Вікіпедыя

Сяргей Шупа

(Пасля перасылкі з С. Шупа)

Сяргей Шупа (нар. 2 кастрычніка 1961[2], Мінск[2][3]) — беларускі філолаг, перакладчык, журналіст і грамадскі дзеяч.

Сяргей Шупа
Дата нараджэння 2 кастрычніка 1961(1961-10-02) (60 гадоў)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Род дзейнасці перакладчык, філолаг, журналіст, грамадскі дзеяч
Месца працы
Альма-матар
Член у
Узнагароды

БіяграфіяПравіць

Скончыў Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут замежных моў (1983)[2][3]. Пасля службы ва Узброеных Сілах СССР (1983—1985), вучыўся ў аспірантуры Інстытута мовазнаўства АН БССР (1985—1987)[2]. Працаваў рэдактарам выдавецтва «Мастацкая літаратура» (1987—1991)[2][3], быў аспірантам, дактарантам, потым навуковым супрацоўнікам Нацыянальнага навукова-асветніцкага цэнтра імя Ф. Скарыны (1991)[2][3].

З 1991 года ўдзельнічаў у выданні газеты «Наша Ніва» у Вільнюсе[2][3]. Працаваў перакладчыкам, рэдактарам[3]. З 1995 года вучыўся ў дактарантуры Вільнюскага ўніверсітэта, тэма дысертацыі «Тэксталогія біблейскіх перакладаў Францішка Скарыны»[2]. З 1996 года супрацоўнік «Радыё Свабода» (Прага)[2][3]. У 1999—2001 гадах быў рэдактарам Радыё «Балтыйскія хвалі» (Вільнюс)[2].

Жанаты, мае дваіх дзяцей[2]. Грамадзянін Літвы, жыве ў Празе. У 2012 годзе С. Шупу адмовілі ў візе на ўезд у Беларусь[4].

ДзейнасцьПравіць

Актыўны ўдзельнік беларускага нацыянальна-дэмакратычнага руху 1980-х гадоў[2][5]. Удзельнічаў у маладзёжным грамадскім аб’яднанні «Беларуская Майстроўня» (1979—1984)[2][5]. У 1986 годзе разам з Лявонам Баршчэўскім заснаваў нефармальнае аб’яднанне перакладчыкаў «Бабілён»[3] і быў яго прэзідэнтам у 1986—1991 гадах[2][5][6]. Актыўны удзельнік літаратурнага таварыства «Тутэйшыя»[7]. Член Біблійнай камісіі пры Беларускім экзархаце (1989-1991), член Рабочай групы праекту Новая Беларуская Біблія (з 2012).

Свабодна валодае англійскай, літоўскай, партугальскай, польскай, французскай, харвацкай і чэшскай мовамі, добра разумее нямецкую, эстонскую і сучасны іўрыт (іспыт у дактаранцкім мінімуме), а таксама ў пэўнай ступені старажытнаяўрэйскую, старажытнагрэчаскую і лацінскую мовы. Пачынаў вучыць верхнелужыцкую, дары, ірландскую, кітайскую, навагрэчаскую, шведскую, японскую і некаторыя іншыя мовы, але, паводле ўласнай ацэнкі, ведае іх на недастатковым узроўні. Думае пра вывучэнне арабскай. Таксама разумее шэраг славянскіх і раманскіх моў, але не лічыць гэты ўзровень іх веданнем.[8]

Пераклаў асобныя творы Э. Базэна, Х. Л. Борхеса[3], Б. Віяна[3], А. Ж. Грэймаса[3], Л. Дарэла[3], Дж. Джойса[3], М. Ергавіча[3], Э. Керэта[3], М. Кульбака, Л. Маер-Скуманц, Г. дэ Мапасана[3], Г. Маркеса, П. Мерымэ[3], О. Мілаша[3], М. Мута[3], Дж. Оруэла[2], М. Павіча[3], Э. По[3], Ф. Тугласа[3], Ё. Тэрборна, Ц. Уевіча, М. Уньта[3], Б. Шульца[3], А. Юпруса[et]. Пераклады выходзілі асобнымі выданнямі, а таксама ў альманахах «Далягляды» і «Братэрства», часопісах «Крыніца», «Фрагмэнты», «Arche», газетах «ЛіМ», «Наша Ніва»[3].

