Руская праваслаўная царква

аўтакефальная памесная Праваслаўная Царква, найбольшая па колькасці вернікаў Праваслаўная Царква ў свеце
(Пасля перасылкі з РПЦ)

Руская праваслаўная царква, Маскоўскі Патрыярхат — аўтакефальная праваслаўная царква, якая займае 5-е месца ў дыптыху праваслаўных цэркваў, найбольшая з існуючых праваслаўных цэркваў. З’яўляецца найбольшай рэлігійнай арганізацыяй у Расіі, Беларусі і Украіне. У склад Маскоўскага Патрыярхату ўваходзяць аўтаномныя Японская, Кітайская, Украінская, Латвійская, Эстонская праваслаўныя цэрквы, Руская праваслаўная царква за мяжой і Праваслаўная царква Малдовы.

Руская праваслаўная царква
руск.: Русская православная церковь
царк.-слав: Рꙋ́сскаѧ правосла́внаѧ цр҃ковь
Асноўная інфармацыя
Заснавальнікі Апостал Андрэй (паводле царкоўнага падання)
патрыярх Фоцій I Канстанцінопальскі (у 860-я гады стварыў епархію «Расія»[1]);
патрыярх Мікалай II Канстанцінопальскі, які паставіў Міхаіла мітрапалітам Кіеўскім (988 год);
князь Уладзімір Святаслававіч
Аўтакефалія дэ-юрэ з 1589 года[2][3];
дэ-факта з 1448 года[2][4]
Прызнанне аўтакефаліі прызнана ўсімі памеснымі праваслаўнымі царквамі
Прадстаяцель у наш час Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі Кірыл
Цэнтр У складзе Канстанцінопальскага патрыярхата:
Кіеў (X век — 1299);
Уладзімір (1299—1325; дэ-факта);
Масква (1325—1448; дэ-факта);
Аўтакефалія:
Масква (1448—1721);
Санкт-Пецярбург (1721—1917);
Масква (з 1917)
Рэзідэнцыя Прадстаяцеля Данілаў манастыр, Масква
Юрысдыкцыя (тэрыторыя) Сцяг Азербайджана Азербайджан[заўв 1]
Сцяг Беларусі Беларусь[заўв 2]
Сцяг Казахстана Казахстан[заўв 3]
Сцяг Кыргызстана Кыргызстан[заўв 4]
Сцяг Латвіі Латвія[заўв 5]
Сцяг Літвы Літва[заўв 6]
Сцяг Таджыкістана Таджыкістан[заўв 7]
Сцяг Туркменістана Туркменістан[заўв 8]
Сцяг Узбекістана Узбекістан[заўв 9]
Сцяг Японіі Японія[5][6][заўв 10]
Сцяг Кітая Кітай[7][8](аспрэчваецца)[9][заўв 11]
Сцяг Малдовы Малдова (аспрэчваецца)[заўв 12]
Сцяг Манголіі Манголія[10] (аспрэчваецца)
Сцяг Украіны Украіна (аспрэчваецца)[11][12][13][14][заўв 13]
Сцяг Эстоніі Эстонія (аспрэчваецца)[заўв 14]
Руская дыяспара (часткова)[заўв 15]
Епархіі за межамі юрысдыкцыі Заходняя і Цэнтральная Еўропа (Берлінская і Германская, Брусельская і Бельгійская, Будапешцкая і Венгерская, Венская і Аўстрыйская, Гаагская і Нідэрландская, Корсунская, Сурожская)
Цэнтральная і Паўднёвая Амерыка (Аргенцінская і Амерыканская)
Усходняя і Паўднёва-Усходняя Азія (Філіпінска-В’етнамская)
Афрыка (Патрыяршы экзархат Афрыкі)
Царква-маці Канстанцінопальскі патрыярхат
Мова набажэнстваў Сінадальны ізвод царкоўнаславянскай мовы, абмежавана мовы народаў Расіі, у замежных парафіях таксама на мясцовых мовах
Каляндар Юліянскі[15]
Колькасць
Епіскапаў 412 (на 15 кастрычніка 2018 года)
Епархій 303 (на лістапад 2017)[16]
Манастыроў 944 (462 мужчынскіх і 482 жаночых)[16]
Прыходаў 36 878 «храмаў ці іншых памяшканняў, у якіх здзяйсняецца Боская Літургія» [16]
Святароў 39 414 штатных клірыкаў, уключаючы 34 774 прасвітары і 4 640 дыяканаў[16]
Вернікаў 90—120 млн. чал.
Сайт www.patriarchia.ru

