Чудзін
Чу́дзін[1] (трансліт.: Čudzin, руск.: Чудин) — аграгарадок у Беларусі, у Ганцавіцкім раёне Брэсцкай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Чудзінскага сельсавета. Цэнтр СПК «Лань».
Аграгарадок
Чудзін .jpg)
Чудзін на карце Беларусі ±   | ||||||||||||||||||||
Геаграфія правіць
Размешчаны за 40 км на ўсход ад горада Ганцавічы і чыгуначнай станцыі Ганцавічы (на лініі Лунінец — Баранавічы), на правым беразе ракі Лань, на аўтадарозе Ганцавічы — Чырвоная Слабада.
Насельніцтва правіць
Гісторыя правіць
Вядомы з XVI ст. як сяло ў Новагародскім ваяводстве Вялікага Княства Літоўскага. У XIX — пачатку XX ст. Чудзін — сяло (паводле іншых крыніц — вёска), у Круговіцкай воласці Слуцкага павета Мінскай губерні. У 1867 г. пабудавана з дрэва Георгіеўская царква[3], якая захавалася да нашага часу.
У 1886 годзе — сяло, 39 двароў, 349 жыхароў, царква. У канцы XIX ст. у Чудзіне жыў і працаваў вядомы фалькларыст і этнограф А. К. Сержпутоўскі. Паводле перапісу 1897 г. вёска, 87 двароў, 698 жыхароў. У 1909 г. 118 двароў, 787 жыхароў.
У лістападзе 1919 г. ўстаноўлена савецкая ўлада. У лютым 1918 г. акупіравана германскімі войскамі, з сакавіка 1919 г. — войскамі Польшчы. Савецкая ўлада аднаўлялася ў пачатку 1919 г. і ліпені-жніўні 1920 г. З сакавіка 1921 г. Чудзін у складзе Польшчы, вёска Чучавіцкай гміны Лунінецкага павета Палескага ваяводства, у верасні 1921 г. 182 дамы, 994 жыхары. З 1939 г. ў складзе БССР, з 15.01.1940 г. ў Ганцавіцкім раёне Пінскай вобласці, з 12.10.1940 г. цэнтр сельсавета. У 1940 г. ў вёсцы 269 двароў, 1146 жыхароў, створаны калгас, працавалі няпоўная сярэдняя школа, сельпо, тэлефон, фельчарскі пункт.
У Вялікую Айчынную вайну з канца чэрвеня 1941 г. да 07.07.1944 г. вёска была акупіравана нямецка-фашысцкімі захопнікамі, у лясах каля Чудзіна базіраваліся Ганцавіцкія падпольныя райкамы КП(б)Б і ЛКСМБ, партызанская брыгада імя Леніна Пінскага злучэння. Партызаны брыгады разграмілі ў вёсцы гітлераўскі гарнізон. 14.10.1942 г. акупанты спалілі 204 двары і загубілі 16 жыхароў.
З 08.01.1954 г. ў Брэсцкай вобласці 16.07.1954 г. Чудзінскі сельсавет скасаваны, тэрыторыя яго далучана да Рожанскага сельсавета. 22.12.1959 г. цэнтр сельсавета перанесены ў Чудзін, сельсавет перайменаваны ў Чудзінскі (у 1964 г. Рожанскі сельсавет быў адноўлены ў ранейшых межах у складзе Любанскага раёна, з 1965 г. — у Салігорскім раёне). Паводле перапісу 1959 г. 1663 жыхары. З 25.12.1962 г. да 30.07.1966 г. Чудзін у Ляхавіцкім раёне. Паводле перапісу насельніцтва 1970 г. 1918 жыхароў.
Інфраструктура правіць
У Чудзіне размешчаны выканкам сельсавета, млын, ветэрынарны пункт, лясніцтва, комплексны прыёмны пункт бытавога абслугоўвання насельніцтва, сярэдняя школа, Дом культуры, бібліятэка, бальніца, аптэка, аддзяленне сувязі, аўтаматычная тэлефонная станцыя, дзіцячыя яслі-сад, некалькі магазінаў.
Славутасці правіць
.jpg)
- Свята-Георгіеўская царква (1867) —
Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000170
- Абраз «Тайная вячэра» (XIX стагоддзе) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 123Ж000004
- Абраз «Тайная вячэра» (XIX стагоддзе) —
Памятныя мясціны правіць
Вядомыя ўраджэнцы і жыхары правіць
- Алесь Каско (1951—2017) — беларускі пісьменнік
- Эдуард Станіслававіч Дубянецкі (нар. 1966) — беларускі гісторык, культуролаг, публіцыст, паэт.
Зноскі
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)
- ↑ а б в Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17.
- ↑ Свято-Георгиевская церковь
Літаратура правіць
- Чудзін // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17). — С. 286.
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Чудзін- Чудзін на сайце Глобус Беларусі (руск.)
