Мікалай Радзівіл (1470—1521)

Мікалай Радзівіл
Мікалай Радзівіл
	; Трубы
маршалак вялікі літоўскі
	1505 — 1510
Папярэднік	Ян Юр’евіч Забярэзінскі
Пераемнік	Мікалай Янавіч Кезгайла
ваявода віленскі
	1510 — 1521
Папярэднік	Мікалай Радзівіл Стары
Пераемнік	Альбрэхт Гаштольд
ваявода троцкі
	1505 — 1510
Папярэднік	Ян Юр’евіч Забярэзінскі
Пераемнік	Рыгор Станіслававіч Осцік
канцлер вялікі літоўскі
	1510 — 1521
Папярэднік	Мікалай Радзівіл Стары
Пераемнік	Альбрэхт Гаштольд
крайчы вялікі літоўскі
	1488 — 1493
Папярэднік	Аляксандр Юр’евіч Гальшанскі
Пераемнік	Януш Аляксандравіч Гальшанскі[d]
падчашы вялікі літоўскі
	1493 — 1505
Папярэднік	Аляксандр Юр’евіч Гальшанскі
Пераемнік	Альбрэхт Гаштольд
Нараджэнне	1470[…] ці 1470
Смерць	1521
Род	Радзівілы
Бацька	Мікалай Радзівіл Стары
Маці	Соф’я з Манівідаў[d]
Жонка	Альжбета з Саковічаў
Дзеці	Мікалай Радзівіл, Ян Радзівіл, Алена Мікалаеўна з Радзівілаў, Альжбета з Радзівілаў і Соф’я з Радзівілаў[d]
Дзейнасць	афіцэр
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мікалай Радзівіл (мянушка «amor Poloniae»; каля 1470—1521) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Крайчы (1488—1493), падчашы (1493—1505) і маршалак вялікі літоўскі (1505), ваявода троцкі (1505—1510) і віленскі (з 1510), канцлер вялікі літоўскі (з 1510)^[5]. Заснавальнік гонядзка-мядзельскай лініі роду Радзівілаў.

Меў шматлікія маёнткі на тэрыторыі сучаснай Літвы (Шырвінты, Кейданы, Упнікі, Солы^[5] і іншыя), на Падляшшы (Гонядзь, Райгорад, Кнышын), Хоўхлу і Хаценчыцы каля Маладзечна, трымаў Бабруйскую воласць. Быў старостам бельскім. Князь Свяшчэннай Рымскай імперыі на Гонядзі і Мядзелі (1518).

БіяграфіяПравіць


Мікалай III Радзівіл і яго жонка Альжбета з Саковічаў. Г. Ляйбовіч, 1758 г.

Прадстаўнік шляхецкага роду Радзівілаў герба «Трубы», сын Мікалая «Старога», ваяводы віленскага і канцлера вялікага літоўскага, і Соф’і з Манівідаў. Меў братоў Яна, кашталяна троцкага, Войцеха, біскупа віленскага, Юрыя, гетмана вялікага літоўскага, і сястру Ганну, жонку Конрада III Рудога, апошнюю ўдзельную мазавецкую княгіню^[6].

Удзельнічаў у маскоўска-літоўскіх войнах 1500—1503, 1507—1508 і 1512—1522 гадоў, у бітве пры Ведрашы 1500 года, Клецкай бітве 1506 года з татарамі.

Невядомы мастак, XVII ст.

У 1488 годзе атрымаў урад крайчага, у 1493 годзе — падчашага, у 1505 годзе — маршалка вялікага літоўскага. Таго ж года стаў ваяводам троцкім, з 1510 года — ваяводам віленскім і адначасна канцлерам вялікім літоўскім. У 1515 годзе ўзначальваў пасольства Вялікага Княства Літоўскага на з’ездзе Ягелонаў і Габсбургаў у Пожані (Браціславе) і Вене. Змагаўся за ўладу з Альбертам Гаштольдам, быў адным з выдаўцоў першага Статута Вялікага Княства Літоўскага (1529).