Іншымі памеснымі (аўтакефальным) цэрквамі, што ўваходзяць у дыптых, прызнаецца адзінай кананічнай праваслаўнай царквой на тэрыторыі былога СССР з выключэннем Грузіі, дзе кананічнай з’яўляецца Грузінская праваслаўная царква, і Эстоніі, дзе апрача РПЦ кананічнай з’яўляецца Эстонская апостальская праваслаўная царква Канстанцінопальскага Патрыярхата.

Аўтакефалію ад Канстанцінопальскага Патрыярхата царква атрымала ў 1448 годзе, Патрыярхат устаноўлены ў 1589 годзе. У 1721-1917 гадах кіравалася Свяцейшым Сінодам. У 1917 годзе адноўлены патрыярхат.

На канец 2006 года, і да ўз’яднання з РПЦЗ, РПЦ мела 136 епархій; 1 экзархат (Беларускі); 171 архірэяў, з іх 131 епархіяльных, 40 вікарных, без уліку 13, якія былі на адпачынку. Дзейнічаюць 713 манастыроў, у тым ліку ў Расіі: 208 мужчынскіх і 235 жаночых; на Украіне: 89 мужчынскіх і 84 жаночых; у іншых краінах СНД і Прыбалтыкі: 38 мужчынскіх і 54 жаночых; у рэшце замежных краін: 2 мужчынскіх і 3 жаночых. Стаўрапігіяльных манастыроў 25. Агульная колькасць прыходаў — 27 393 (колькасць хутка ўзрастае). Агульная колькасць духавенства — 29 450.

Духоўных навучальных устаноў 75, з іх 5 духоўных акадэмій, 34 духоўныя семінарыі, 36 духоўных вучылішчаў. Усяго на дзённай форме навучання каля 5400 чалавек. Таксама дзейнічаюць 2 праваслаўныя ўніверсітэты і 1 багаслоўскі інстытут.

Прадстаяцель Рускай праваслаўнай царквы — Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі Кірыл (з 1 лютага 2009 года).

У снежні 2017 года стала вядома, што СБУ зняла грыф «цалкам сакрэтна» з дакументаў НКДБ аб стварэнні Маскоўскай Патрыярхіі. У іх, у прыватнасці сцвярджаецца, што ўсіх дэлегатаў так званага Памеснага Сабора РПЦ МП 1945 года быў завербаваны чэкістамі.

Важна, каб у ліку вызначаных кандыдатаў пераважалі агенты НКВС, здольныя правесці на Саборы патрэбную нам лінію
—ліст, накіраванае ў верасні 1944 года на месцы за подпісам начальніка 2-га ўпраўлення НКДБ СССР Фядотава і кіраўніка пятага аддзела 2-га ўпраўлення Карпава[17]

З рассакрэчаных дакументаў вынікае, што НКДБ СССР і яго падраздзяленні ў саюзных і аўтаномных рэспубліках, краях і абласцях займаліся падборам кандыдатаў для ўдзелу ў саборы з прадстаўнікоў духавенства і свецкіх. З гэтай мэтай трэба было намеціць «асоб, якія маюць рэлігійны аўтарытэт сярод духавенства і вернікаў і ў той жа час правераных на агентурнай або патрыятычнай працы».

20 жніўня 2024 года Вярхоўная Рада Украіны забараніла Рускую праваслаўную царкву ва Украіне, прыняўшы Закон Украіны «Аб абароне канстытуцыйнага ладу ў сферы дзейнасці рэлігійных арганізацый».[18][19] Украінскія рэлігійныя арганізацыі, афіляваныя з Рускай праваслаўнай царквой, будуць забаронены праз 9 месяцаў з моманту вынясення Дзяржаўнай службай Украіны па этнапалітыцы і свабодзе сумлення (укр.) адпаведнай пастановы, калі гэтая рэлігійная арганізацыя не разарве адносіны з Рускай праваслаўнай царквой у адпаведнасці з праваслаўным кананічным правам.[20][21][22]

