шырвінты, Кейданы, Упнікі, Солы[1] і іншыя), на Падляшшы (Гонядзь, Райгорад, Кнышын), Хоўхлу і Хаценчыцы каля Маладзечна, трымаў Бабруйскую воласць. Быў старостам бельскім. Князь Свяшчэннай Рымскай імперыі на Гонядзі і Мядзелі (1518).
БіяграфіяПравіць
.jpg)
|
._%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B6%D0%B1%D0%B5%D1%82%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%B2%D1%96%D0%BB_(%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%87)_(H._Lajbovi%C4%8D,_1758).jpg)
| |
Мікалай III Радзівіл і яго жонка Альжбета з Саковічаў. Г. Ляйбовіч, 1758 г.
| ||
Прадстаўнік шляхецкага роду Радзівілаў герба «Трубы», сын Мікалая «Старога», ваяводы віленскага і канцлера вялікага літоўскага, і Соф'і з Манівідаў. Меў братоў Яна, кашталяна троцкага, Войцеха, біскупа віленскага, Юрыя, гетмана вялікага літоўскага, і сястру Ганну, жонку Конрада III Рудога, апошнюю ўдзельную мазавецкую княгіню[2].
Удзельнічаў у маскоўска-літоўскіх войнах 1500—1503, 1507—1508 і 1512—1522 гадоў, у бітве пры Ведрашы 1500 года, Клецкай бітве 1506 года з татарамі.
_(2).jpg)
У 1488 годзе атрымаў урад крайчага, у 1493 годзе — падчашага, у 1505 годзе — маршалка вялікага літоўскага. Таго ж года стаў ваяводам троцкім, з 1510 года — ваяводам віленскім і адначасна канцлерам вялікім літоўскім. У 1515 годзе ўзначальваў пасольства Вялікага Княства Літоўскага на з'ездзе Ягелонаў і Габсбургаў у Пожані (Браціславе) і Вене. Змагаўся за ўладу з Альбертам Гаштольдам, быў адным з выдаўцоў першага Статута Вялікага Княства Літоўскага (1529).
У 1518 годзе атрымаў ад імператара Свяшчэннай Рымскай імперыі Максімільяна I тытул князя «на Гонядзі і Мядзелі».
Ажаніўся з Альжбетай, дачкой ваяводы троцкага Багдана Саковіча. У шлюбе нарадзіліся дзеці[1]:
- Ян (1492—1542), падчашы вялікі літоўскі і староста генеральны жамойцкі
- Мікалай (каля 1492 — 1529/1530), біскуп жамойцкі
- Станіслаў (пам. 1531)
- Соф'я, жонка Яна Забярэзінскага, намесніка гарадзенскага і ваўкавыскага
- Алена, жонка князя Юрыя Алелькавіча
- Альжбета, жонка князя Януша Гальшанскага-Дубровіцкага, ваяводы троцкага
Памёр у канцы кастрычніка або ў пачатку лістапада 1521 года. Спачыў у Віленскай кафедры[3].
ГалерэяПравіць
- Іканаграфія Мікалая Радзівіла
Невядомы мастак, 1646—53 гг.
З Нясвіжскай партрэтнай галерэі, 1733—37 гг.
З фрэскі касцёла Святога Юрыя ў Вільні, XVIII ст.
М. Старкман, 1857 г.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Зноскі
- ↑ 1,0 1,1 1,2 ЭнцВКЛ, 2005
- ↑ Рудзкі Э. Барбара Радзівілянка — другая жонка Жыгімонта Аўгуста / Пераклад з: Edward Rudzki. Polskie Krolowie. Zony Piastow i Jagiellonow. — W-wa, 1985 // «Спадчына» № 5, 1994. — Эл. рэсурс www.pawet.net (8 кастрычніка 2010).
- ↑ Błaszczyk G. Radziwiłł Mikołaj h. Trąby (ok. 1470–1521) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1987. — Tom XXX/2, zeszyt 125. S. 319.
ЛітаратураПравіць
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 493. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
СпасылкіПравіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мікалай Радзівіл (1470—1521)