У 1518 годзе атрымаў ад імператара Свяшчэннай Рымскай імперыі Максімільяна I тытул князя «на Гонядзі і Мядзелі».

Ажаніўся з Альжбетай, дачкой ваяводы троцкага Багдана Саковіча. У шлюбе нарадзіліся дзеці^[5]:

Ян (1492—1542), падчашы вялікі літоўскі і староста генеральны жамойцкі
Мікалай (каля 1492—1529/1530), біскуп жамойцкі
Станіслаў (пам. 1531)
Соф’я, жонка Яна Забярэзінскага, намесніка гарадзенскага і ваўкавыскага
Алена, жонка князя Юрыя Алелькавіча
Альжбета, жонка князя Януша Гальшанскага-Дубровіцкага, ваяводы троцкага

Памёр у канцы кастрычніка або ў пачатку лістапада 1521 года. Спачыў у Віленскай кафедры^[7].

ГалерэяПравіць

Іканаграфія Мікалая Радзівіла
Невядомы мастак, 1646—53 гг.
З Нясвіжскай партрэтнай галерэі, 1733—37 гг.
З фрэскі касцёла Святога Юрыя ў Вільні, XVIII ст.
М. Старкман, 1857 г.

Зноскі

↑ ^1,0 ^1,1 Pas L. v. Prince Mikalojus 'Amor Poloniae' Radvila // Genealogics — 2003. — ed. size: 683713
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>
↑ Nikolaus von Radziwill // CERL Thesaurus — Consortium of European Research Libraries.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60909659"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1127581"></a>
↑ Nikolaus Fürst von Radziwill // Deutsche Biographie — München BSB, Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 2001.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1202222"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1419226"></a>
↑ https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/mikolaj-radziwill-h-traby-kanclerz
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ЭнцВКЛ, 2005
↑ Рудзкі Э. Барбара Радзівілянка — другая жонка Жыгімонта Аўгуста / Пераклад з: Edward Rudzki. Polskie Krolowie. Zony Piastow i Jagiellonow. — W-wa, 1985 // «Спадчына» № 5, 1994. — Эл. рэсурс www.pawet.net (нявызн.) (8 кастрычніка 2010).
↑ Błaszczyk G. Radziwiłł Mikołaj h. Trąby (ok. 1470—1521) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1987. — Tom XXX/2, zeszyt 125. S. 319.

ЛітаратураПравіць

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 493. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.

СпасылкіПравіць

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мікалай Радзівіл (1470—1521)

[_fba7407d24a98731-1] 1,0 ^1,1 Pas L. v. Prince Mikalojus 'Amor Poloniae' Radvila // Genealogics — 2003. — ed. size: 683713
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>

[_44e5bb5f69f1b90a-2] Nikolaus von Radziwill // CERL Thesaurus — Consortium of European Research Libraries.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60909659"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1127581"></a>

[_4b38cd9352f0e7cb-3] Nikolaus Fürst von Radziwill // Deutsche Biographie — München BSB, Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 2001.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1202222"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1419226"></a>

[_b6d86459688be17c-4] ttps://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/mikolaj-radziwill-h-traby-kanclerz

[ЭнцВКЛ—2005——-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ЭнцВКЛ, 2005

[pawet-6] Рудзкі Э. Барбара Радзівілянка — другая жонка Жыгімонта Аўгуста / Пераклад з: Edward Rudzki. Polskie Krolowie. Zony Piastow i Jagiellonow. — W-wa, 1985 // «Спадчына» № 5, 1994. — Эл. рэсурс www.pawet.net (нявызн.) (8 кастрычніка 2010).

[7] Błaszczyk G. Radziwiłł Mikołaj h. Trąby (ok. 1470—1521) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1987. — Tom XXX/2, zeszyt 125. S. 319.

[5]

[1]

[2]

[4]

[6]

[7]