Гл. таксама

правіць

Заўвагі

правіць

Крыніцы

правіць
  1. Шумило С. 1150 лет киево-русской эры. // Русская народная линия.
  2. а б Карацуба, Курукин, Соколов 2005, с. 156.
  3. Журналы заседания Священного Синода от 5—6 октября 2011 года См. Журнал № 131: «После получения автокефалии в Русской Церкви данная структура была утрачена: образованный в 1589 году Московский Патриархат <…>»
  4. Русская Православная Церковь под управлением митрополитов 988—1589: «не предрешая вопроса о каноническом получении автокефалии, 15 декабря 1448 г. русскими иерархами в Московском Успенском соборе Митрополитом был поставлен епископ Рязанский и Муромский Иона <…> после падения Константинополя (1453 г.) на Руси принято было решение, чтобы на будущее время Митрополиты Московские и всея Руси были фактически независимыми от Патриархов.» (Русская Православная Церковь. Очерки истории.)
  5. Японская аўтаномная Праваслаўная Царква Афіцыйны сайт РПЦ.
  6. Апошні справа сцяг ад патрыяршага прастола сцяг Японіі Афіцыйны сайт РПЦ.
  7. Кітайская аўтаномная Праваслаўная Царква Афіцыйны сайт РПЦ.
  8. Кітай і Японія афіцыйна папоўнілі спіс краін кананічнай тэрыторыі рускай царквы. Інтэрфакс-Рэлігія. Архівавана з першакрыніцы 10 лютага 2013. Праверана 8 лютага 2013.
  9. Мітрапаліт Іларыён: Праваслаўныя Кітая пакутуюць з-за адсутнасці святароў. Руская Праваслаўная Царква. Аддзел знешніх царкоўных сувязяў.
  10. Вызначэнне свяшчэннага Архірэйскага Сабора Рускай Праваслаўнай Царквы Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў у Статут Рускай Праваслаўнай Царквы. Патрыярхія.ру
  11. Поле битви – Україна, або «канонічні» проти «канонічних» — Тиждень.иа, 29 серпня 2011 року. (укр.)
  12. Заява Священного Синоду Української Православної Церкви з приводу дій Святого Синоду Румунської Православної Церкви Архівавана 3 снежня 2013. (укр.)
  13. Румынская Царква прэтэндуе на Украіну Рэлігія ва Украіне.
  14. Румынская Праваслаўная царква прыйшла ў Малдавію «на штыках нацысцкіх салдат»: Малдова за тыдзень — REGNUM
  15. "Хулап В. Ф." Рэформа календара і пасхаліі: гісторыя і сучаснасць.
  16. а б в г Найсвяцейшы Патрыярх абвясціў статыстычныя даныя аб жыцці Рускай Праваслаўнай Царквы // Патрыярхія.ру, 29 лістапада 2017
  17. Московський патріархат створювали агенти НКВС, - свідчать розсекречені СБУ документи. https://espreso.tv/. Еспресо TV (10 снежня 2017). Праверана 10 грудня 2017.
  18. Service, RFE/RL's Ukrainian. "Ukrainian Lawmakers Approve Law Banning Religious Groups Tied To Russian Orthodox Church". RadioFreeEurope/RadioLiberty(англ.). Праверана 2024-08-20.
  19. Ukraine's parliament passes law banning Russian Orthodox Church (англ.). LIGA (20 жніўня 2024). Праверана 20 жніўня 2024.
  20. Ukrainian Parliament bans Russian-linked religious organizations, targets UOC-MP (англ.). english.nv.ua. Праверана 20 жніўня 2024.
  21. Parliament passes law banning religious organisations linked to Russia (англ.). Ukrainska Pravda. Праверана 20 жніўня 2024.
  22. The Ukrainian Parliament supported the draft law on banning the UOC MP (англ.). babel.ua (20 жніўня 2024). Праверана 20 жніўня 2024.

Літаратура

правіць
  • Карацуба И. В., Курукин И. В., Соколов Н. П. Выбирая свою историю: "развилки" на пути России: от рюриковичей до олигархов (руск.). — М.: КоЛибри, 2005. — 638 с. — ISBN 5-98720-010-5.

Спасылкі

правіць