Вацлаў Пянткоўскі
Вацлаў Янавіч Пянткоўскі (21 красавіка 1902, мястэчка Ясяноўка, Беластоцкі павет, Гродзенская губерня — 2 снежня 1991) — беларускі каталіцкі святар, арганізатар нелегальнай духоўнай семінарыі.
Вацлаў Пянткоўскі | |
|---|---|
| Адукацыя | |
| Дзейнасць | каталіцкі святар |
| Нараджэнне |
21 красавіка 1902 |
| Смерць |
20 лістапада 1991 (89 гадоў) ці 2 снежня 1991 (89 гадоў) |
Біяграфія правіць
З польскай сялянскай сям’і. Вучыўся ў Беластоцкай гімназіі, потым працаваў настаўнікам у школе ў в. Мілавіды. З 1925 года працаваў і прыватна вучыўся ў Варшаве. У 1926 годзе паступіў у Пінскую духоўную семінарыю. У 1928 накіраваны ў Папскі Латэранскі ўніверсітэт у Рым. Прыняў сакрамэнт святарства 27 верасня 1931 года ў Пінску. Вярнуўся ў Рым для працягу вучобы і ў 1932 годзе атрымаў ступень доктара тэалогіі. Выконваў абавязкі віцэ-рэктара Пінскай семінарыі. З верасня 1934 года в. а. пробашча парафіі Найсвяцейшай Тройцы ў в. Стараельня. Потым рэктар касцёла Перамянення Пана ў Навагрудку, капелан сясцёр назарэтанак, прэфект Навагрудскай гімназіі[1].
З 1935 года прэфект у Брэсце. У 1937 годзе прызначаны арганізоўваць новую парафію. У Брэсце пабудаваў капліцу па вул. Светлай і заклаў фундамент пад пабудову касцёла[1].
Падчас Другой сусветнай вайны ў Брэсце. 31 снежня 1946 года прызначаны генеральным вікарыем той часткі Пінскай дыяцэзіі, якая засталася ў межах СССР. Служыў у касцёлах Міхаіла Арханёла ў мястэчку Івянец, Св. Апосталаў Пятра і Паўла ў в. Камень, Св. Юрыя ў в. Пяршаі, парафіі Апекі Св. Юзафа ў в. Рубяжэвічы. З 26 лютага 1948 года пробашч парафіі Св. Апосталаў Пятра і Паўла ў в. Мядзведзічы[1].
Арыштаваны 20 студзеня 1950 года ў Мядзведзічах. Перавезены ў Баранавіцкую турму, 10 красавіка 1950 года ў Мінск. Абвінавачваўся ў «закліканні сялян не ўступаць у калгас, шпіёнстве на карысць Ватыкана». Віны не прызнаў. Асуджаны 2 кастрычніка 1950 года асобай нарадай МДБ за «антысавецкую агітацыю» дa 10 гадоў ППЛ і 5 гадоў пазбаўлення правоў з канфіскацыяй маёмасці. Праз Маскву, Свярдлоўск, Петрапаўлаўск этапаваны ў Сцяпны лагер МДБ Казахскай ССР (ст. Навагрудная)[1].
У зняволенні тайна праводзіў службы для вернікаў. З 1954 годзе ў лагпункце для хворых. Вызвалены як інвалід 23 мая (ці 6 красавіка) 1956 года. Вярнуўся ў парафію Мядзведзічы. Зарэгістраваны 4 ліпеня 1956 года як мясцовы пробашч. Таксама абслугоўваў суседнія парафіі: Св. Юзафа ў Ляхавічах, Св. Яна Хрысціцеля ў в. Крывошын, Св. Юзафа ў мястэчку Лунінец, філіяльны (парафіі ў Крывошыне) касцёл у в. Ліпск, Звеставання НПМ у Ганцавічах[1].
У 1970-х Пянткоўскі арганізаваў без дазволу ўладаў у касцёльным доме семінарыю, выкладаў з іншымі святарамі тэалогію, гісторыю Касцёла, кананічнае права, этыку, замежныя мовы і філасофію[1]. Некаторыя слухачы ўладкоўваліся на працу, таму савецкім органам было цяжка «падвесці» іх пад крымінальны артыкул аб ухіленні ад працы. Праз пэўны час у в. Мядзведзічы прыязджалі ксяндзы і экзаменавалі слухачоў. Выпускнікі праходзілі практыку ў парафіях. Потым яны давучваліся ў Рызе і Каўнасе або таемна пасвячаліся ў святары. За пяць гадоў ім было падрыхтавана дзесяць чалавек. Сярод выхаванцаў семінарыі беларускія біскупы — Казімір Велікаселец і Антоній Дзям’янка. Першым жа выпускніком стаў ксёндз Рышард Юнік, які здаў экстэрнам экзамены ў Рызе ў 1978 годзе, з 1979 года служыў у Рубяжэвічах.
Папам Янам Паўлам II 11 студзеня 1988 года быў менаваны інфулатам. Абавязкі Генеральнага Вікарыя выконваў да 1989 года. Аўтар успамінаў[1].
Рэабілітаваны пракуратурай Брэсцкай вобласці 23 лістапада 1994. Асабовая справа П. № 13359-с захоўваецца ў архіве КДБ Брэсцкай вобласці[1].
Зноскі
- ↑ а б в г д е ё ж Маракоў, Л. Пянткоўскі Вацлаў Янавіч // Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі (1917—1964) / Леанід Маракоў. — Мінск: Смэлтак, 2009. — С. 336-337. — 776 с. — ISBN 978-985-6917-12-0.
Літаратура правіць
- Маракоў, Л. Пянткоўскі Вацлаў Янавіч // Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі (1917—1964) / Леанід Маракоў. — Мінск: Смэлтак, 2009. — С. 336-337. — 776 с. — ISBN 978-985-6917-12-0.
- Глябовіч А. Касьцёл у няволі // Спадчына. 1994, № 1—2.
- Канфесіі на Беларусі [канец XVIII—XX ст.]. Мн., 1998.
- Дэмакратычная апазыцыя Беларусі: 1956-1991. Пэрсанажы і кантэкст. Мн.: Архіў Найноўшае Гісторыі, 1999. ISBN 985-6374-08-1
- Spis kościołów i duchowieństwa diecezji pińskiej;
- Толочко М. Цветы на могилу священника // Советская Белоруссия. 1992. 11 лют.;
- Hlebowicz, Katolicyzm w państwie sowieckim 1944—1992;
- Глябовіч А. Касьцёл у няволі // Спадчына. 1994. № 1—2;
- Канфесіі на Беларусі [канец XVIII—XX ст.]. Мн., 1998;
- Peszkowski, Zdrojewski, Katoliccy duchowni w golgocie Wschodu;
- Dzwonkowski, Leksykon duchowieństwa polskiego represjowanego w ZSRS;
- Ярмусик, Католический Костел в Беларуси в 1945—1990.