Займаецца пытаннямі і метадалогіяй перакладу біблейскіх тэкстаў на беларускую мову, сярод іншага пераклаў Кнігу прарока Ёны[9].

Укладальнік і публікатар «Архіваў БНР» (1998)[2][3][10]. Аўтар кнігі «Падарожжа ў БНР» (2018), дзе ў гістарычным кантэксце ўпарадкавана паказаны арыгінальныя дакументы і матэрыялы, захаваныя ў фондах БНР у архівах Мінска і Вільні, жанр кнігі вызначаны як «архіўны раман»[11][12].

Рэдактар «Ангельска-беларускага слоўніка» В. Пашкевіч[3].

ПрызнаннеПравіць

ЗноскіПравіць

  1. ↑ (unspecified title) Праверана 28 снежня 2021.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 Кто есть кто, 2003
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 3,23 3,24 3,25 3,26 Перакладчыкі: ПрайдзіСвет, 2009
  4. ↑ Сяргею Шупу адмоўлена ў беларускай візе // Наша ніва. 2012. 13 сакавіка.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Дубавец, 2012
  6. ↑ Бабілён // Дэмакратычная апазыцыя…
  7. ↑ Тутэйшыя // Дэмакратычная апазыцыя…
  8. ↑ Сяргей Шупа. Сапраўдны пераклад…
  9. ↑ Шупа С. Кніга прарока Ёны / Раздатачны матэрыял да дакладу аўтара «Кніга прарока Ёны. Выпрацоўка алгарытмаў працы над перакладам» // ІІІ Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі. Секцыя 12, Панэль 12В.2. — Коўна (Літва), 11-13.10.2013.
  10. ↑ Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі: У 2-х кн. / Склад. С. Шупа. — Вільня — Нью-Ёрк — Менск — Прага: Беларускі інстытут навукі і мастацтва. Таварыства беларускага пісьменства, 1998. — 1721 с.
  11. ↑ svaboda.org
  12. ↑ nashaniva.by
  13. ↑ http://pen-centre.by/premija_adamovicha.html
  14. ↑ Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100
  15. ↑ https://www.svaboda.org/a/30237789.html

ЛітаратураПравіць

  • Шупа С. Бабілён // Дэмакратычная апазыцыя Беларусі: 1956—1991. Пэрсанажы і кантэкст. — Мн.: Архіў Найноўшае Гісторыі, 1999. — ISBN 985-6374-08-1
  • Дубавец С. Майстроўня. Гісторыя аднаго цуду / Сяргей Дубавец; фота А. Канцавога.. — [Б. м.]: Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода, 2012. — С. 34, 123, 209, 227, 269, 276, 300, 329, 331—340, 388. — 457 с.
  • Сяргей Шупа // ПрайдзіСвет: часопіс перакладной літаратуры : [Электронны рэсурс]. — Мн.: 2009.
  • Сяргей Шупа. Сапраўдны пераклад — гэта пераклад прозы // ПрайдзіСвет: часопіс перакладной літаратуры [Электронны рэсурс] — Мн., 20.11.2009 — Дата доступу 25.10.2015
  • Тутэйшыя // Дэмакратычная апазыцыя Беларусі: 1956—1991. Пэрсанажы і кантэкст. — Мн.: Архіў Найноўшае Гісторыі, 1999. — ISBN 985-6374-08-1
  • Шупа С. // Кто есть кто : [Электронный ресурс]. — Мн.: Belarus Today, 2003.

СпасылкіПравіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Сяргей_Шупа&oldid=4108111"