Казімір Ян Сапега

Казімір Ян Павел Сапега
Казімір Ян Павел Сапега
	; К. Я. Сапега. Невядомы мастак, XVIII ст.
	; Герб «Ліс»
Ваявода віленскі
	1682 — 1703, 1705 — 1720
Папярэднік	Міхал Казімір Пац
Пераемнік	Людвік Канстанцін Пацей
Вялікі гетман літоўскі
	1682 — 1703
Папярэднік	Міхал Казімір Пац
Пераемнік	Міхал Сервацы Вішнявецкі
Нараджэнне	1637
Смерць	13 сакавіка 1720; Горадня, Гарадзенскі павет, Троцкае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая;
Месца пахавання	Бяроза;
Род	Сапегі
Бацька	Павел Ян Сапега
Маці	Ганна Барбара з Копцяў[d]
Жонка	Крысціна Барбара з Глябовічаў; Тэрэза з Корвін-Гасеўскіх; Антаніна Сівілья з Вальдштайн-Арнау
Дзеці	ад 1-га шлюбу: Юрый Станіслаў, Міхал Францішак, Аляксандр Павел, Кацярына Схаластыка
Дзейнасць	дыпламат
	Казімір Ян Сапега на Вікісховішчы

Казімір Ян Павел Сапега (1637 або 1642 — 13 сакавіка 1720, Горадня) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Чашнік (1659—1661) і падстолі вялікі літоўскі (1661—1663), падскарбі дворны літоўскі (1663—1670), гетман польны (1681—1683) і вялікі літоўскі (1683—1703, 1705—1708), ваявода полацкі (1670—1681), староста жамойцкі (1681—1682) і віленскі (1682—1703 і з 1705). У 1700 атрымаў ад аўстрыйскага імператара Леапольда I княжацкі тытул^[2].

Валодаў Друяй, Сапежынам, Іказню, Асвеяй, Старым і Новым Быхавам, Лейпунамі, Ільёй, Заслаўем, Дуброўнай, Іўем, Ружанамі, Воўчынам. Староста берасцейскі^[3] (1665—1670).

БіяграфіяПравіць

З чарэйска-ружанскай лініі магнацкага роду Сапегаў герба «Ліс», сын Паўла Яна і Ганны Барбары з Копацяў. Меў братоў Францішка Стэфана, Бенедыкта Паўла і Лявона Базыля.

Невядомы мастак, XVII ст.

Вучыўся ва ўніверсітэтах Граца і Лёвена. Абіраўся паслом на соймы 1664—1665 (з Берасцейскага павета), 2 соймы 1666 (з Берасцейкага і Ваўкавыскага паветаў), канвакацыйны 1668 і элекцыйны 1669 (з Віленскага павета), каранацыйны 1669 (з Троцкага павета), 2 соймы 1670 (з Ваўкавыскага павета). Быў маршалкам Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага ў 1686, 1689 і 1708.

Падтрымліваў караля і вялікага князя Міхала Вішнявецкага, узначаліў апазіцыю да Пацаў. Удзельнічаў у выправах супраць туркаў 1673 (камандаваў 3 харугвамі конніцы і 1 пяхоты, набранымі за кошт Сапегаў), 1674, 1683 (камандаваў 10-тысячным войскам, якое дзейнічала ў Славакіі), 1689, 1691, 1694 (нанёс паражэнне каля Днястра)^[4].

З 1684 у апазіцыі да Яна Сабескага. Склікаў на 24 студзеня 1685 генеральны соймік Вялікага Княства Літоўскага ў Слоніме, які выказаў пратэст супраць адкрыцця сойму ў Варшаве замест чарговага ў Гродна. На яго прапанову паслы Вялікага Княства з’ехаліся ў Гродна^[2].

У 1693—1696 знаходзіўся ў канфлікце з біскупам віленскім Канстанцінам Казімірам Бжастоўскім датычна пытання пастою літоўскага войска ў касцёльных маёнтках, які 18 красавіка 1694 адлучыў Казіміра Яна Сапегу ад Касцёла.

У Вялікую Паўночную вайну (1700—1721) стаў на бок шведаў. 18 лістапада 1700 атрымаў паражэнне ў бітве пад Алькенікамі ад літоўскай шляхты, якой камандаваў Міхал Сервацы Вішнявецкі. У 1708 перадаў камандаванне свайму брату Яну Сапегу. На пераломе 1709—1710 перайшоў на бок Аўгуста Моцнага, які пакінуў яго на пасадзе ваяводы віленскага. Браў удзел у Варшаўскай вальнай радзе (1710). Пасля ўтварэннія 23 сакавіка 1716 генеральнай канфедэрацыі Вялікага Княства Літоўскага ў Вільні далучыўся да яе, але не прынёс прысягі.

Тройчы браў шлюб:

Крысціна Барбара з Глябовічаў (1667), з якой меў дзяцей: Юрыя Станіслава, Міхала Францішка, Аляксандра Паўла, Кацярыну Схаластыку
Тэрэза з Корвін-Гасеўскіх (1702 або 1703)
Антаніна Сівілья з Вальдштайн-Арнау (да 1711)

Памёр 13 сакавіка 1720 у Гродна. Пахавалі князя ў Бярозе-Картузскай.

У картцы да артыкула прыводзіцца партрэт Казіміра Яна Сапегі (пач. XVIII ст.), які знаходзіцца ў Мастацкім музеі ў Смаленску. Іншыя партрэты змяшчаюцца ў музеі-палацы ў Вілянаве (Польшча), у Коданскай галерэі Сапегаў (1709; пазіцыя 70, шэраг IX), Дзяржаўным гістарычным музеі ў Маскве (1-я чвэрць XVIII ст.), Грыпсгольме (Швецыя) і Цельшаі (Літва).