Сяргей Шупа

(Пасля перасылкі з С. Шупа)

Сяргей Шупа (нар. 2 кастрычніка 1961[1], Мінск[1][2]) — беларускі філолаг, перакладчык, журналіст і грамадскі дзеяч.

Сяргей Шупа
Дата нараджэння 2 кастрычніка 1961(1961-10-02) (59 гадоў)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Род дзейнасці перакладчык, філолаг, журналіст, грамадскі дзеяч
Месца працы
Альма-матар
Член у
Узнагароды

БіяграфіяПравіць

Скончыў Мінскага дзяржаўнага педагагічнага інстытуту замежных моў (1983)[1][2]. Пасля службы ва Узброеных Сілах СССР (1983—1985), вучыўся ў аспірантуры Інстытута мовазнаўства АН БССР (1985—1987)[1]. Працаваў рэдактарам выдавецтва «Мастацкая літаратура» (1987—1991)[1][2], навуковым супрацоўнікам Нацыянальнага навукова-асветніцкага цэнтра імя Ф. Скарыны (1991)[1][2].

З 1991 года ўдзельнічаў у выданні газеты «Наша Ніва» у Вільнюсе[1][2]. Працаваў перакладчыкам, рэдактарам[2]. З 1995 года вучыўся ў дактарантуры Вільнюскага ўніверсітэта, тэма дысертацыі «Тэксталогія біблейскіх перакладаў Францішка Скарыны»[1]. З 1996 года супрацоўнік «Радыё Свабода» (Прага)[1][2]. У 1999—2001 гадах быў рэдактарам Радыё «Балтыйскія хвалі» (Вільнюс)[1].

Жанаты, мае дваіх дзяцей[1]. Грамадзянін Літвы, жыве ў Празе. У 2012 годзе С. Шупу адмовілі ў візе на ўезд у Беларусь[3].

ДзейнасцьПравіць

Актыўны ўдзельнік беларускага нацыянальна-дэмакратычнага руху 1980-х гадоў[1][4]. Удзельнічаў у маладзёжным грамадскім аб’яднанні «Беларуская Майстроўня» (1979—1984)[1][4]. У 1986 годзе разам з Лявонам Баршчэўскім заснаваў нефармальнае аб’яднанне перакладчыкаў «Бабілён»[2] і быў яго прэзідэнтам у 1986—1991 гадах[1][4][5]. Актыўны удзельнік літаратурнага таварыства «Тутэйшыя»[6].

Свабодна валодае англійскай, літоўскай, партугальскай, польскай, французскай, харвацкай і чэшскай мовамі, добра разумее нямецкую, эстонскую і сучасны іўрыт, а таксама ў пэўнай ступені старажытнаяўрэйскую, старажытнагрэчаскую і лацінскую мовы. Пачынаў вучыць верхнелужыцкую, дары, ірландскую, кітайскую, навагрэчаскую, шведскую, японскую і некаторыя іншыя мовы, але, паводле ўласнай ацэнкі, ведае іх на недастатковым узроўні. Думае пра вывучэнне арабскай. Таксама разумее шэраг славянскіх і раманскіх моў, але не лічыць такі ўзровень іх веданнем.[7]

Пераклаў асобныя творы П. Мерымэ[2], Г. дэ Мапасана[2], Ф. Тугласа[2], М. Уньта[2], М. Мута[2], Э. По[2], Х. Л. Борхеса[2], Б. Шульца[2], Э. Керэта[2], М. Павіча[2], Л. Дарэла[2], А. Ж. Грэймаса[2], М. Ергавіча[2], О. Мілаша[2], Б. Віяна[2], Дж. Джойса[2], Дж. Оруэла[1], Э. Базэна, А. Юпруса, Л. Маер-Скуманц, Ё. Тэрборна, М. Кульбака, Ц. Уевіча. Пераклады выходзілі асобнымі выданнямі, а таксама ў альманахах «Далягляды» і «Братэрства», часопісах «Крыніца», «Фрагмэнты», «Arche», газетах «ЛіМ», «Наша Ніва»[2].

Займаецца пытаннямі і метадалогіяй перакладу біблейскіх тэкстаў на беларускую мову, сярод іншага пераклаў Кнігу прарока Ёны[8].

Укладальнік і публікатар «Архіваў БНР» (1998)[1][2][9]. Аўтар кнігі «Падарожжа ў БНР» (2018). Аб гэтай тэме сваіх даследаванняў Сяргей Шупа расказвае так:[10]

 

Неяк сталася так, што мне давялося пражыць некалькі гадоў у Беларускай Народнай Рэспубліцы. Ну не так, вядома, што я трапіў у нейкую пятлю часу, якая закінула мяне на 100 гадоў назад. Але я перабраў да апошняй старонкі ўсе тыя тысячы і тысячы дакументаў, што захоўваюцца ў мінскіх і віленскіх архівах, перачытаў мноства тагачасных газет Беларусі і навакольных краін на ўсіх даступных мовах, сачыў за манаграфіямі і артыкуламі на тэму.

 

Кніга «Падарожжа ў БНР» уяўляе сабой упарадкаваны паказ у гістарычным кантэксце арыгінальных дакументаў і матэрыялаў, якія захоўваюцца ў фондах БНР у архівах Мінска і Вільні. Яе жанр вызначаны як «архіўны раман»[11].

Рэдактар «Ангельска-беларускага слоўніка» В. Пашкевіч[2].


ПрызнаннеПравіць

ЗноскіПравіць

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 Кто есть кто, 2003
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 Перакладчыкі: ПрайдзіСвет, 2009
  3. ↑ Сяргею Шупу адмоўлена ў беларускай візе // Наша ніва. 2012. 13 сакавіка.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Дубавец, 2012
  5. ↑ Бабілён // Дэмакратычная апазыцыя…
  6. ↑ Тутэйшыя // Дэмакратычная апазыцыя…
  7. ↑ Сяргей Шупа. Сапраўдны пераклад…
  8. ↑ Шупа С. Кніга прарока Ёны / Раздатачны матэрыял да дакладу аўтара «Кніга прарока Ёны. Выпрацоўка алгарытмаў працы над перакладам» // ІІІ Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі. Секцыя 12, Панэль 12В.2. — Коўна (Літва), 11-13.10.2013.
  9. ↑ Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі: У 2-х кн. / Склад. С. Шупа. — Вільня — Нью-Ёрк — Менск — Прага: Беларускі інстытут навукі і мастацтва. Таварыства беларускага пісьменства, 1998. — 1721 с.
  10. ↑ nashaniva.by
  11. ↑ svaboda.org
  12. ↑ http://pen-centre.by/premija_adamovicha.html
  13. ↑ Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100
  14. ↑ https://www.svaboda.org/a/30237789.html

ЛітаратураПравіць

  • Бабілён // Дэмакратычная апазыцыя Беларусі: 1956—1991. Пэрсанажы і кантэкст. — Мн.: Архіў Найноўшае Гісторыі, 1999. — ISBN 985-6374-08-1
  • Дубавец С. Майстроўня. Гісторыя аднаго цуду / Сяргей Дубавец; фота А. Канцавога.. — [Б. м.]: Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода, 2012. — С. 34, 123, 209, 227, 269, 276, 300, 329, 331—340, 388. — 457 с.
  • Сяргей Шупа // ПрайдзіСвет: часопіс перакладной літаратуры : [Электронны рэсурс]. — Мн.: 2009.
  • Сяргей Шупа. Сапраўдны пераклад — гэта пераклад прозы // ПрайдзіСвет: часопіс перакладной літаратуры [Электронны рэсурс] — Мн., 20.11.2009 — Дата доступу 25.10.2015
  • Тутэйшыя // Дэмакратычная апазыцыя Беларусі: 1956—1991. Пэрсанажы і кантэкст. — Мн.: Архіў Найноўшае Гісторыі, 1999. — ISBN 985-6374-08-1
  • Шупа С. // Кто есть кто : [Электронный ресурс]. — Мн.: Belarus Today, 2003.

СпасылкіПравіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Сяргей_Шупа&oldid=3871767"